Πώς η Γερμανία της Μέρκελ έχτισε χρυσές γέφυρες για τον Πούτιν;

Πώς η Γερμανία της Μέρκελ έχτισε χρυσές γέφυρες για τον Πούτιν;

Όχι στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ το 2008, αλλά ναι στο ρωσικό φυσικό αέριο; Για χρόνια, η Γερμανία ήταν γενικά ύποπτη από τους συμμάχους της ότι έχτισε χρυσές γέφυρες για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ήταν το Βερολίνο πολύ υποχωρητικό, ακόμη και τυφλό;

Στις αρχές του καλοκαιριού του 2022, η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας κάθεται στη σκηνή του Berliner Ensemble και μιλάει στον δημοσιογράφο του Spiegel Alexander Osang για το αν και τι μπορεί να έκανε λάθος κατά τη διάρκεια των χρόνων της στην κυβέρνηση.

Στις σχέσεις της με τον Πούτιν, στις σχέσεις της με την Ουκρανία, στις σχέσεις της με τους προειδοποιητικούς συμμάχους από την Ουάσινγκτον μέχρι το Βίλνιους.

Ο πόλεμος είναι μόλις λίγων μηνών. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις απωθούν τον στρατό εισβολής μπροστά στο Κίεβο.

Μετά την υποχώρηση των ρωσικών μονάδων, η έκταση των εγκλημάτων πολέμου που διέπραξαν οι στρατιώτες με εντολή του Πούτιν γίνεται παγκοσμίως ορατή.

Η πρώην καγκελάριος γνωρίζει πάρα πολύ καλά όλα αυτά. Γνωρίζει επίσης το συγκινητικό κάλεσμα του Ουκρανού προέδρου προς την κ. Μέρκελ να έρθει να δει τη σφαγή.

Τι πήγε στραβά; Φταίνε οι Γερμανοί, ή πιο συγκεκριμένα οι ομοσπονδιακές κυβερνήσεις, εν μέρει για την καταστροφική εξέλιξη, για τον πόλεμο του Πούτιν κατά της Ουκρανίας; Δ

εν ήταν η καγκελάριος στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008 που είπε όχι στις πιέσεις του προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και των ανατολικών και κεντροευρωπαϊκών κρατών του ΝΑΤΟ να προσφέρουν στην Ουκρανία τον μακρύ δρόμο προς την ένταξη στη διατλαντική αμυντική συμμαχία;
Μέρκελ: “Ήξερα πώς σκέφτεται ο Πούτιν”

Σε αυτό το βράδυ στο Berliner Ensemble, η Μέρκελ διατυπώνει προσεκτικά τις παρατηρήσεις της, όχι μόνο ως ιστορική αποτίμηση των μακρών ετών της θητείας της.

Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2008 στη ρουμανική πρωτεύουσα, ήταν πεπεισμένη ότι “ο Πούτιν δεν θα το άφηνε απλώς να συμβεί. Από τη δική του σκοπιά, αυτό ήταν μια κήρυξη πολέμου”.

Δεν χρειαζόταν να συμμεριστεί την άποψη ότι ο Πούτιν θεωρούσε ολόκληρη τη Δύση ως εχθρό.

Δεν συμμεριζόταν καθόλου αυτή την άποψη. Επίσης “ότι θεωρεί ότι τον ταπεινώνουν συνεχώς. Δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτό”.

Ήξερε όμως πώς σκεφτόταν ο Ρώσος πρόεδρος. Ήξερε “ότι το βλέπει με τον ίδιο τρόπο. Και δεν ήθελα να το προκαλέσω περαιτέρω”.

Στις αρχές του καλοκαιριού του 2022, η πρώην καγκελάριος συνόψισε ότι ήθελε να δώσει στην Ουκρανία περισσότερο χρόνο για να προετοιμαστεί καλύτερα για τη ρωσική εισβολή.

Όχι άλλες προκλήσεις; Ήταν αυτή η σωστή πορεία;
“Οι δουλειές εξακολουθούσαν να γίνονται με τη Μόσχα”

Στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, τα περισσότερα κράτη μέλη είχαν διαφορετική άποψη.

Στα χρόνια που προηγήθηκαν του 2022, οι Γερμανοί δεν είχαν κάνει καμία κίνηση για να εγκαταλείψουν τους στενούς οικονομικούς δεσμούς τους με τη Ρωσία.

Ειδικά οι δύο αγωγοί φυσικού αερίου θεωρούνταν από τους συμμάχους ως ένα υψηλό ρίσκο όσον αφορά την ασφάλεια και την ενεργειακή πολιτική: Ο Nord Stream 1, ο οποίος συμφωνήθηκε σε μία από τις τελευταίες ημέρες της θητείας του καγκελάριου Gerhard Schröder το 2005, και ο Nord Stream 2, η κατασκευή του οποίου στον γερμανικό βυθό εγκρίθηκε από την καγκελάριο Merkel το 2018.

Σύμφωνα με τη Stefanie Bapst, η οποία ήταν η πιο υψηλόβαθμη Γερμανίδα στη Γενική Γραμματεία του ΝΑΤΟ για μιάμιση δεκαετία μέχρι το 2020, η Ρωσία έσπασε το ένα ταμπού μετά το άλλο: Εισέβαλε στην Κριμαία, υποκίνησε τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία, επενέβη με μονάδες της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας στο πλευρό του δικτάτορα Άσαντ, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς αμάχους.

Όλα αυτά έχουν συζητηθεί ξανά και ξανά στο ΝΑΤΟ. Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη Ρωσία του Πούτιν; Πρέπει να διακοπεί η συνεργασία που υπήρχε στο πλαίσιο του Συμβουλίου Νατο-Ρωσίας;
“Αυτή ήταν η πολιτική πρόθεση”

Οι Γερμανοί πρεσβευτές του ΝΑΤΟ έλεγαν πάντοτε όχι, όπως τους είχε δοθεί εντολή. Το Βερολίνο δεν ήταν αφελές εκείνη την εποχή, λέει η Stefanie Babst. “Αυτή ήταν η πολιτική πρόθεση”.

Οι Ανατολικοευρωπαίοι, οι Πολωνοί, οι Καναδοί, οι Βρετανοί και οι ΗΠΑ είχαν “επανειλημμένα προσπαθήσει να αποτρέψουν τους Γερμανούς στη συμμαχία από το να επιμείνουν στον Nord Stream 2 και επίσης να τον θεωρήσουν ως πρόβλημα πολιτικής ασφαλείας”.

Οι εκπρόσωποι της Γερμανίας στην έδρα του ΝΑΤΟ “επαναλάμβαναν πάντα μόνο αυτό που κάποιος στο Βερολίνο είχε γράψει γι’ αυτούς: Όχι. Όχι”.

Από τη γερμανική πλευρά, κάποια πράγματα δεν είχαν γίνει κατανοητά. “Για πάρα πολύ, πάρα πολύ καιρό, εμμείναμε στην ιδέα ότι ο Πούτιν δεν είναι δημοκράτης, προέρχεται από την FSB, αλλά με κάποιο τρόπο μπορούμε να διαχειριστούμε αυτή τη Ρωσία”.

Απλά πρέπει να συνεχίσεις να μιλάς με τους Ρώσους για αρκετή ώρα και να τους κάνεις προσφορές. Προσφορές συνεργασίας.

“Και πραγματικά πιστεύω ότι αυτό είναι ένα πραγματικό λάθος στην αντίληψη της Ρωσίας”, συνοψίζει ο πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ.
Όλα έγιναν σωστά;

Ήταν σημαντικό να προσπαθήσουμε να παραμείνουμε σε διάλογο με τη Ρωσία του Πούτιν εκείνη την εποχή. Αυτό λέει ο Christoph Heusgen, σύμβουλος πολιτικής ασφαλείας της Μέρκελ στην Καγκελαρία από το 2005 έως το 2017, στη συνέχεια πρεσβευτής του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και τώρα επικεφαλής της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου.

“Ναι, καταστήσαμε την οικονομία μας εξαρτημένη από τη Ρωσία επειδή εμπιστευτήκαμε τη Ρωσία”. Η Γερμανία είχε επίσης ένα αίσθημα ενοχής απέναντι στη Ρωσία: 20 εκατομμύρια νεκροί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγκριση της επανένωσης της Γερμανίας από τον Γκορμπατσόφ.

“Η Ρωσία ήταν πάντα ένας αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας”, λέει ο Heusgen, επαναλαμβάνοντας το δόγμα της μακροχρόνιας Ρωσικής πολιτικής όλων των γερμανικών κυβερνήσεων, από τον Αντενάουερ μέχρι τους πρώτους μήνες της θητείας του Όλαφ Σολτς.

Η ειδική σχέση με τη Ρωσία απλώς υπήρχε. “Γι’ αυτό ήταν τόσο σημαντικό να προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να επιτύχουμε πρόοδο μέσω της διπλωματίας. Χτίσαμε χρυσές γέφυρες για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και αυτός τα γκρέμισε όλα”.

Τώρα, όμως, δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και ο τελευταίος άνθρωπος θα πρέπει να συνειδητοποιήσει “ότι δεν μπορείς να κάνεις συμφωνίες με αυτόν τον άνθρωπο”.