Μια νέα αγροδιατροφική πολιτική για τη χώρα

Η Ολλανδία είναι παγκοσμίως δεύτερη χώρα σε εξαγωγές αγροτικών προϊόντων.
Μαζί με τις ΗΠΑ και την Ισπανία ηγούνται των παγκόσμιων εξαγωγών λαχανικών και φρούτων. Μόνη η Ολλανδία εξάγει το ¼ των λαχανικών στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ολλανδική γεωργία έχει μια πολύπτυχη δραστηριότητα που καλύπτει όλους τους τομείς όπως η κτηνοτροφία, η φυτικές καλλιέργειες με αροτραίες καλλιέργειες, θερμοκήπια, δενδροκαλλιέργειες κ.α.
Όμως δεν γίνονται όλα από μόνα τους.
Το πανεπιστήμιο το Wageningen για παράδειγμα είναι για σειρά ετών ένα από τα καλύτερα γεωπονικά πανεπιστήμια του κόσμου και επί σειρά ετών στο νούμερο ένα ανάμεσα σε 300 άλλα... Είκοσι έξι από τις κορυφαίες εταιρίες του κόσμου στο αγροδιατροφικό τομέα έχουν τμήματα R&D (έρευνας και ανάπτυξης) στην Ολλανδία. Αυτή είναι η σίγουρη βάση για καινοτομία, αποτελεσματικότητα και αειφόρες πρακτικές.


Ας δούμε όμως μερικά στατιστικά στοιχεία.


Η ετήσια αξία των Ολλανδικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και μεταποιημένων τροφίμων το 2022 ήταν 122,3 δισ.€. Η μεγαλύτερη επιτυχία των Ολλανδών είναι στον τεράστιο κλάδο της μεταποίησης που έχουν αναπτύξει. Εισάγουν μαζικά αγροτικά προϊόντα τα οποία εξάγουν με προστιθέμενη αξία. Έτσι πετυχαίνουν το εκπληκτικό αυτό αποτέλεσμα.
O συνεταιρισμός FrieslandCampina είναι δεύτερη σε μέγεθος εταιρία της Ολλανδίας πάνω από τις Heineken και Unilever.
10% του πληθυσμού της χώρας απασχολείται στην παραγωγή, μεταποίηση και εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων.
Το μέσο εισόδημα ανά αγρότη το 2020 ήταν στις 56,700€.
1/3 της παγκόσμιας παραγωγής και εμπορίας σπόρων είναι Ολλανδική.
Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας είναι οι πατάτες, τα λαχανικά και τα φρούτα με αξία 11.1 δισεκατομμύρια.
Τρεις από τις 25 μεγαλύτερες εταιρίες τροφίμων του κόσμου είναι Ολλανδικές.
Το 2014 η περιοχή του Wageningen University and Research Center θεωρείται το επίκεντρο των εξελίξεων στον αγροδιατροφικό τομέα. Το πανεπιστήμιό του θεωρείται το καλύτερο γεωπονικό της Ευρώπης και το 2014 ήταν δεύτερο στον δείκτη QS World University Ranking.
H Ολλανδία είναι μεγάλη δύναμη στην κατασκευή μηχανημάτων επεξεργασίας και μεταποίησης τροφίμων.
O αγροτικός τομέας της Ολλανδίας χρησιμοποιεί αποτελεσματικές και αειφόρες πρακτικές παραγωγής και επεξεργασίας που έχουν ως αποτέλεσμα τον πενταπλασιασμό της παραγωγικότητας του σε σχέση με τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο.
Για παράδειγμα η μέση κατανάλωση παραγωγή ενός κιλού ντομάτας ήταν για την Ολλανδία στα 10 λίτρα νερού όταν ο μέσος παγκόσμιος όρος είναι στα 200+ λίτρα νερού.
Η αυξανόμενη ανάγκη παραγωγής περισσότερων τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο έχει οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας νέας πρακτικής Climate Smart Agriculture με επίκεντρο την εντατική καλλιέργεια μικρών παραγωγών όπου φυσικά μεγάλο ρόλο παίζουν τα ερευνητικά κέντρα της Ολλανδίας.


Τι μπορεί να κάνει η χώρα μας


Στροφή σε καλλιέργειες και πρακτικές με υψηλή απόδοση. Διαχείριση πόρων και αξιών με ρήτρες χρήσης. Η χώρα έχει μείνει σε παρωχημένα μοντέλα παραγωγής. Η χώρα μπορεί να γίνει ο λαχανόκηπος της Ευρώπης. Επίσης, τα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής επιβάλουν τέτοιες αναδιαρθρώσεις.
Αειφόρες και αποτελεσματικές μεθόδους στην καλλιέργεια και επεξεργασία. Πολύ βασικός και υποτιμημένος τομέας. Θα μπορούσαμε να διαπρέψουμε εδώ. Τώρα είμαστε σε μια από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη.
Θεαματική αύξηση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και εκμετάλλευση της γεωθερμίας. Και τα δύο αυτά έχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης.
Μεταποίηση προϊόντων που ήδη καλλιεργούνται σε όσο μεγαλύτερο ποσοστό είναι εφικτό. Το παράδειγμα του ελαιολάδου είναι καταλυτικό. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους παραγωγούς ελαιολάδου στον κόσμο. Από την συνολική παραγωγή το σχεδόν το 70% είναι εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Το 90% από αυτό ή 9 στα 10 κιλά που εξάγονται είναι σε χύμα μορφή κυρίως στην Ιταλία (79%).
Αν αυτό δεν είναι η πλέον τραγική ήττα για την αγροτική οικονομία της χώρας τότε ποια είναι;
Ανάπτυξη της έρευνας και ανάπτυξης μέσα από δελεαστικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα σε μεγάλες εταιρίες του αγροδιατροφικού τομέα με στόχο την εγκατάσταση τους στη χώρα μας και την συνεργασία τους με τις γεωπονικές σχολές.
Φορολογικά/οικονομικά και παραγωγικά κίνητρα δημιουργίας νέων συνεταιριστικών εταιριών που θα λειτουργούν με κανόνες της αγοράς χωρίς κρατική παρέμβαση και προστασία. Υπάρχουν εκεί έξω λαμπρά παραδείγματα συνεταιρισμών με παγκόσμια εμβέλεια. Οι συνένωση δυνάμεων είναι μονόδρομος για τον κλάδο. Πρέπει να ξεκινά από την ορθολογική και υπολογισμένη απόκτηση μηχανολογικού εξοπλισμού καλλιέργειας και να επεκτείνεται στη μεταποίηση των προϊόντων. Σύνδεση των επιδοτήσεων με συνεταιριστικές πρακτικές και αποτελέσματα.
Αναπροσαρμογή των επιδοτήσεων σε προϊόντα που μπορούν να διπλασιάσουν τουλάχιστον την παραγόμενη αξία ανά στρέμμα.
Οικονομικά/φορολογικά κίνητρα σε μικρές εταιρίες και ομάδες παραγωγών με βάση την ετήσια οικονομική τους απόδοση και εφαρμοσμένη καινοτομία.
Δημιουργία μοντέλου χρήσης της γης. Ούτε τετραγωνικό μέτρο γης ακαλλιέργητο.


Υπάρχουν πολλές ακόμα προτάσεις που θα μπορούσε κάποιος να κάνει. Μπορούμε να αντιγράψουμε πρακτικές. Να δημιουργήσουμε δελεαστικά κίνητρα για εταιρίες από χώρες που αποτελούν παγκόσμιες επιτυχίες όπως το γειτονικό μας Ισραήλ να επενδύσουν στην παραγωγή και μεταποίηση. Είναι καιρός να διατυπώσουμε μια νέα αγροτική και μεταποιητική πολιτική με ανατρεπτικές πρακτικές και προτάσεις. Το κυριότερο. Δεν μπορούμε να έχουμε αγροτικό τομέα χωρίς γνώση, έρευνα και συνεργασίες. Και εκεί πρέπει να εστιάσουμε.


Γιώργος Βολουδάκης


* Ο Γιώργος Βολουδάκης είναι επιχειρηματίας