Γεωπολιτική ανησυχία Ρωσίας από τη στρατιωτική άσκηση Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν
Οι στρατιωτικές ασκήσεις «Αδελφική Πυγμή» του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας είναι ένα μήνυμα όχι μόνο προς την Τεχεράνη, αλλά και προς τη Μόσχα ότι διαφαίνεται μια απειλή για την περιφερειακή ειρήνη, την ασφάλεια και τα ανακοινωθέντα ευρεία επικοινωνιακά έργα. Αυτό μας αναγκάζει να ξανασκεφτούμε τη στρατιωτικοπολιτική κατάσταση στην περιοχή και να βγάλουμε σοβαρά συμπεράσματα, γράφει σε άρθρο του ο Στάνισλαβ Ταράσοφ στο ρωσικό Regnum.
Συνεχίζει το ρωσικό δημοσίευμα:
Μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις «Αδελφική Πυγμή» πραγματοποιήθηκαν από κοινού με την Τουρκία στο Αζερμπαϊτζάν.
Αν και αναφορές από το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν αναφέρουν ότι πραγματοποιήθηκαν «σύμφωνα με μια συμφωνία συνεργασίας στον στρατιωτικό τομέα που συνήφθη μεταξύ των δύο χωρών», όλα έδειχναν ότι οι ελιγμοί ήταν απρογραμμάτιστοι και επιδεικτικοί.
Έτσι, ολόκληρη η διοίκηση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων έφτασε στο Αζερμπαϊτζάν για να παρακολουθήσει τις ασκήσεις: Υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Γιασάρ Γκιουλέρ, Διοικητής των χερσαίων δυνάμεων Μούσα Αβσεβέρ, Διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας Ατίλα Γκιουλάν, Διοικητής το Ναυτικό Ερτσουμέντ Τατλιόγλου και άλλοι.
Αυτό είναι το πρώτο.
Δεύτερον, οι ασκήσεις πραγματοποιήθηκαν στα εδάφη που συνορεύουν με το Ιράν - στις περιοχές Astara, Jabrayil και Imishli.
Οι ειδικοί του Μπακού σημειώνουν ότι οι ασκήσεις είναι μια απάντηση από το Μπακού και την Άγκυρα στις ιρανικές στρατιωτικές ασκήσεις που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του περασμένου έτους κατά μήκος των συνόρων με το Αζερμπαϊτζάν, κατά τη διάρκεια των οποίων εξασκήθηκαν επίσης στην κατασκευή πλωτικών γεφυρών και τη διέλευση του ποταμού Αράζ.
Στη συνέχεια, όμως, μετά την επίσκεψη του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν στη Μόσχα και τις συνομιλίες του με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, οι σχέσεις μεταξύ Τεχεράνης και Μπακού έφθασαν σε «ύφεση» και τα μέρη άρχισαν να αναζητούν ευκαιρίες και πόρους για μια ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων που είχαν προκύψει.
Ωστόσο, έγινε επίσης προφανές ότι μετά τον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ, ο οποίος ήταν νικηφόρος για το Μπακού, η Τεχεράνη άλλαζε την ατζέντα της προς την υπερκαυκάσια κατεύθυνση, ανεβάζει τον πήχη στο γεωπολιτικό επίπεδο και αντιτίθεται στο άνοιγμα του λεγόμενου διαδρόμου επικοινωνίας του Zangezur από το δυτικό Αζερμπαϊτζάν στο Ναχιτσεβάν.
Υπήρχαν μάλιστα αναφορές σε ιρανικά έντυπα ότι η Τεχεράνη μπορεί να «καταλάβει το Ναχιτσεβάν» προκειμένου να αποτρέψει τη δημιουργία ενός ενιαίου τουρκικού διαδρόμου μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν.
Εμπλοκή ΗΠΑ και Ισραήλ
Η Τεχεράνη ανησύχησε επίσης από το γεγονός ότι την ίδια στιγμή, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, γινόταν μια «ανακάλυψη» στο Ιράν και έξω από το Ιρακινό Κουρδιστάν.
Σύμφωνα με τον Άλεξ Βατάνκ, διευθυντή του ιρανικού προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για τη Μέση Ανατολή, «ποτέ στην ιστορία του το Ισραήλ δεν είχε τόσες διπλωματικές, οικονομικές και στρατιωτικές-κατασκοπευτικές σχέσεις με χώρες που συνορεύουν με το Ιράν».
Ως εκ τούτου, οι επιπλοκές που εμφανίστηκαν στις σχέσεις Ιράν-Αζερμπαϊτζάν άρχισαν να αποκτούν σοβαρά γεωπολιτικά χαρακτηριστικά.
Η Τεχεράνη ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δημιουργήσει «προηγμένη μακροπρόθεσμη άμυνα» στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν προκειμένου, με βάση το ιρανικό δόγμα, «να μετακινήσει ένα πιθανό μέτωπο σύγκρουσης πιο μακριά από τα σύνορά της».
Μια τέτοια εξέλιξη απαιτούσε μεγάλη δεξιοτεχνία από τη διπλωματία του Μπακού, γιατί είναι απαραίτητο να εδραιωθούν νομικά τα αποτελέσματα του δεύτερου πολέμου του Καραμπάχ και να κερδίσουμε τον λεγόμενο καιρό ειρήνης.
Αλλά μια νέα ένοπλη αντιπαράθεση στην περιοχή, σε κάθε περίπτωση, μπορεί να ακυρώσει όλες τις προηγούμενες στρατιωτικές νίκες του Αζερμπαϊτζάν.
Σε γενικές γραμμές, το Μπακού θα μπορούσε να προχωρήσει προς την επίλυση προβλημάτων με την Τεχεράνη με πολιτικά και διπλωματικά μέσα.
«Πόλεμος αντιπροσώπων;»
Υπάρχει όμως έντονη η αίσθηση ότι στον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, δεν δίνεται η ευκαιρία για μια ειρηνική ανάπαυλα και σταδιακά παρασύρεται στην «ιρανική αναταραχή».
Τα σενάρια των προτεινόμενων δράσεων έχουν επεξεργαστεί εδώ και καιρό σε αμερικανικές δεξαμενές σκέψης.
Όπως έγραψε ο γνωστός Αμερικανός ειδικός Michael Vidlyansky την άνοιξη του 2012,
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επιτεθούν στο ίδιο το Ιράν, θα πρέπει να το κάνουν άλλοι».
Ακόμη και η πιο επιφανειακή ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης δείχνει ότι οι στρατιωτικές ασκήσεις «Αδελφική Πυγμή» δεν συνέπεσαν τυχαία χρονικά με τις διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν, τις δηλώσεις της Ουάσιγκτον ότι «η Αμερική είναι έτοιμη να υπερασπιστεί το Αζερμπαϊτζάν σε περίπτωση απειλής από Ιράν», Κατά τη γνώμη μας, το Μπακού και η Άγκυρα δεν κρύβουν επίσης ότι είναι έτοιμοι να παίξουν το «χαρτί του Αζερμπαϊτζάν» στο Ιράν.
Άρα ό,τι και να πει κανείς, αλλά ο ιρανικός παράγοντας δημιουργεί μια νέα γεωπολιτική εξίσωση στην περιοχή και η μεταφορά της κατάστασης στη φάση της «υβριδικής αντιπαράθεσης» γίνεται πραγματικότητα.
Από την άλλη, μια τέτοια εξέλιξη μετά την ουκρανική κρίση δυνητικά δημιουργεί ένα «δεύτερο μέτωπο», αφού η Μόσχα και η Τεχεράνη σχηματίζουν de facto στρατιωτικοπολιτική συμμαχία.
Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας αποσταθεροποιεί τις χώρες της Υπερκαυκασίας, παρασύροντάς τις σε μια στρατιωτική αντιπαράθεση αντίθετη προς τα εθνικά συμφέροντα και την ασφάλεια.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι στρατιωτικές ασκήσεις «Αδελφικής Πυγμής» του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας είναι επίσης ένα μήνυμα προς τη Μόσχα ότι μια απειλή διαφαίνεται πάνω από την περιφερειακή ειρήνη, την ασφάλεια και τα δεδηλωμένα ευρεία επικοινωνιακά έργα.
Στάνισλαβ Ταράσοφ