Ψηφιακό γκάζι στο ΑΕΠ από τα δίκτυα οπτικών ινών

Πανάκεια και ως εκ τούτου μονόδρομος για τις σύγχρονες οικονομίες θεωρούνται τα δίκτυα οπτικών ινών μέχρι το σπίτι (Fiber Τo Τhe Home - FTTH), συνυφασμένα με την ψηφιοποίηση δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και την ανάπτυξη σύγχρονων εφαρμογών.

Νέοι δρόμοι εξέλιξης της ελληνικής οικονομίας δημιουργούνται μέσω των δικτύων οπτικών ινών, το ΑΕΠ της οποίας θα μπορούσε να ενισχυθεί κατά 1,1% σε ετήσια βάση, υπό την προϋπόθεση ότι τα δίκτυα νέας γενιάς θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας, ανταποκρινόμενα στις αυξημένες ανάγκες του επιχειρείν για ταχύτερη διακίνηση data και την υποστήριξη της λειτουργίας εφαρμογών με υψηλό φορτίο δεδομένων.

Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν οι επενδύσεις συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ που ήδη υλοποιούν οι ισχυροί τηλεπικοινωνιακοί όμιλοι ΟΤΕ, Wind - Nova και Vodafone, καθώς και η ΔΕΗ που εισέρχεται δυναμικά στον τομέα.

«Καλός αγωγός» ανταγωνιστικότητας

Όπως επισημαίνει στη «Ν» ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διδάκτωρ Οπτικών Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων, Γιάννης Τόμκος, «οικονομολόγοι και άλλοι αναλυτές με ειδίκευση στις Τηλεπικοινωνίες, έχουν διεξάγει πληθώρα μελετών με τις οποίες συσχετίζουν τις επιπτώσεις των νέων ενσύρματων (FTTH) ή ασύρματων (5G) δικτύων υπερ-υψηλών ταχυτήτων με την οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα μιας χώρας (time-series models) ή ακόμη και μιας ευρύτερης περιοχής όπως η Ευρώπη (cross-sectional models). Οι αναλύσεις αυτές έχουν δείξει ότι ο διπλασιασμός της ταχύτητας πρόσβασης στο διαδίκτυο (π.χ. αύξηση του ρυθμού μετάδοσης πληροφορίας από 500Μbps σε 1Gbps) οδηγεί σε αύξηση κατά 0,3 - 1,1% του ΑΕΠ μιας χώρας (αναλόγως του πώς η κάθε χώρα αξιοποιεί τις δυνατότητες αυτών των δικτύων για τον ψηφιακό της μετασχηματισμό), μειώνοντας το ποσοστό ανεργίας και ταυτόχρονα βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της».

«Ζωτικής σημασίας επένδυση υποδομών»

Η Μαρία Σκάγκου, διευθύντρια Εξωτερικών Υποθέσεων και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Vodafone Ελλάδας, επισημαίνει πως «η ανάπτυξη και συντήρηση δικτύων νέας γενιάς είναι ζωτικής σημασίας επένδυση υποδομών, μονόδρομος για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση της χώρας και καταλύτης για την ανοικοδόμηση της οικονομίας, την ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη στρατηγική αυτονομία, την κυβερνοασφάλεια, την εξοικονόμηση ενέργειας, την περιβαλλοντική προστασία, την εργασία και την κοινωνική συνοχή.

Πρόσφατη μελέτη, που διενεργήθηκε από την Deloitte για λογαριασμό της Vodafone, καταλήγει ότι η άνθηση των ψηφιακών τεχνολογιών συνδέεται άμεσα με την αύξηση του ΑΕΠ.

Σε ό,τι μας αφορά, η μελέτη εκτιμά ότι αν η Ελλάδα επιτύχει βαθμολογία 90 στον δείκτη DESI της Ε.Ε. μέχρι το 2027, από το 37 που βρίσκεται σήμερα, τότε το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί κατά περίπου 19%».

Σύμφωνα επίσης με την κ. Σκάγκου τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία και σε αυτό το πεδίο, ωστόσο, υπογραμμίζει ότι «πρέπει να ενισχυθεί αποφασιστικά η κατεύθυνσή τους σε έργα συνδεσιμότητας, όπως επί παραδείγματι η επιδότηση υπερυψηλών ταχυτήτων με τη μορφή κουπονιού».

Το ανώτερο στέλεχος της Vodafone αγγίζει σε αυτό το σημείο μια εξαιρετικά σημαντική πτυχή του θέματος, τη ζήτηση για δίκτυα οπτικών ινών. Σχεδόν το σύνολο των συνδέσεων FTTΗ που λειτουργούν σήμερα (περί τις 170 χιλ.) έχουν υλοποιηθεί με την επιδότηση από τη σχετική δράση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (κουπόνι ενίσχυσης της ζήτησης). Οι εταιρείες επιθυμούν διακαώς η επιδότηση να συνεχιστεί, καθώς όπως δείχνει η εμπειρία η ζήτηση θα αυξηθεί σταδιακά.

«Είναι πλέον απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης»

Ο Μιχάλης Αναγνωστάκος, Chief Marketing Officer της Nova - Wind, χαρακτηρίζει τις επενδύσεις που έχει ανακοινώσει η εταιρεία που εκπροσωπεί ως τον «ορισμό του υπεύθυνου ψηφιακού μετασχηματισμού» και σημειώνει:
«Μέσω της επένδυσης των 2 δισ. ευρώ, το δίκτυο οπτικών ινών νέας γενιάς της Nova θα είναι διαθέσιμο σε 4,5 εκατ. ανθρώπους (πάνω από το 40% του ελληνικού πληθυσμού) μέχρι το 2027. Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο που υλοποιείται σταδιακά, καλύπτοντας πάνω από το 70% των Περιφερειών της Ελλάδας».

Ο κ. Αναγνωστάκος επίσης υπογραμμίζει:
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι πλέον απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης για τις σύγχρονες οικονομίες. Οι χώρες που υιοθέτησαν από νωρίς την εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών είναι οι σημερινοί ηγέτες. Οι εταιρείες που πρωτοστάτησαν στις στρατηγικές επενδύσεις σε υποδομές είναι οι ηγέτες του αύριο.

Είναι αυτονόητο ότι αναδύεται ένα δυναμικό περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε συνδυασμό με υψηλού επιπέδου τεχνογνωσία, προκειμένου οι χώρες να συμβαδίζουν με τις παγκόσμιες εξελίξεις του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Προς αυτή την κατεύθυνση η ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις οπτικές ίνες είναι ξεκάθαρη. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την οικονομία, αλλά και πάγια απαίτηση της ελληνικής κοινωνίας που αποζητά το ψηφιακό άλμα που θα επιτρέψει στη χώρα και τους πολίτες της να καλύψουν μια για πάντα το ψηφιακό χάσμα με τη Δυτική Ευρώπη».

Η άρρηκτη σχέση FTTH και 5G

«Τα δίκτυα 5G παρέχουν ευρυζωνική πρόσβαση σε κινούμενους χρήστες (ανθρώπους, οχήματα, ρομπότ, κτλ.), αλλά σίγουρα δεν μπορούν να ξεπεράσουν σε επιδόσεις τα ενσύρματα δίκτυα που βασίζονται σε τεχνολογίες καλωδίων οπτικών ινών (Optical Fibers) και τα οποία διαδέχονται σταδιακά τα δίκτυα που βασίζονται σε χάλκινα καλώδια ως το μέσο μετάδοσης της πληροφορίας», σημειώνει ο κ. Τόμκος και διατυπώνει το ρητορικό ερώτημα: «Ποιος δεν προτιμά να συνδεθεί στο σταθερό δίκτυο στο σπίτι του αντί στο δίκτυο 4G/5G;».

Σύμφωνα με τον ίδιο: «Οι ενσύρματες υποδομές οπτικών δικτύων είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις ασύρματες υποδομές δικτύων 5G, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποδοτικά χωρίς αυτές. Τα ενσύρματα δίκτυα συλλέγουν την κίνηση από τους κινητούς χρήστες και τα σχετικά κεραιοσυστήματα και τη διοχετεύουν στο διαδίκτυο (Internet). Τα δίκτυα οπτικών ινών στο μεταξύ έχουν δυνατότητα μεγαλύτερης αύξησης του ρυθμού μετάδοσης πληροφορίας (από Mbps σε δεκάδες Gbps) σε μεγαλύτερες αποστάσεις και με καλύτερες επιδόσεις (λιγότερα σφάλματα), σε σχέση με τα ασύρματα δίκτυα. Οι μεγαλύτερες ταχύτητες και η καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών που επιτρέπουν τα ενσύρματα δίκτυα οπτικών ινών θα συμβάλουν στην ανάπτυξη και παροχή νέων κατηγοριών υπηρεσιών (use-case families): Επαυξημένης Σταθερής Ευρυζωνικότητας (enhanced Fixed Fiber broadband), Πλήρους Κάλυψης Οπτικών Ινών (Full Fiber Connectivity) και Εξασφαλισμένης Αξιόπιστης Εμπειρίας (Guaranteed Reliable Experience), που κάθε μια θα υποστηρίζει πληθώρα εφαρμογών σε οικίες, γραφεία, πόλεις, βιομηχανίες, κτλ. Οι εφαρμογές αυτές (π.χ. κινούμενη εικόνα υπερυψηλής ευκρίνειας, επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα, τηλεπαρουσία, Metaverse, κτλ.) δεν μπορούν να προσφερθούν με την επιθυμητή ποιότητα (ή και καθόλου) με χρήση σταθερών δικτύων χαλκού (π.χ. VDSL, G.lite) ή ασύρματων δικτύων 4G/5G».

Για την παροχή όλων αυτών των νέων υπηρεσιών, συμπληρώνει ο κ. Τόμκος, «θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα νέο οικοσύστημα από παρόχους τεχνολογίας και υπηρεσιών, όπως και στην περίπτωση των δικτύων/υπηρεσιών 5G, που θα αναπτύξει και θα προσφέρει στους τελικούς χρήστες νέες δυνατότητες, δεδομένου ότι αυτές οι δραστηριότητες - γνώσεις ξεπερνούν τα όρια των εταιρειών κατασκευής των δικτύων. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει προφανώς σε δημιουργία νέων εταιρειών και θέσεων εργασίας, πέραν αυτών που χρειάζονται για την κατασκευή και λειτουργία των δικτύων».

«Θα επέλθει βελτίωση κάθε υπηρεσίας»

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καινοτόμων Εφαρμογών Ελλάδας (ΣΕΚΕΕ) και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Regate, Γιώργος Μαρκατάτος, προσθέτει σχετικά ότι «μια χώρα με ιδιαίτερη γεωμορφολογία όπως η Ελλάδα, η σύνδεση απομακρυσμένων περιοχών και νήσων στα γρήγορα αστικά δίκτυα θα συνεισφέρει, πρωτίστως στην υγεία, στον τουρισμό και στην ψυχαγωγία. Αν εξαιρέσουμε υπηρεσίες video-on-demand, tv-on-demand, συνδρομητική τηλεόραση και υπηρεσίες τύπου NetFlix, Disney+, Amazon Prime, η εφαρμογή οπτικών ινών σε μια απομακρυσμένη κοινωνία μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες τηλε-ιατρικής, που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να ήταν διαθέσιμες λόγω χαμηλής χωρητικότητας ή αστάθειας του δικτύου. Σήμερα οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι σχεδιασμένες για να λειτουργούν σε "αργά δίκτυα" που είναι ευρύτερα διαθέσιμα. Η αύξηση της ταχύτητας θα προσφέρει βελτίωση κάθε υπηρεσίας, όπως για παράδειγμα video-on-demand στα 8K, ή αντίστοιχα mixed-reality παρακολούθηση ενός αγώνα ή μιας συναυλίας από το σπίτι μας, χωρίς διακοπές και χαμηλή ποιότητα. Τελικά και πάντα σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, τα δίκτυα οπτικών ινών όπως τα FTTH δίκτυα θα γίνουν ο παρονομαστής για τη μετεξέλιξη του Ίντερνετ στο Metaverse».

Πώς θα κλείσει το μεγάλο χάσμα ευρυζωνικότητας με την Ευρώπη

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής (European Digital Decade 2023) στόχος είναι η κάλυψη του 100% της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συνδέσεις 1Gbps έως το 2030.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για το 2022 (με βάση στοιχεία - δεδομένα 2021) στη συνδεσιμότητα (Connectivity) κατατάσσεται 22η (μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε.).

Ειδικότερα, στα σταθερά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας (Fixed Very High Capacity Network - VHCN) η κάλυψη βρίσκεται στο 20%, ποσοστό που υπολείπεται σημαντικά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (70%).

Επίσης, πολύ χαμηλή παραμένει η διείσδυση των υψηλών ταχυτήτων, τουλάχιστον 100 Mbps (9% έναντι 3% το 2020, με μέσο όρο στην Ε.Ε. 41%), ενώ η ίνα στις εγκαταστάσεις (Fibre to the Premises - FTTP) είναι στο 20% (0% στις αγροτικές περιοχές), με μέσο ευρωπαϊκό όρο 50%.

Η παραπάνω εικόνα δύναται να βελτιωθεί τα επόμενα χρόνια εφόσον υλοποιηθούν οι επενδύσεις, συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ, που έχουν ανακοινωθεί από τις μεγάλες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες (ΟΤΕ, Wind - Nova, Vodafone και ΔΕΗ). Στο επίκεντρο των επενδύσεων αυτών βρίσκονται τα δίκτυα FTTH, ωστόσο το προαναφερόμενο ποσό περιλαμβάνει επίσης τις υποδομές 5G, επενδύσεις σε τηλεοπτικό περιεχόμενο κ.ά.  

Το καινούργιο στην παρούσα συγκυρία είναι ότι σημαντικές επενδύσεις σε FTTH έχουν «υποσχεθεί» και άλλοι φορείς εκτός από τον ΟΤΕ. Μάλιστα, αν υλοποιηθούν όλα τα δίκτυα που έχουν ανακοινωθεί, σε κάποιες περιοχές θα υπάρξει διπλή ή και τριπλή κάλυψη.

Ο ΟΤΕ έχει σε εξέλιξη πρόγραμμα επενδύσεων 3 δισ. ευρώ και σύμφωνα με τη διοίκησή του έως το τέλος της χρονιάς πρόσβαση σε 1Gbps θα έχουν περίπου 1 εκατ. σπίτια και επιχειρήσεις και μέχρι το 2027 θα φτάσουν τα 3 εκατομμύρια.   
Η Nova - Wind δεσμεύτηκε ότι στο πλαίσιο του επενδυτικού της προγράμματος των 2 δισ. ευρώ στην πενταετία θα αναπτύξει περί τις 1,6 εκατ. συνδέσεις FTTH.

Η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει ότι θα επενδύσει για την ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών πάνω στις υπάρχουσες υποδομές μεταφοράς ενέργειας (στο ενσύρματο δίκτυό της) 680 εκατ. ευρώ, για να φθάσει το 2026 να εξυπηρετεί επίσης 3 εκατ. συνδέσεις. Να σημειωθεί ότι η επιχείρηση ενέργειας πρόσφατα προκήρυξε διαγωνισμό για την κατασκευή δικτύου FTTH για την κάλυψη 440 χιλιάδων συνδέσεων (νοικοκυριά) σε 13 δήμους του νομού Αττικής. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 65,8 εκατ. ευρώ και οι προσφορές θα κατατεθούν στις 14 Οκτωβρίου 2022.

Με βάση τα παραπάνω έχουν ανακοινωθεί 7,6 εκατ. συνδέσεις FTTH. Την ίδια στιγμή η Vodafone έχει ανακοινώσει επενδυτικό πλάνο 600 εκατ. για την επέκταση του 5G και των δικτύων οπτικών ινών με στόχο 800.000 συνδέσεις FTTH και FTTC (οπτική ίνα στην καμπίνα - καφάο) και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιχειρεί να καλύψει τις περιοχές χωρίς εμπορική σημασία για τους παρόχους με το ΣΔΙΤ Ultra-Fast Broadband (UFBB) συνολικού ύψους 700 εκατ. χωρίς ΦΠΑ (884 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, με χρηματοδότηση από Ε.Ε. 249 εκατ. ευρώ), το οποίο αφορά περίπου 750 χιλ. συνδέσεις.

Βάσει των στοιχείων της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) οι γραμμές πρόσβασης σταθερής τηλεφωνίας (οι τηλεφωνικές συνδέσεις δηλαδή που δυνητικά χρειάζεται να αναβαθμιστούν για να παρέχουν υψηλές ταχύτητες) είναι 4.859.182 (στοιχεία 2020, που όμως δεν διαφέρουν πολύ από τα σημερινά).

Της Τέτης Ηγουμενίδη
tigoumenidi@naftemporiki.gr