Καινοτομία στην απάτη

Η ιστορία γνωστή, έχει μεταφερθεί στο χαρτί («Bad Blood») και νομίζω σύντομα και στο κινηματογραφικό πανί.

Το 2003-2004, η 19χρονη φοιτήτρια Ελίζαμπεθ Χολμς αποφάσισε να εγκαταλείψει τις σπουδές της στο Στάνφορντ και να στήσει μια εταιρεία, που θα μείνει στην ιστορία. Έμεινε, αλλά για λάθος λόγους. Η ιδέα της ήταν να κατασκευάσει ένα μικρό, φορητό μηχάνημα που θα μπορούσε να κάνει εκατοντάδες αναλύσεις αίματος, χωρίς βελόνα και σύριγγα, χρησιμοποιώντας μόνο μια σταγόνα από την άκρη του δείκτη.

Χρησιμοποίησε το καταπίστευμα με τα δίδακτρά της για να ιδρύσει μια startup, τη Theranos, και πήρε το σκάνδαλο του αίματος μπρος. Η ιδέα δεν ήταν κακή -ένα ολόκληρο εργαστήριο σε μια συσκευή- κάποια μέρα ίσως εφαρμοστεί, μα δεν δούλεψε.

Η Χολμς δούλευε τους πάντες. Μπήκε στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων του Forbes και η Theranos λιβανίστηκε ως μία από τις πιο επιτυχημένες νεοφυείς επιχειρήσεις της Silicon Valley, με αξία 9 δισ. δολάρια, έλαβε βραβεία, έγινε εξώφυλλα, χαρακτηρίστηκε «θηλυκός Στιβ Τζομπς», τον οποίο μιμούνταν ενδυματολογικά, ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον την άκουγε προσεκτικά σε διεθνή μίτινγκ, όπου αλληλοσυγχαίρονται πολιτικοί και επιχειρηματίες, ο Τζο Μπάιντεν, ως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, το 2015, πήγε στην έδρα της, ο γερόλυκος της αμερικανικής διπλωματίας Χένρι Κίσινγκερ, ο στρατηγός Μάτις και οι υπουργοί Άμυνας Τζορτζ Σουλτς και Γουίλιαμ Πέρι ήταν μέλη του Δ.Σ. της εταιρείας, που όμνυε στην καινοτομία. Πολλοί πολιτικοί, κανείς από την Ιατρική. Η παρουσία τους, όμως, προσέλκυσε χρηματοδότηση παχυλή, από τον Ρούπερτ Μέρντοχ και την πανίσχυρη οικογένεια Ουόλτον έως τον Κάρλος Σλιμ.

Η Χολμς, μαζί με τον διευθύνοντα σύμβουλο, τότε σύντροφό της, έναν αυταρχικό, μυστικοπαθή τύπο, που έγινε πλούσιος σε μια νύχτα, στην κορυφή της φούσκας του Διαδικτύου, πουλούσαν παραμύθια και πολυτελέστατη ζωή. Ώσπου, ένας δημοσιογράφος της Wall Street Journal -η οποία ανήκει στον Μέρντοχ- άρχισε να ψάχνει. Οι αποκαλύψεις οδήγησαν στην κατάρρευση της Theranos. Οι επενδυτές έχασαν τα λεφτά τους και η Χολμς αντιμετωπίζει καμιά δεκαριά κατηγορίες και 20 χρόνια φυλάκιση.

Η δίκη άρχισε την Τετάρτη. Η υπερασπιστική της γραμμή; Ήταν αφελής, «η αποτυχία δεν είναι έγκλημα» με ολίγη από κακοποιητική σχέση, από τον πρώην πλέον σύντροφό της -η απόκρυψη της σχέσης, κατά παράβαση των εταιρικών κανόνων, από το Δ.Σ. είναι στοιχείο της δικογραφίας- με τον οποίο θα δικαστούν χωριστά.

Μην ακούσω για διδάγματα από την ιστορία, για τη μυθολογία της startup οικονομίας και κυρίως απορία για το πώς εξαπατήθηκαν τόσοι πανίσχυροι, ικανοί, έξυπνοι και έμπειροι, όταν δέκα χρόνια μετά την ίδρυση της εταιρείας δεν παρουσίαζε καμία λειτουργική συσκευή, κανένα προϊόν.

Πίσω στο παρελθόν. Η Ελίζαμπεθ Χολμς είναι κόρη του Κρίστιαν Ράσμους Χολμς IV, πρώην αντιπροέδρου της Enron, πρωταγωνίστριας σε ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα. Ο μπαμπάς, μετά την κατάρρευση της εταιρείας, δεν χάθηκε. Σε διευθυντικές θέσεις σε κρατικούς οργανισμούς των ΗΠΑ, όπως USAID, EPA και USTDA, προβιβάστηκε.

Κατά κύρη, κατά γιο και θυγατέρα; Καλημέρα.

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη