Γιατί η λύση θα προέλθει από ένα νόμισμα σαν το Bitcoin

Η μέχρι τώρα συμβατική σοφία επέμενε πως χρειαζόμαστε λίγο πληθωρισμό. Ο αποπληθωρισμός θεωρείται καταστροφικός, επειδή αν η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών μειώνεται, τότε πολλοί θα αναβάλλουν την επένδυση ή την καταναλωτική δαπάνη τους, ώστε να αποκτήσουν εκείνο που επιθυμούν πιο φτηνά. Γιατί να αγοράσω ένα σπίτι τώρα, αν γνωρίζω πως σε λίγο καιρό θα το αποκτήσω σε χαμηλότερη τιμή;

Αντίθετα, αν υπάρχει πληθωρισμός (όχι υπερπληθωρισμός, αυτός έχει άλλα προβλήματα), τότε θα επιταχύνω την επένδυσή μου. Έχω το κίνητρο να ξοδέψω τα χρήματά μου το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να μη δαπανήσω περισσότερα στο μέλλον, όταν θα έχει ανέβει η τιμή. Συνεπώς, σε συνθήκες αποπληθωρισμού έχουμε πιο παγωμένη οικονομία, ενώ με πληθωρισμό η οικονομική δραστηριότητα αυτή επιταχύνεται.

Ακούγεται λογικό. Ωστόσο, είναι όντως αλήθεια ή οφείλεται στο ότι οι κανόνες του παιχνιδιού σχεδιάστηκαν με αυτό τον τρόπο;
Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού

Ο πληθωρισμός είναι ύπουλος. Συνήθως, οι επιπτώσεις του δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές. Ανάλογα με τον ρυθμό παραγωγής νέου χρήματος -και άλλους παράγοντες-, ο χρόνος μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος μπορεί να διαφέρει. Επηρεάζει διαφορετικά ξεχωριστές ομάδες ανθρώπων. Ευνοεί όσους είναι πιο κοντά στα «εκτυπωτήρια», αφού απαιτείται χρόνος για να κυκλοφορήσουν τα νεοαφιχθέντα χρήματα και να προσαρμοστούν οι τιμές. Όποιος είναι σε θέση να αποκτήσει περισσότερα χρήματα πριν υποτιμηθούν, βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από την πληθωριστική καμπύλη.

Η ιστορία έχει δείξει ότι οι κυβερνήσεις αναπόφευκτα θα υποκύψουν στον πειρασμό του πληθωρισμού της προσφοράς χρήματος. Ο χρόνος είναι εναντίoν των παραστατικών (fiat) νομισμάτων, εκείνων που δεν διαθέτουν εσωτερική αξία ή δεν έχουν αντίκρισμα. Όλα τα χαρτονομίσματα, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση, χάνουν την αγοραστική τους αξία σε βάθος χρόνου. Το μόνο που διαφέρει από νόμισμα σε νόμισμα, από οικονομία σε οικονομία, είναι ο ρυθμός απαξίωσης.

Μπορούν να καταστρέψουν το χρήμα οι κεντρικές τράπεζες; Φυσικά μπορούν, μην έχετε καμία αμφιβολία για αυτό. Τα παραδείγματα είναι ατελείωτα. Ακόμα και το δολάριο, ένα από τα ισχυρότερα νομίσματα του τελευταίου αιώνα, έχει χάσει το 96% της αγοραστικής του δύναμης από το 1913. Από τότε που ιδρύθηκε η FED.



Αναμφίβολα έχουμε δημιουργία πολλών παραπάνω χρημάτων. Μια διαδικασία που εντάθηκε από την εμφάνιση της πανδημίας. Όμως πού κατευθύνεται όλο αυτό το χρήμα; Το λογικό είναι πως όσο παραπάνω δημιουργείς, τόσο περισσότερα χαρτονομίσματα χρειάζονται για να αγοράσουμε πράγματα σε σταθερά καθορισμένη ποσότητα. Κι όμως, δεν το βλέπουμε να ισχύει στα καταναλωτικά αγαθά. Αντίθετα, αυτά που έχουν αυξηθεί, είναι τα περιουσιακά στοιχεία. Οι μετοχές, τα ακίνητα, ο χρυσός, τα συλλεκτικά αντικείμενα τέχνης.

Αυτό δεν συμβαίνει επειδή έχουν αυξήσει την αξία τους. Τα κρατικά νομίσματα έχουν υποτιμηθεί εξαιτίας της ρευστότητας που εξαπολύεται στο σύστημα. Παλαιότερα ήθελες μισθούς 2 ετών για να αποκτήσεις σπίτι, τώρα θέλεις 20 ετών. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τις μετοχές. Μετοχές εννοούμε τις μεγάλες εταιρείες του S&P 500, όχι του ΧΑ, που είναι έτσι και αλλιώς ειδική περίπτωση. Το ίδιο και με τον χρυσό. Όταν πρωτοβγήκε το ευρώ, είχε 300€ η μία ουγγιά. Με την ίδια ποσότητα χρημάτων, σήμερα παίρνεις το 1/5 της ουγγιάς.
Η εποχή του αποπληθωρισμού

Στις ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες υπάρχουν εγγενείς δυνάμεις που δρουν αποπληθωριστικά. Κατ' αρχάς οι μισθοί δεν αυξάνονται, επειδή ο εργαζόμενος ανταγωνίζεται σε ένα διεθνές περιβάλλον. Γιατί να πληρώσεις πολλά σε ένα web designer σε δυτική χώρα, από τη στιγμή που μπορείς να βρεις παρόμοιο επίπεδο δουλειάς με κάποιον που μένει σε άλλη περιοχή με μικρότερο κόστος διαβίωσης;

Ο βασικότερος λόγος όμως είναι η πρόοδος της τεχνολογίας που αυξάνει την παραγωγικότητα. Η πρόοδος η ίδια είναι αποπληθωριστική. Όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, με λιγότερες εργατοώρες και λιγότερα υλικά φτιάχνεις περισσότερα προϊόντα. Η βελτίωση των μηχανών κάνει λιγότερους ανθρώπους απαραίτητους για να βγει η δουλειά. Ένα φαινόμενο που θα ενταθεί όσο προχωράμε στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.