Η ανεπαρκής λύση του Webex στην τηλεκπαίδευση

Το τελευταίο διάστημα συζητείται έντονα το Webex. Πρόκειται για την πλατφόρμα της εταιρείας Cisco που ειδικεύεται στις τηλεδιασκέψεις και χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για απομακρυσμένη εργασία. Στην περίπτωσή μας, επιλέχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας για να καλύψει τους σκοπούς της εκπαίδευσης, σε μια εποχή που η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν είναι προνόμιο μα επιτακτική ανάγκη.

Η Cisco διαθέτει την πλατφόρμα της με δωρεάν άδειες χρήσης σε χώρες που πλήττονται από τον κορωνοϊό μα και σε όσες άλλες είναι διαθέσιμη. Αυτές περιλαμβάνουν:
Απεριόριστη χρήση, χωρίς χρονικούς περιορισμούς
Υποστήριξη για έως 100 συμμετέχοντες
Δυνατότητα συμμετοχής στο Webex μέσω Διαδικτύου (VoIP), σύνδεσης δεδομένων 3G/4G ή με απλή τηλεφωνική κλήση (dial-in)
Τηλεκπαιδευτικές αστοχίες και προβληματισμοί

Θα πρέπει, ωστόσο, να ληφθεί υπόψη πως κάθε συμμετέχοντας χρειάζεται έναν υπολογιστή με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Δυστυχώς, εν έτει 2020, κάτι τέτοιο δεν είναι διαθέσιμο σε κάθε οικογένεια ή εκπαιδευτικό, ενώ οι 90.000 παρεχόμενες φορητές συσκευές από το υπουργείο σίγουρα δεν επαρκούν. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι η ικανοποιητική τηλεδιάσκεψη με πολλαπλούς συμμετέχοντες απαιτεί σεβαστή ποσότητα δεδομένων, συνεπώς δεν είναι αρκετό ένα πακέτο σύνδεσης με χαμηλή ονομαστική ταχύτητα.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να τονίσουμε τη σημαντική πρωτοβουλία που έλαβε ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) για την αναδιανομή φορητών υπολογιστών σε οικογένειες που τους έχουν ανάγκη και θα καλέσουμε τους ενδιαφερόμενους αναγνώστες να επισκεφτούν τη σχετική φόρμα και να δηλώσουν συμμετοχή.

Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία οι εγκέφαλοι του Υπουργείου Παιδείας επέλεξαν μια ιδιοταγή -και προβληματική, όπως αποδείχτηκε- λύση που υλοποιήθηκε κάκιστα, αντί να προτιμήσουν κάποια άλλη ανοιχτού κώδικα, την οποία θα μπορούσαν να προσαρμόσουν με μεράκι και πιο ποιοτική υποστήριξη προγραμματιστές της χώρας μας.

Αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, σίγουρα το «κρασάρισμα» του συστήματος μόλις από τις πρώτες στιγμές της λειτουργίας του δεν προδιαθέτει θετικά για τη σοβαρότητα της υλοποίησης και για την υποτιθέμενη μελέτη που προηγήθηκε.

Αρνητικές εντυπώσεις προκαλούν, επίσης, οι αναφορές σε κενά ασφαλείας που εντοπίστηκαν στην εφαρμογή και διορθώθηκαν πρόσφατα, ενώ το σύστημα τηλεκπαίδευσης λειτουργούσε για αρκετές ημέρες και χωρίς να είναι βέβαιο ότι μαθητές και εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν, πλέον, τις ενημερωμένες εκδόσεις και δεν παραμένουν εκτεθειμένοι σε κακόβουλους παράγοντες.

Στα παραπάνω ήρθαν να προστεθούν κάποιες καταγγελίες για ψευδείς ισχυρισμούς εκ μέρους του υπουργείου. Συγκεκριμένα, παρότι αναφέρεται ότι η τηλεφωνική κλήση για τη σύνδεση με το σύστημα θα είναι δωρεάν, διαπιστώθηκε ότι αυτή οδηγεί σε αριθμό ιδιωτικού παρόχου και, φυσικά, τιμολογείται με αστική χρέωση. Αυτό μπορεί να επιβαρύνει τους ανυποψίαστους χρήστες με υπέρογκες χρεώσεις από το πουθενά.

Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι πως τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών παραμένουν στους servers της εταιρείας, κάτι που οι περισσότεροι γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί είτε δε γνωρίζουν είτε δεν τους ενδιαφέρει. Ακόμα περισσότερο, όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Παιδείας, τα στοιχεία των μαθητών θα διαγραφούν με το πέρας της σχολικής χρονιάς, όχι όμως και των εκπαιδευτικών, που θα διατηρηθούν «για στατιστικούς λόγους». Πολλά σχολεία έκαναν έγγραφη διαμαρτυρία.
Το επιλεκτικό δικαίωμα στην τηλεκπαίδευση

Θα περίμενε κάποιος ότι μια εφαρμογή που αφορά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, πόσο μάλλον όταν αυτή έχει επιλεγεί από το Υπουργείο Παιδείας, διαθέτει πολλαπλές εκδοχές και συμβατότητα με διάφορα λειτουργικά συστήματα, ώστε να μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν όλοι. Εντούτοις, το Webex είναι διαθέσιμο ως desktop εφαρμογή μόνο για Windows (από έκδοση 7 και πάνω) και macOS, και συνεργάζεται με τα Outlook και Office, καθώς και με διάφορες υπηρεσίες αποστολής και λήψης μηνυμάτων.

Όσον αφορά το Linux, η χρήση μπορεί να γίνει αποκλειστικά μέσω ενός σύγχρονου περιηγητή (συνιστάται ο Firefox στην τελευταία έκδοση, όπως και η εγκατάσταση της Java) χωρίς την ανάγκη εγκατάστασης της εφαρμογής που, ούτως ή άλλως, δε διατίθεται για αυτό το λειτουργικό. Αν και το Webex προσφέρεται και για τα Android και iOS, είναι προτιμότερο να αποφεύγεται αυτός ο τρόπος χρήσης γιατί η εμπειρία δεν είναι ικανοποιητική.
Η κατάσταση με τα μάτια των εκπαιδευτικών

Μάλλον όχι άδικα, αρκετοί εκπαιδευτικοί έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους προς το Webex και την υλοποίηση που το συνοδεύει στη χώρα μας. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε όσα μας εκμυστηρεύτηκε ένα μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας, τα στοιχεία του οποίου δε θα δημοσιευτούν για ευνόητους λόγους:


Η χρήση της πλατφόρμας είναι σχετικά εύκολη -για κάποιον που θα ενημερωθεί από τα σεμινάρια- και έχει πολλές δυνατότητες, όπως τον διαμοιρασμό οθόνης που δίνει τη δυνατότητα τόσο στον εκπαιδευτικό όσο και στον μαθητή να δείξει τι έχει γραφεί στην άσκηση, για παράδειγμα. Όλα αυτά, όμως, θέλουν αρκετό ψάξιμο και δοκιμές, από τους εκπαιδευτικούς πρώτα, ώστε να καθοδηγήσουν τα παιδιά και να θέσουν όλοι μαζί τους νέους κανόνες της καινούριας τους, πλέον, τάξης (όπως για το πώς θα σηκώνουν χέρι όταν θέλουν να μιλήσουν, το ίδιο, δηλαδή, που κάνουν και μέσα στην τάξη).

Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε το Webex από έναν σταθερό ή φορητό υπολογιστή και όχι από tablet, εκτός και αν υπάρχει κάποιο υψηλών προδιαγραφών και, άρα, ακριβό.

Δυστυχώς, λύσεις για οικογένειες που δεν είναι προνομιούχες και έχουν περισσότερα από ένα παιδιά δεν υπάρχουν. Θα πρέπει να βρουν τρόπο ώστε το κάθε παιδί να έχει το δικό του μηχάνημα για την κάλυψη των εξ αποστάσεως μαθησιακών αναγκών του (να, λοιπόν, που ακόμα και έτσι η μάθηση παίρνει διαστάσεις προνομίου). Για τον λόγο αυτόν απευθύνω έκκληση στις απανταχού κοινότητες Ελεύθερου και Ανοιχτού Λογισμικού να δραστηριοποιηθούν με συλλογή μηχανημάτων και διανομή τους σε μαθητές που τους έχουν πραγματικά ανάγκη.

Μπορεί η «αριστεία» να μην ενδιαφέρεται για την πλέμπα, όμως, για εμάς, η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας. Δικαίωμα στη μάθηση (πρέπει να) έχουν άπαντες.

Όσο για την υπερκοστολόγηση των ανακατασκευασμένων υπολογιστών που πωλούνται από διάφορα καταστήματα, δεν θα τη σχολιάσω. Απλά θα πω ντροπή που εκμεταλλεύονται την ανάγκη.

Για τα τεχνικά προβλήματα του συστήματος και το «κρασάρισμα» που προκάλεσε σύγχιση και χαμένες ώρες μαθήματος, ανέφερε τα εξής:


Σκεφτείτε μόνο το πολύ απλό: μια οικογένεια που έχει δύο παιδιά κατά μέσο όρο και οι γονείς να είναι με τηλεργασία. Σε ένα σπίτι με Ethernet, δε θα πέσει το σύστημα; Κάντε τώρα εικόνα τι θα γίνει με τους εκπαιδευτικούς και τις οικογένειές τους, που οι περισσότεροι δουλεύουν σε άλλα μέρη -εκτός μόνιμης κατοικίας- άρα Wi-Fi, ΑΝ έχουν τα δωμάτια που νοικιάζουν, και αυτό το μοιράζονται όλοι οι εκπαιδευτικοί και τα παιδιά τους που μένουν στον εκάστοτε σπιτονοικοκύρη.

Και συνέχισε σχετικά με τις διαμαρτυρίες και τις καταγγελίες που δημοσιεύονται:


Ο λόγος που αντιδρούμε για το Webex είναι προφανής. ‘Αλλωστε, πόσα παιδιά έχουν Internet; Πόσα έχουν υπολογιστές; Σκεφτείτε ότι για τα tablets και laptops που λένε ότι «θα» στείλουν, δεν έχουμε πάρει ακόμα τίποτα. Πέρυσι υπολογίστε ότι περίπου ανά 35 tablets/laptops που ζητούσαμε, μας ήρθε 1 tablet.
Η Παιδεία υστερεί και ψηφιακά

Σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο, και παρότι οι απαιτήσεις είναι αυξημένες, παρατηρούμε για ακόμα μια φορά τις εμφανείς αδυναμίες και την ολιγωρία των ιθυνόντων -ειδικότερα σε έναν τόσο σημαντικό τομέα όπως είναι η Παιδεία- μαζί με την αδικαιολόγητη εμμονή στις ιδιοταγείς τεχνολογικές προτάσεις που επιφέρουν επιπρόσθετα κόστη και προβλήματα, ενώ οι λύσεις ΕΛ/ΛΑΚ αγνοούνται επιδεικτικά.

Το Webex, όπως φαίνεται, δε μπορεί να καλύψει επαρκώς τις υπάρχουσες ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου ο τεχνολογικός αναλφαβητισμός παραμένει σε υψηλά ποσοστά. Δυσλειτουργίες και κακές πρακτικές μετατρέπουν την απολαυστική διαδικασία της μάθησης σε βάσανο.

Καλούμε, λοιπόν, κάθε αρμόδιο να αναθεωρήσει τις σκουριασμένες αντιλήψεις του για την τεχνολογία και να εξετάσει σοβαρά τις δυνατότητες του ελεύθερου λογισμικού και του ανοιχτού κώδικα. Ποτέ δεν είναι αργά.