Νέος Χρυσός Αιώνας Διαστημικής Εξερεύνησης (MICHIO KAKU)

Όλες οι συναρπαστικές ανακαλύψεις εξωπλανητών, μαζί με τις καινοτόμες ιδέες μιας φρέσκιας γενιάς σύγχρονων οραματιστών, αναζωπυρώνουν το ενδιαφέρον του κοινού για τα διαστημικά ταξίδια. Αρχικά, το διαστημικό πρόγραμμα τροφοδοτήθηκε από τον Ψυχρό Πόλεμο και από τον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων. Το κοινό δεν είχε πρόβλημα να ξοδεύεται το θεαματικό νούμερο του 5,5% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού των ΗΠΑ στο πρόγραμμα ΑpolΙο, καθώς διακυβευόταν το εθνικό κύρος. Όμως, αυτός ο πυρετώδης ανταγωνισμός δεν μπορούσε να παρατείνεται για πάντα, και η χρηματοδότηση τελικά κατέρρευσε.

Οι Αμερικανοί αστροναύτες πάτησαν για τελευταία φορά στο φεγγάρι πριν από 45 περίπου χρόνια. Σήμερα, τα αποσυναρμολογημένα κομμάτια του πυραύλου Saturn V και του διαστημικού λεωφορείου σκουριάζουν σε μουσεία και μάντρες, ενώ οι ιστορίες τους ξεθωριάζουν σε σκονισμένα βιβλία Ιστορίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν η ΝΑSΑ χαρακτηρίστηκε ως η «υπηρεσία προς το πουθενά» και δέχθηκε συνεχείς επικρίσεις: Κωλυσιεργούσε επί δεκαετίες, προχωρώντας «με τόλμη» εκεί όπου όλοι έχουν ξαναπάει.
Τώρα, όμως, η οικονομική κατάσταση έχει αρχίσει ν’ αλλάζει. Το κόστος των διαστημικών μεταφορών, κάποτε τόσο υψηλό που θα μπορούσε να γονατίσει κρατικούς προϋπολογισμούς, σήμερα πέφτει σταθερά, κυρίως λόγω της εισροής ενέργειας, χρήματος και ενθουσιασμού από έναν κύκλο επιχειρηματιών που διευρύνεται ολοένα. Ανικανοποίητοι από τους ρυθμούς χελώνας που συχνά ακολουθεί η NASA, δισεκατομμυριούχοι όπως ο Έλον Μασκ, ο Ρίτσαρντ Μπράνσον και ο Τζεφ Μπέζος ανοίγουν το καρνέ επιταγών για να κατασκευάσουν νέους πυραύλους ώστε όχι μόνο να αποκομίσουν κέρδος, αλλά και να εκπληρώσουν το παιδικό τους όνειρο: να ταξιδέψουν στα άστρα.

Σήμερα το ερώτημα δεν είναι αν θα στείλουν οι ΗΠΑ αστροναύτες στον Κόκκινο Πλανήτη, αλλά πότε. Ο τέως πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι οι αστροναύτες θα πατήσουν στην επιφάνεια του Άρη κάποια στιγμή μετά το 2030.

Ένας στόλος πυραύλων και διαστημικών μονάδων, κατάλληλων για διαπλανητικό ταξίδι Θα αναλάβουν όλο το «κουβάλημα», μεταφέροντας τους αστροναύτες μας στη Σελήνη, στους αστεροειδείς, στον Άρη και ακόμα παραπέρα. Μάλιστα, αυτή η αποστολή έχει δημιουργήσει τέτοιο ενθουσιασμό ώστε γύρω του αναπτύσσεται ανταγωνισμός. Ίσως δούμε και μποτιλιάρισμα στον δρόμο προς τον Άρη, καθώς διαφορετικές ομάδες ανταγωνίζονται για το ποια θα υψώσει την πρώτη σημαία σε αρειανό έδαφος.

Κάποιοι έχουν γράψει ότι εισερχόμαστε σε έναν νέο χρυσό αιώνα διαστημικών ταξιδιών, όπου η εξερεύνηση του σύμπαντος γίνεται ξανά ένα συναρπαστικό θέμα στην εθνική ατζέντα, έπειτα από δεκαετίες παραμέλησης.
Ατενίζοντας προς το μέλλον, μπορούμε να διακρίνουμε σε γενικές γραμμές πώς θα μεταμορφώσει η επιστήμη τη διαστημική εξερεύνηση. Χάρη στην επαναστατική πρόοδο μεγάλού εύρους σύγχρονων τεχνολογιών, έχουμε σήμερα τη δυνατότητα να κάνουμε υποθέσεις για το πώς μπορεί ο πολιτισμός μας να μετακομίσει μια μέρα στο διάστημα, ταξιδεύοντας ανάμεσα στα άστρα και διαμορφώνοντας πλανήτες στα γήινα μέτρα τον. Μολονότι παραμένει μακροπρόθεσμος στόχος, είναι σήμερα εφικτό να εκτιμηθεί ένα λογικό χρονικό πλαίσιο και να υπολογιστεί πότε θα επιτευχθούν ορισμένα κοσμικά ορόσημα.
Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση για να ανακαλύψουμε πώς μπορεί να εξελιχθεί το μέλλον μας είναι να κατανοήσουμε την επιστήμη πίσω από αυτές τις θαυμαστές εξελίξεις.

Επαναστατικά Κύματα Τεχνολογίας

Με δεδομένα τα αχανή όρια της επιστήμης που απλώνονται μπροστά μας, ίσως είναι χρήσιμο να λάβουμε υπόψη το πανόραμα της ανθρώπινης ιστορίας. Αν μπορούσαν οι πρόγονοί μας να μας δουν σήμερα, τι θα σκέφτονταν; Στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας ζούσαμε βασανισμένες ζωές, πασχίζοντας να επιβιώσουμε σ’ έναν εχθρικό, αδιάφορο κόσμο όπου το προσδόκιμο ζωής δεν ξεπερνούσε τα είκοσι με τριάντα χρόνια. Ήμασταν κυρίως νομάδες, κουβαλούσαμε όλα τα υπάρχοντά μας στην πλάτη. Κάθε μέρα δίναμε αγώνα για να βρούμε τροφή και καταφύγιο. Ζούσαμε υπό τον διαρκή φόβο των άγριων αρπακτικών, των ασθενειών και της πείνας. Αν όμως οι πρόγονοί μας μπορούσαν να μας δουν σήμερα, αν μπορούσαν να θαυμάσουν τις δυνατότητές μας να στέλνουμε εικόνες ακαριαία στην άλλη άκρη του πλανήτη, να πιλοτάρουμε πυραύλους που μπορούν να μας μεταφέρουν στη Σελήνη και πιο πέρα, και να χειριζόμαστε αυτοκίνητα που μπορούν να κινούνται στους δρόμους χωρίς οδηγό, θα μας θεωρούσαν μάγους και ταχυδακτυλουργούς.
Η Ιστορία αποκαλύπτει πως οι επιστημονικές επαναστάσεις έρχονται σε κύματα, τα οποία συχνά οφείλονται σε προόδους της Φυσικής. Τον 19ο αιώνα, το πρώτο κύμα επιστήμης και τεχνολογίας γεννήθηκε χάρη σε φυσικούς που εμπνεύστηκαν τη θεωρία της μηχανικής και της θερμοδυναμικής. Αυτό επέτρεψε στους μηχανικούς να επινοήσουν την ατμομηχανή, εξέλιξη που οδήγησε στον σιδηρόδρομο και στη βιομηχανική επανάσταση. Και αυτή η δραματική τεχνολογική μεταβολή απάλλαξε τον πολιτισμό από την κατάρα της άγνοιας, του μόχθου και της φτώχειας, και μας έφερε στην εποχή των μηχανών.
Τον 20ό αιώνα, το δεύτερο κύμα ξεκίνησε από φυσικούς που κατέκτησαν τους νόμους του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού οι οποίοι, με τη σειρά τους, άνοιξαν τον δρόμο στην εποχή της ηλεκτρικής ενέργειας. Χάρη σ’ αυτήν εξηλεκτρίσαμε τις πόλεις μας, με την εμφάνιση των δυναμό, των γεννητριών, της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και τον ραντάρ. Το δεύτερο κύμα γέννησε τη σύγχρονη διαστημική εποχή που μας πήγε στο φεγγάρι.
Τον 21 ο αιώνα, το τρίτο κύμα επιστήμης εκφράζεται μέσω της υψηλής τεχνολογίας, με πρωτεργάτες τους κβαντικούς φυσικούς που εφηύραν το τρανζίστορ και το λέιζερ. Έτσι φτάσαμε στη δημιουργία των υπερυπολογιστών, του Διαδικτύου, των σύγχρονων τηλεπικοινωνιών, του GPS, καθώς και στην έκρηξη των μικροτσίπ που έχουν διεισδύσει σε κάθε πτυχή της ζωής μας.

Η επιστήμη θα μας δώσει τα μέσα για να διαμορφώσουμε το σύμπαν έτσι ώστε να ταιριάζει στη δική μας εικόνα. Το ερώτημα είναι αν θα έχουμε τη σοφία του Σολομώντα να συντροφεύει αυτή την απέραντη ουράνια δύναμη.

Ο Μίκιο Κάκου είναι Καθηγητής στην Έδρα Henry Semat Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (City Universίty οf Νew Υοrk). Συνεμπνευστής κοσμολογικών μοντέλων της θεωρίας χορδών, στο ερευνητικό πεδίο του συμμετέχει στις προσπάθειες των φυσικών για την ενοποίηση των τεσσάρων θεμελιωδών δυνάμεων της φύσης σε μία ενοποιημένη Θεωρία. Συγκαταλέγεται στους πιο διάσημους και πιο σημαντικούς θεωρητικούς φυσικούς της εποχής μας. Είναι συγγραφέας αρκετών ευπώλητων βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης. όπως τα έργα «Παράλληλοι Κόσμοι» (Εκδοτικός οίκος ΤΡΑΥΛΟΣ), «Beyond Einstein». «The Future of the Μind», «Ηγperspace», «Physics of the Future», και έχει παρουσιάσει αναρίθμητα επιστημονικά αφιερώματα για το τηλεοπτικό BBC, το Discovery Channel και το Science Channel.