Η επικίνδυνη γραφικότητα των Anonymous

Για τους Anonymous λίγο πολύ έχουμε ακούσει και διαβάσει άπαντες τα τελευταία χρόνια, ενώ η μάσκα του Guy Fawkes κάνει ακόμα θραύση, ιδιαίτερα σε περιόδους που υπάρχει κάποιο έθιμο ή γιορτή μασκαρεμένων οπουδήποτε στον κόσμο.

Όλο αυτό το σκηνικό με τους Anonymous έγινε πάρα πολύ γρήγορα viral, με αποτέλεσμα χιλιάδες τόνοι διαδικτυακού και όχι μόνο μελανιού να χυθούν, τηλεοπτικές εκπομπές, σειρές, ταινίες και ντοκιμαντέρ να αναφέρονται στο φαινόμενο αυτό ή να περιέχουν στοιχεία του.

Όμως κανείς δεν ξέρει πως ξεκίνησε αυτό το φαινόμενο, αν και υπάρχουν διάφορες εικασίες, με κάποιες εξ αυτών να βρίσκονται στο πεδίο της ακραίας συνομωσιολογίας. Βέβαια, από τη στιγμή που ο κάθε τυχόντας άρχισε να γράφει για αυτό το φαινόμενο, η ελαφρότητα και η γραφικότητα ήταν αναμενόμενο να χτυπήσουν κόκκινο. Σημείο των καιρών άλλωστε.

Σε όλο αυτό έπαιξε ρόλο και η συνολική αλλοίωση της ιδέας πίσω από τη μάσκα. Ξαφνικά, άρχισαν να ξεπροβάλλουν σαν τα σαλιγκάρια «εθνικές» ομάδες «Anonymous» από διάφορες χώρες, πολλές φορές και περισσότερες της μίας. Και όλες, μηδεμιάς εξαιρούμενης, είχαν να επιδείξουν κάποιον «σπουδαίο άθλο» που αφορούσε συνήθως το defacement1 κάποιας ιστοσελίδας -συνηθέστερα τοπικού κρατικού φορέα- από «εχθρική» χώρα. Ωστόσο, στη συντριπτική πλειονότητά τους αυτοί οι e-άθλοι ήταν απλά αστειότητες.

Ας κάνουμε εδώ μια σημαντική διευκρίνιση, εξηγώντας πως η αρχική ιδέα για τους Anonymous ήταν απλά αυτό. Μια ιδέα, χωρίς επίσημη ομάδα ή εκπρόσωπους. Ο στόχος ήταν αντίστοιχος με αυτόν της cyberpunk και μετέπειτα της κυβερνοαναρχίας: επίθεση στην κοινωνική μηχανή που διαχωρίζει τους ανθρώπους σε πλούσιους και φτωχούς, σε αυταρχικά καθεστώτα που χωρίς ενδοιασμό και προσχήματα καταπατούν κάθε έννοια ατομικής ελευθερίας και κάθε τι που θα έβλαπτε το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό μπορούσε να συμβεί από μεμονωμένα άτομα και μικροομάδες ώστε να επιτύχουν το κάθε διαδικτυακό χτύπημα. Η συνεννόηση γινόταν ανώνυμα και με ασφάλεια, με τη χρήση εργαλείων όπως το IRCή άλλων μέσω του δικτύου Tor. Κανένας δεν ήξερε κανέναν, όλοι ήταν ανώνυμοι και ενεργούσαν σαν ένα άτομο. Ήταν, θα λέγαμε, ένα ψηφιακό κίνημα.

Στην πορεία, δυστυχώς, και αυτή η ιδέα εκφυλίστηκε και πλέον η αναφορά στην ονομασία τείνει να καταλήξει ανέκδοτο. Έτσι, έχει υπάρξει στο παρελθόν δραστηριοποίηση «Anonymous» με σκοπό την αύξηση της επισκεψιμότητας προς συγκεκριμένες σελίδες «συμβουλών» ασφαλείας (φανταστείτε κάτι σαν τις «τεχνολογικές» Espresso) αλλά και «χτυπήματα» που απλά εξυπηρετούν μικροσυμφέροντα ή προσωπικές ανασφάλειες, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί ομάδες (;) που αυτοαποκαλούνται «Anonymous» μα έχουν έντονα εθνικιστικά στοιχεία —ακόμα και στη χώρα μας.



Για να το θέσουμε πιο απλά και πιο συγκεκριμένα, η πλειονότητα των «ηρωικών» δημοσιεύσεων που αφορούν ενέργειες των Anonymous κινούνται στη σφαίρα του φανταστικού και της ηλιθιότητας. Η ειρωνεία εδώ είναι πως όσοι βρίσκονται πίσω από αυτές τις ομάδες είναι συνήθως τόσο τεχνολογικά αδαείς που ούτε την προσωπική τους ανωνυμία δεν μπορούν να διαφυλάξουν. Και πώς να το κάνουν, όταν οι δήθεν «χάκερς» χρησιμοποιούν εργαλεία της Google ή το Facebook; Τα «χτυπήματα» που δημοσιεύονται κατά καιρούς μπορούν να γίνουν πολύ εύκολα με εργαλεία όπως τα HOIC και LOIC ή και με ένα απλό ping. Μιλάμε δηλαδή για πράγματα τα οποία κάνουν πιτσιρικάδες που δεν έχουν με τι να ασχοληθούν, βαφτίζοντας τους εαυτούς τους «hackers».

Άλλωστε, αν αλήθευαν όλα όσα έχουν διατυμπανίσει εδώ και 8 χρόνια τύποι που αυτοαποκαλούνται «Anonymous», την παρούσα στιγμή θα έπρεπε να είχαν καταρρεύσει όλα τα κράτη, οι τράπεζες και κάθε οικονομικός μηχανισμός στον πλανήτη, ως αποτέλεσμα της δράσης αυτών των «Ρομπέν του πληκτρολογίου». Τίποτα από αυτά δεν έχει συμβεί, φυσικά. Αντίθετα, μας έχουν δώσει στιγμές απίστευτης γραφικότητας. Με μια απλή αναζήτηση μπορεί ο καθένας να εξακριβώσει πως οι ανακοινώσεις τέτοιων ομάδων είναι απλά διαδικτυακός θόρυβος, εφόσον δε συνοδεύονται από ανάλογο αριθμό δράσεων.

Στην ελληνική πραγματικότητα, κάποιοι «Anonymous» μας ανακοίνωσαν πως είναι οι «Ελεύθεροι Άνθρωποι του Διαδικτύου» και μας έμαθαν πως τα αρχαία Ελληνικά είναι η γλώσσα των υπολογιστών, άσχετα αν οι ανακοινώσεις τους ήταν ανορθόγραφες και χωρίς τη στοιχειώδη γνώση της γραμματικής και του συντακτικού.

Εδώ οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως δεν είναι τα πάντα γύρω από τους Anonymous ψεύτικα. Έχουν υπάρξει δράσεις όπως το κατέβασμα ναζιστικών ιστοσελίδων ή η μεταφορά των δεδομένων της ιδιωτικής εταιρείας γεωπολιτικών πληροφοριών Strategic Forecasting στο WikiLeaks και αλλες στις οποίες φαίνεται πως μετείχε οργανωτικά ο Jeremy Hammond, μια αρκετά αμφίβολη προσωπικότητα. Επεμβάσεις έχουν υπάρξει επίσης και εναντίον σελίδων παιδικής πορνογραφίας (στο «κανονικό» Διαδίκτυο, όχι στο Dark Web) μα και κάποιες επιθέσεις σε σημαντικές εταιρείες του Ισραήλ, ως αντίδραση στη σφαγή των Παλαιστινίων.

Υπάρχει όμως και η επικίνδυνη πλευρά. Ένα δείγμα αυτής ήταν η κυκλοφορία μιας διανομής με την ονομασία «Anonymous-OS Live» το 2012, όπου τόσο αυτή όσο και η ιστοσελίδα της αποδείχτηκαν κακόβουλες. Έχουν σημειωθεί ακόμα και επιθέσεις που αρκετά αργότερα αποδείχτηκε πως έγιναν για λόγους εντυπωσιασμού, κάνοντας ωστόσο κακό σε ανθρώπους τους οποίους χαρακτήριζαν παιδόφιλους. Και βέβαια, είναι διαπιστωμένος ο εναγκαλισμός διάφορων ομάδων «Anonymous» με το φασιστικό μόρφωμα και την κοινοβουλευτική δεξιά.


Οι Anonymous ως κοινωνικό φαινόμενο
Ξεπερνώντας τη δεδομένη γελοιότητα της ελληνικής πραγματικότητας και βλέποντας τι συμβαίνει σε παγκόσμια κλίμακα, το φαινόμενο των Anonymoys έχει ρίζες που μας πάνε δέκα και περισσότερα χρόνια πίσω, μπλέκοντας με «νεωτεριστικά» μορφώματα όπως αυτό του εθνικοαναρχισμού.

Το σχετικό κίνημα αναδύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2000 και ενώ η πρόσβαση στο Διαδίκτυο ήταν δεδομένη για όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού. Ρατσιστικές και ακροδεξιές ομάδες άλλαξαν μότο και τρόπους προσέγγισης, προσπαθώντας να προσελκύσουν νέους ανθρώπους. Ως πολιτικο-κοινωνική ατζέντα αυτού του κινήματος παρουσιάζεται ένα μείγμα αντικαπιταλισμού, μυστικισμού, περιβαλλοντισμού και ζητήματα που αφορούν την τεχνολογία. Το Διαδίκτυο βοήθησε ιδιαίτερα στην εξάπλωση αυτής της προσέγγισης και κάπως έτσι άρχισε να δημιουργείται η ιδέα των Anonymous κάτω από εθνικιστικά χαρακτηριστικά. Εδώ βέβαια δεν υπήρχε θέμα φυλετικό, ιδιαίτερα αν οι «μη λευκοί» οπαδοί ήταν γόνοι εύπορων οικογενειών.

Λίγα χρόνια αργότερα ξεπρόβαλε αυτό το διαδικτυακό φαινόμενο όπου μέσα του υπήρχαν κάθε λογής αποβράσματα. Χτυπώντας απλές ιστοσελίδες και ζητώντας χρήματα από τους διαχειριστές τους, με εμπλοκή σε πωλήσεις όπλων, ναρκωτικών, οικονομικές εξαπατήσεις και άλλα τέτοια πρωτοστατούσαν στο κυβερνοέγκλημα, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως σωτήρες και λυτρωτές. Δίνοντας την εικόνα ενός στρατού που θα διέλυε το υπάρχον κατεστημένο, αλλάζοντας ριζικά τις κοινωνίες. Στην αρχή πείστηκαν υπερβολικά πολλοί μα με το πέρασμα του χρόνου γινόταν όλο και πιο εμφανής η αλήθεια.

Πηγές:
The Left Overs: How Fascists Court the Post-Left by Alexander Reid Ross
National Anarchism: Trojan Horse for White Nationalism by Nick Griffin

Προφανώς, έχουν υπάρξει μεμονωμένα άτομα και μικρές ομάδες πίσω από τη μάσκα των Anonymous που είχαν πραγματικά αγνές προθέσεις και το πιο πιθανό είναι πως θα υπάρξουν και άλλοι. Όμως, σε γενικές γραμμές, η όλη υπόθεση κινείται μεταξύ φαιδρότητας και εξαπάτησης.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα διαβάσετε κάποια είδηση περί «χτυπημάτων» από τους Anonymous, να είστε βέβαιοι πως πρόκειται για ηλιθιότητα και παραφουσκωμένο ψέμα.