DAVOS 2019: Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι εδώ...

Το 1971, όταν ο ιδρυτής και διευθυντής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, Klaus Schwab, φιλοξένησε για πρώτη φορά στο Νταβός της Ελβετίας τη συγκεκριμένη σύνοδο κορυφής, οι υπολογιστές είχαν ακόμη το μέγεθος ντουλάπας και η Παγκοσμιοποίηση ήταν πολύ μακρινή υπόθεση. Σήμερα, 48 χρόνια αργότερα, 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι κουβαλούν στην τσέπη τους συσκευές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν από τους ανθρώπους της δεκαετίας του 1970 ως “υπερυπολογιστές” και το κύριο θέμα της συνόδου κορυφής στο Νταβός τιτλοφορείται “Παγκοσμιοποίηση 4.0”, δηλαδή η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και οι κοινωνικές της συνέπειές.

Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση

Στην εποχή μας η τεχνολογία, με πρωταγωνιστές τα δίκτυα, τους υπολογιστές, τη ρομποτική και την Τεχνητή Νοημοσύνη, καθορίζει τους περισσότερους τομείς των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Από την οικονομία, την παραγωγή και κατανάλωση, και την ασφάλεια, μέχρι ζητήματα εκπαίδευσης, υγείας, ιδιοκτησίας αλλά και ιδιωτικότητας, οι νέες τεχνολογίες μεταμορφώνουν ριζικά τον κόσμο και τις ζωές μας.

Η λεγόμενη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι ήδη εδώ. Οδηγούμε με τη βοήθεια GPS και smartphones, τα πρώτα “έξυπνα ψυγεία” έκαναν ήδη την εμφάνισή τους και ιατρικές διαγνώσεις γίνονται ταχύτατα με τη βοήθεια microchips. Οι διαφημίσεις εξειδικεύονται καθώς οι έμποροι βλέπουν το καταναλωτικό ιστορικό σας και το Facebook αναγνωρίζει εύκολα ποια διαφήμιση σχετίζεται με εσάς.

Οι δικτυωμένες "έξυπνες πόλεις" διοικούνται πλέον από αλγόριθμους υπολογιστών. Δουβλίνο, Όσλο και Chattanooga στο Τεννεσί των ΗΠΑ έχουν εισαγάγει “έξυπνα σημεία” δρόμων που ρυθμίζουν, χάρη σε αισθητήρες φώτων, το χρόνο και τη ροή της κυκλοφορίας. Στο Λονδίνο, στο Πεκίνο, στο Σάο Πάολο, στο Τορόντο, ένα σύστημα ανίχνευσης ρυθμίζει τη ροή της κυκλοφορίας στην πόλη. Από την άλλη στην Κίνα το πειραματικό σύστημα κοινωνικής credit scoring απειλεί να δημιουργήσει μια δυστοπική κοινωνία τύπου Big Brother.

Επιτάχυνση και άυλη οικονομία

Αυτό που παρατηρείται παντού είναι μια επιτάχυνση της διείσδυσης των νέων τεχνολογιών στην οικονομία και στην καθημερινή μας ζωή. Ενώ απαιτήθηκαν 75 χρόνια για να φθάσουν οι χρήστες του πρώτου τηλεφώνου στα 100 εκατομμύρια άτομα, χρειάστηκε λιγότερο από ένα μήνα το 2016 για να φθάσουν οι χρήστες του Pokemon Go στον ίδιο αριθμό. Απαιτήθηκαν έξι δεκαετίες για την πώληση 50 εκατομμυρίων αυτοκινήτων. Τον ίδιο αριθμό πωλήσεων έφθασε η WeChat μέσα σε ένα μόνο έτος. Ο αριθμός διείσδυσης νέων υπολογιστών και smartphones δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια τεχνολογική ιστορία. Τρεις αμερικανικές εταιρείες πληροφορικής (Alphabet, Facebook, Microsoft) και μία κινεζική (Tencent) έχουν η καθεμία τους πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρήστες. Σύμφωνα με έρευνα του McKinsey Global Institute Global Institute (MGI) η ποσότητα της διασυνοριακής ροής των πληροφοριών στον πλανήτη μας αυξήθηκε κατά 45 φορές από το 2005.

Δεκάδες εκατομμύρια μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο έχουν μετατραπεί σε σημαντικούς παίκτες στην αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως η Alibaba, Amazon, eBay, Flipkart και Rakuten, έτσι ώστε σήμερα το 12% περίπου του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών να γίνεται μέσω του διεθνούς ηλεκτρονικού εμπορίου. Περίπου 900 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν διεθνείς συνδέσεις μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και 360 εκατομμύρια συμμετέχουν σε κάποιο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο. Σε λιγότερο από 25 χρόνια η Amazon έχει εξελιχθεί σε μια άλλη εμπορική εταιρεία στον κόσμο που εισήγαγε μια επανάσταση στον τομέα του λιανικού εμπορίου, του cloud computing, των υπηρεσιών διαδικτύου και των drones. Η κινεζική Alibaba ακολουθεί κατά πόδας. Μόλις μια δεκαετία μετά την κυκλοφορία του iPhone η Apple ξεπέρασε το 2018 το όριο του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων κύκλο εργασιών.

Η Airbnb, η WeWork και η Uber επεκτείνονται παγκοσμίως χωρίς να έχουν τα φυσικά περιουσιακά στοιχεία που βασίζονται στις υπηρεσίες τους, παρά μόνον άυλα. Οι εταιρείες αυτές έχουν ξεπεράσει τα όρια των παραδοσιακών επιχειρήσεων, υπονομεύοντας τα παραδοσιακά κοινωνικά πρότυπα παροχής υπηρεσιών. Από την άλλη οι παραδοσιακοί τιτάνες των προηγούμενων βιομηχανικών επαναστάσεων, όπως οι σιδηροδρομικές εταιρείες, η ExxonMobil ή η IBM, έχουν επίσης επωφεληθεί από αυτή τη νέα τεχνολογική δυναμική, αλλά έχουν φθάσει ήδη στα όριά τους.

Τεχνητή Νοημοσύνη και “έξυπνα εργοστάσια”

H Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση απαιτεί συνεχείς καινοτομίες και σε όλους τους τομείς. Επίκεντρο της είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα αυτοκινούμενα ηλεκτροκίνητα οχήματα, το διαδίκτυο και, κυρίως, τα ρομπότ. Ακόμη και χώρες χαμηλού κόστους εργασίας, όπως οι Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές, θα μπορούσαν σύντομα να δουν τα βιομηχανικά ρομπότ να αντικαθιστούν ακόμη και εξειδικευμένους εργαζόμενους.

Η επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνη θα μειώσει το χάσμα μεταξύ ψηφιακής, φυσικής και βιολογικής σφαίρας. Η εξέλιξη των ρομπότ σε μηχανές που ελέγχουν μηχανές, ακόμη κι όταν δεν είναι συνδεδεμένες σε δίκτυο, επιτρέπουν την αυτο-βελτιστοποίηση, την αυτο-προσαρμογή και ακόμη και την εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα “έξυπνα εργοστάσια”, πλήρως αυτοματοποιημένα και αυτο-ρυθμιζόμενα με το ρυθμό των παραγγελιών και της παραγωγής, αποτελούν το επόμενο άμεσο βήμα.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, για την ανάπτυξη του “διαδικτύου προϊόντων”, το 2014 η Μ. Βρετανία και οι ΗΠΑ επένδυσαν 110 εκ. δολάρια, ενώ το 2015 το ποσό αυτό έφτασε τα 440 εκ. και πλέον ξεπέρασε το ένα δισεκατομμύριο. Το γερμανικό κράτος από την πλευρά του έχει επενδύσει περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια στο περίφημο πρόγραμμα “Βιομηχανία 4.0”, το οποίο ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 2013. Η γερμανική εταιρεία KPMG εκτιμά ότι, το 2020, η αγορά των εξαρτημάτων για αυτή τη νέα βιομηχανία θα είναι αξίας περίπου 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ το περιεχόμενο του διαδικτύου θα έχει αξία 3,7 τρισεκατομμύρια. Η μελέτη του Ευρωπαϊκού Γραφείου Ευρεσιτεχνιών δείχνει ότι ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που σχετίζονται με την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση αυξήθηκε κατά 54% τα τελευταία τρία χρόνια.

Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, ο αριθμός των νέων εταιρειών σχεδιασμού και κατασκευής έξυπνων αυτοκινήτων αυξάνεται από το 2010 σε παγκόσμιο επίπεδο με ποσοστό 60% ετησίως. Η Κίνα δείχνει τη φιλοδοξία της να καταλάβει δεσπόζουσα θέση στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης μέχρι το 2030 και 850.000 επαγγελματίες ασχολούνται ήδη με τη ρομποτική. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ενισχύσουν την ηγεσία τους, συνδυάζοντας ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις. Στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης επενδύονται 10 δισεκατομμύρια δολάρια, ειδικά από τις εταιρείες Amazon, Google, Microsoft, Facebook και IBM. Η Ρωσία σχεδιάζει μέχρι το 2025 να χρησιμοποιήσει ρομπότ στο 30% του στρατιωτικού εξοπλισμού της. Στην Ιαπωνία, ένας ιστορικός ηγέτης στη ρομποτική, το 71% του τομέα της βιομηχανικής μεταποίησης είναι ήδη αυτοματοποιημένο, σε σύγκριση με το 60% που είναι στις ΗΠΑ.

Ρομπότ παντού: οι πρωταθλητές της ρομποτικής

Ο αριθμός των ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους από 66 το 2015 αυξήθηκε κατά μέσο όρο σε 74 το 2018 (στην Ευρώπη ο μέσος όρος ήταν 99, στην Αμερική 84 και στην Ασία 63). Σύμφωνα με τη Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής η χώρα με τα περισσότερα ρομπότ είναι η Νότια Κορέα η οποία, με 631 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους υπερβαίνει κατά οκτώ φορές τον παγκόσμιο μέσο όρο, και από το 2010 κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ. Ακολουθεί η Σιγκαπούρη με 488 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους το 2016, κυρίως στη βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών. Στην τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη βρίσκεται η Γερμανία με 309 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους, και η οποία διαθέτει το 41% όλων των εγκατεστημένων ρομπότ στην Ευρώπη. Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Ιαπωνία με 303 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους, αν και η χώρα διαθέτει για την ώρα το 52% των ρομπότ παγκοσμίως. Οι επόμενες χώρες στη διείσδυση των βιομηχανικών ρομπότ είναι η Σουηδία (223), η Δανία (211), οι ΗΠΑ (189), η Ιταλία (185), η Ισπανία (160), ο Καναδάς (145), η Γαλλία (132) και η Ελβετία (128).

Ενδιαφέρον αποτελεί πως η χώρα, η οποία υπήρξε το λίκνο της Πρώτης Βιομηχανικής Επανάστασης, δηλαδή η Μεγάλη Βρετανία, βρίσκεται σημαντικά πίσω στην ρομποτοποίηση της οικονομίας της με μόλις 71ψρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους. Από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η πιο ρομποτικοποιημένη είναι η βιομηχανία της Σλοβενίας (137). Ακολουθούν η Σλοβακία (135) και η Τσεχική Δημοκρατία (101), χώρα καταγωγής της συγγραφέως Karel Čapek στην οποία πιστώνεται και η επινόηση της λέξης “Ρομπότ”, που σημαίνει στα Τσέχικα εργασία.

Οι χαμένοι και οι αποκλεισμένοι

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν ακόμη περίπου 600 εκατομμύρια άνθρωποι, οι οποίοι ζουν σε μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις που δεν έχουν πρόσβαση σε κανενός είδους μηχανολογικού εξοπλισμού, που δεν τους άγγιξε καν η Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία ξεκίνησε στη Βρετανία το 1760 και την ώθησε να γίνει η πρώτη χώρα παγκοσμίως που πέρασε από την αγροτική στη βιομηχανική οικονομία.Επίσης περίπου το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού (2,4 δισεκατομμύρια) δεν έχει καθαρό πόσιμο νερό, περίπου το 1/6 (1,2 δισ.) δεν έχει ακόμη ηλεκτρικό ρεύμα. Από την άλλη περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν πλέον πρόσβαση στο διαδίκτυο, ενώ τα υπόλοιπα 4,2 δισεκατομμύρια αποκλείονται ήδη από την Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση, τη λεγόμενη ψηφιακή, και δεν μπορούν να προσδοκούν άμεσα οφέλη από την κυοφορούμενη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

Είναι αλήθεια πως τα ρομπότ και οι "έξυπνες μηχανές" προκαλούν ολοένα και μεγαλύτερη σύγχυση στους ανθρώπους. Οι βιομηχανικοί γίγαντες δεν χρειάζονται πλέον εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Όσοι είναι αρκετά τυχεροί για να απασχολήσουν σήμερα είναι είτε άριστα μορφωμένοι και καλά αμειβόμενοι, είτε ανειδίκευτοι και πολύ χαμηλόμισθοι. Οι παλιές βιομηχανίες εξαφανίζονται. Ο βιομηχανικός αυτοματισμός έχει διαγράψει περίπου 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας μόνο στις ΗΠΑ κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.Στις αρχές του 20ού αιώνα περίπου το 38% του αμερικανικού πληθυσμού απασχολούταν στη γεωργία, ενώ στα εργοστάσια το 25%. Σήμερα, μόνο το 1,5% του πληθυσμού εργάζεται στη γεωργία και το 7,9% στα εργοστάσια. Οι απώλειες αντισταθμίστηκαν από την αύξηση της απασχόλησης σε άλλους τομείς της οικονομίας, στις υπηρεσίες. Το 1900 υπήρχαν στις ΗΠΑ 24 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών, ενώ σήμερα υπάρχουν περίπου 150 εκατομμύρια. Οι περισσότεροι από τους νέους τύπους εργασίας απλώς δεν υπήρχαν την αυγή του περασμένου αιώνα.

Σήμερα, στην απαρχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, το 71% του συνολικού αριθμού των ωρών εργασίας σε όλες τις βιομηχανίες πραγματοποιούνται από ανθρώπους, ενώ το 29 % με ρομπότ ή αλγορίθμους. Μέχρι το 2022 αναμένεται το 58% των ωρών εργασίας να απαιτούν ανθρώπους, ενώ το 42% μηχανές ή αλγόριθμους. Περίπου το 62% της επεξεργασίας δεδομένων, αναζήτησης και μετάδοσης πληροφοριών θα γίνεται από μηχανές. Ως το 2022, σε παγκόσμιο επίπεδο, το 16-27 % του συνολικού αριθμού των εργαζομένων σε μεγάλες επιχειρήσεις θα απασχολούνται σε νέα επαγγέλματα, όπως αναλυτές δεδομένων, εμπειρογνώμονες σε προγράμματα λογισμικού, έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τα κοινωνικά δίκτυα.

Δια βίου εκπαίδευση και εργασιακή ανασφάλεια

Μέχρι το 2022 οι δεξιότητες που απαιτούνται για την εκτέλεση των περισσότερων εργασιών θα αλλάξουν σημαντικά. Αναμένεται ότι το 58 % των βασικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την εργασία θα παραμείνουν οι ίδιες, αλλά το 42 % θα αλλάξει, καθώς θα απαιτηθούν νέες δεξιότητες στο χώρο εργασίας. Μεταξύ 2018 και 2022 οι εργαζόμενοι (και οι διευθυντές) σε επιχειρήσεις που υιοθετούν τις νέες τεχνολογίες θα χρειαστούν, κατά μέσο όρο, 101 ημέρες επανεκπαίδευσης και νέας κατάρτισης. Πάνω από τις μισές εταιρείες πιθανότατα να στραφούν σε εξωτερικούς εργολάβους, σε έκτακτους υπαλλήλους και σε ελεύθερους επαγγελματίες, διότι οι υπάλληλοί τους δε θα διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται από τις νέες τεχνολογίες. Σύμφωνα με τον Jordan Morou, επικεφαλής του τμήματος ψηφιακής παιδείας στην εταιρία Qlik, “ο καθένας δεν πρέπει να είναι επιστήμονας, αλλά όλοι πρέπει να είναι ψηφιακοί γραμματείς”.

Σύντομα οι άνθρωποι θα χρειάζονται εκπαίδευση που θα τους προετοιμάζει για μια δια βίου εκπαίδευση και επανεκπαίδευση. Θα απαιτείται, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Ταυτόχρονα, χρειάζεται ένα δίκτυο κοινωνικής προστασίας που να επικεντρώνεται στην υποστήριξη σταδιοδρομίας και όχι απλώς σε παροχές ανεργίας. Σε εξέχουσες θέσεις, θα απαιτηθεί αναλυτική σκέψη και ενεργητική μάθηση, σχεδιαστική ικανότητα και διαφορετικές μορφές τεχνολογικών ικανοτήτων. Οι εργοδότες θα εκτιμήσουν περισσότερο τη δημιουργικότητα, την πρωτοτυπία, την πρωτοβουλία, την κριτική σκέψη, τη διαπραγμάτευση και ικανότητες πειθούς, την ικανότητα να αντιλαμβάνονται το σύνολο, τη συγκέντρωση στη λεπτομέρεια, την ανθεκτικότητα, ευελιξία , την ηγεσία, ακόμη και τη... Συναισθηματική Νοημοσύνη, για τις ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών.

Ωστόσο ο Klaus Schwab προειδοποίησε πως, αν και οι τεχνολογικές αλλαγές κατά τη διάρκεια των τελευταίων 25-30 ετών δημιούργησαν περισσότερες νικητές, ήρθε η ώρα η οικονομική ελίτ να εστιαστεί στους ηττημένους και στους αποκλεισμένους, σε εκείνους που δεν έχουν και δε θα μπορέσουν να έχουν πρόσβαση στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

Ένας κόσμος γεμάτος ανισότητες

Είναι ειρωνικό βέβαια να ακούς τους πλούσιους και επιτυχημένους, που συμμετέχουν στο Forum του Νταβός, να μιλούν για τους φτωχούς και τις ανισότητες, καθώς αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο είναι η απασφάλιση μιας “κοινωνικής βόμβας” που απειλεί να κατεδαφίσει και τους ίδιους. Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Jeff Bezos, ιδιοκτήτης της Amazon με προσωπική περιουσία 112 δισεκατομμύρια δολάρια, αναφέρθηκε στην έκθεση της βρετανικής Oxfam, η οποία δείχνει σαφώς ότι στα δέκα χρόνια μετά την οικονομική κρίση του 2008, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων έχει σχεδόν διπλασιαστεί, και ότι μεταξύ 2017 και 2018, κάθε μέρα δημιουργούταν κι ένας νέος δισεκατομμυριούχος, του οποίου μόνο το 1% του πλούτου του ισούται με ολόκληρο τον προϋπολογισμό δημόσιας υγείας της Αιθιοπίας, μια χώρα 105 εκατομμυρίων ανθρώπων. Όσο για τις φιλανθρωπίες τους είναι ολοφάνερο πως δεν μπορούν να καλύψουν ούτε το 1% από τις ανισότητες και τη νέα φτώχεια. Ωστόσο οι πιο προνοητικοί από αυτούς προειδοποιούν ότι τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε η λαϊκιστική ρητορική κατά της Παγκοσμιοποίησης, που βρίσκει πρόσφορο έδαφος ανάμεσα σε εκείνους των οποίων οι θέσεις εργασίας επηρεάστηκαν από την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

Οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, που διευρύνονται παγκοσμίως, ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινημάτων που δεν πιστεύουν στους θεσμούς, στη Δημοκρατία, στις κυβερνήσεις, στους ηγέτες, στα κόμματα, στο δικαστικό σύστημα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που θεωρούν ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ολίγων και της ελίτ. Υπάρχει διάχυτη στους χαμένους της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης μια αντισυστημική αμφισβήτηση των πάντων, σε συνδυασμό με θεωρίες συνωμοσίας και φοβικά σύνδρομα, που εκμεταλλεύονται κυρίως δυνάμεις της ακροδεξιάς και του φασισμού προκειμένου να ανέλθουν πολιτικά εις βάρος των δημοκρατικών αξιών. Γι' αυτό όλοι τονίζουν πως είναι σημαντικό το θέμα της αξιοποίησης των Τεχνητών Νοημοσυνών να ρυθμιστεί προσεκτικά ώστε να μη δημιουργήσει νέα φτώχεια, ανισότητες και αποκλεισμούς. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τα χρηματοπιστωτικά συστήματα, ώστε να αποφευχθεί μία κρίση όπως το 2008.

Τέλος, από τη φετινή σύνοδο στο Νταβός έλαμψαν δια της απουσίας τους ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που δεν πήγε λόγω της πολιτικής κρίσης γύρω από τη χρηματοδότηση του αντιμεταναστευτικού τείχους του στα σύνορα με το Μεξικό, η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέϊ, που απουσίαζε λόγω της κρίσης του Brexit, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμάνουελ Μακρόν εξαιτίας της εξέγερσης των “κίτρινων γιλέκων” και άλλων σημαντικών πολιτικών, αφήνοντας έτσι τους επιχειρηματίες μόνους τους να σχεδιάζουν, για μια ακόμη φορά ερήμην της Πολιτικής, το μέλλον του κόσμου μας.