Σπουδάζοντας Διεθνείς Σχέσεις στην Ελλάδα

Ξεκινώντας μια νέα ακαδημαϊκή χρονιά αυτές τις μέρες, και αφού ήδη πρωτοετείς και μεγαλύτερων ετών φοιτητές έχουν αρχίσει να μπαίνουν στις αίθουσες, αξίζει εν συντομία να αναφερθούμε στα εφόδια που προσφέρουν σε έναν νέο φοιτητή ή φοιτήτρια οι σπουδές στις διεθνείς (και ευρωπαϊκές) σπουδές. Ο κατάλογος μπορεί να είναι μακρύς και, αναλόγως από ποια οπτική γωνία τον προσεγγίζει κανείς, να προσφέρει διαφορετικές ερμηνείες και εξηγήσεις στα τεκταινόμενα. Αυτό θα γίνει αρχικά με μια αναφορά στο άρθρο του καθηγητή διεθνών σχέσεων Francis J. Gavin (Giovanni Agnelli Distinguished Professor and inaugural director of the Henry A. Kissinger Center for Global Affairs at Johns Hopkins SAIS), με τίτλο «It’s Never Been a Better Time to Study IR» (Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να σπουδάσει κάποιος/α διεθνείς σχέσεις), που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2018 στο περιοδικό Foreign Policy, και που αποτέλεσε την έμπνευση για το παρόν σύντομο κείμενο. Στη συνέχεια, θα καταγραφούν ορισμένοι λόγοι ελληνικού ενδιαφέροντος για τις σπουδές διεθνών σχέσεων, και οι εναλλακτικές και οι ευκαιρίες που μπορεί ο τομέας αυτός να ανοίξει σε κάποιον. Κλείνοντας, θα αναφερθεί και η συμβολή και ο ρόλος της powerpolitics στη μελέτη των διεθνών σχέσεων.

Ο Gavin, λοιπόν, υπογραμμίζει τη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα νέοι άνθρωποι να σπουδάζουν σήμερα διεθνείς σχέσεις, καθώς ο κόσμος μας είναι περισσότερο από ποτέ διασυνδεδεμένος, αλληλεξαρτώμενος και με πολλούς και διαφορετικούς δρώντες (πέρα από τα κράτη) που παίζουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των εγχώριων, διεθνών και παγκοσμίων εξελίξεων. Σημειώνει μάλιστα πως, παρά την άνοδο του λαϊκισμού τα τελευταία χρόνια, η πορεία της παγκοσμιοποίησης -όπως τη γνωρίζουμε μέχρι τώρα- δεν φαίνεται ότι θα αλλάξει. Έτσι, λοιπόν, τα επιστημονικά πεδία που σχετίζονται με τις διεθνείς σχέσεις –κυρίως δηλαδή η πολιτική επιστήμη και η ιστορία, και λιγότερο τα οικονομικά και η κοινωνιολογία– καλούνται να δώσουν σύγχρονες απαντήσεις και εφαρμόσιμες λύσεις στα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σχέσεις και οι συνεργασίες όλων των δρώντων που συμμετέχουν στην παγκόσμια κοινότητα.



Προφανώς τον Gavin, ως καθηγητή στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον απασχολούν το πώς αυτές οι σχέσεις και η σημερινή κυβέρνηση Trump αλλάζουν τον κόσμο.

Υπάρχουν όμως πολλοί λόγοι να σπουδάσει ένας νέος άνθρωπος και στην Ελλάδα διεθνείς σχέσεις. Εδώ θα αναφερθούμε σε δύο από αυτούς τους λόγους, οι οποίοι αποτελούνται από πολλά παρακλάδια.

Πρώτον, η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια Ένωση που τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει βαθιά θεσμική και οικονομική κρίση, και που ακόμη προσπαθεί να ξεπεράσει τα προβλήματα και να αφομοιώσει τις (αναγκαίες) αλλαγές που έγιναν. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που «χτύπησε» η κρίση αυτή, και που «έσυρε τον χορό» των εξελίξεων. Σύμφωνα, δε, με τον ιστορικό Mark Mazower και το άρθρο του «Η Ελλάδα, το λίκνο της δημοκρατίας, κλονίζει τον πλανήτη», η Ελλάδα είναι μια χώρα που πρωτοστατεί στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και, μέσω της ιστορικής μελέτης των διεθνών της σχέσεων, ο επιστήμονας μπορεί να συνάγει χρήσιμα συμπεράσματα για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής ηπείρου και, σήμερα, της ευρωπαϊκής ενοποίησης.



Δεύτερον, η Ελλάδα είναι μια μεσογειακή χώρα, τοποθετημένη σε ένα σημείο πάνω στον χάρτη που, από την πλειονότητα των αναλυτών, χαρακτηρίζεται ως πέρασμα. Αυτό καθιστά ενδιαφέρουσα μελέτη περίπτωσης τη σχέση της με τις γειτονικές χώρες, τις πολιτικές της απέναντι σε αυτές και το αντίστροφο, τις διεθνείς προεκτάσεις των σχέσεων αυτών και ούτω καθ’ εξής. Οι προκλήσεις που συχνά αντιμετωπίζει η Ελλάδα λόγω της αστάθειας που επικρατεί στον ευρύτερο γεωγραφικό της χώρο (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική) αποτελούν μείζον ζήτημα διεθνών σχέσεων.

Στην Ελλάδα, αυτόνομο τμήμα Διεθνών Σχέσεων δεν υπάρχει: συνήθως συνδυάζεται ή με την ευρύτερη οικογένεια στην οποία ανήκει –την πολιτική επιστήμη– ή με τις ευρωπαϊκές σπουδές. Αυτό, έχοντας σπουδάσει σ’ ένα τέτοιο τμήμα, θεωρώ ότι ενέχει σειρά θετικών στοιχείων: μεγαλύτερη ποικιλία διδασκόμενων αντικειμένων, απαραίτητων για την κατανόηση της ευρύτερης εικόνας, περισσότερα μεθοδολογικά εργαλεία προσέγγισης της επιστήμης, περισσότερα ανοίγματα ευκαιριών με το πέρας των σπουδών. Και ναι, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι ένα πτυχίο πολύ γενικό δεν βοηθάει στην επαγγελματική εξέλιξη, αλλά από τη στιγμή που ολοκληρώνεται το πρώτο πτυχίο ξεκινάει η εξειδίκευση. Και έχοντας ένα ευρύ πτυχίο, ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να αναζητήσει ευκαιρίες σε πολλούς και διαφορετικούς κλάδους. Κάποιοι από αυτούς είναι το διεθνές ή το ευρωπαϊκό δίκαιο, η δημόσια διοίκηση, η ιστορία, η πολιτική επικοινωνία, η μεθοδολογία των διεθνών σχέσεων, η θεωρία των διεθνών σχέσεων, οι στρατηγικές σπουδές και τόσοι άλλοι.



Στην PowerPolitics, η ενασχόληση με τις διεθνείς σχέσεις βρίσκεται στον πυρήνα των δημοσιεύσεων. Οι δημοσιεύσεις αυτές έχουν διπλό σκοπό: πρώτον, την ενημέρωση του κοινού μέσω σύντομων, περιεκτικών και σαφών αναλύσεων για ζητήματα ευρύτερης διεθνούς πολιτικής και, δεύτερον, την εκπαίδευση νέων φοιτητών και αναλυτών στο να γράφουν έγκυρες αναλύσεις, βάσει των παραπάνω προδιαγραφών. Αυτά απαιτούν χρόνο, αφοσίωση και προσπάθεια από όλους στην ομάδα, από τους συντάκτες, τους συντονιστές που εκτελούν χρέη επιμελητών, μέχρι και όλους όσους απαρτίζουν την ομάδα της τεχνικής επεξεργασίας των κειμένων, και όσους δουλεύουν για την εύρυθμη λειτουργία της σελίδας.

Καλή –ακαδημαϊκή– χρονιά.

Πηγές:
Gavin, F. (2018) It’s Never Been a Better Time to Study IR. https://foreignpolicy.com/2018/02/20/its-never-been-a-better-time-to-study-international-relations-trump-foreign-policy/.
Μαζάουερ, Μ. (2012) Η Ελλάδα, το λίκνο της δημοκρατίας, κλονίζει τον πλανήτη. https://www.tovima.gr/2011/06/30/opinions/i-ellada-to-likno-tis-dimokratias-klonizei-ton-planiti/

powerpolitics.eu.