Θησαυρός με 14.000 χρήσεις στην Κω

Υπάρχει ένα ορυκτό που κατέχει σημαντική θέση στη ζωή των λαών, στις συνήθειες, στη θρησκεία και στις παραδόσεις τους. Για τους αρχαίους Έλληνες συμβολίζει τη φιλία και την αλληλεγγύη. Με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν σε θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς. Είχαν τη συνήθεια να το σκορπίζουν σε αγρούς που αφιέρωναν στους θεούς τους. Το ορυκτό αυτό δεν είναι άλλο από το αλάτι.
Το αλάτι είναι επίσης γνωστό ως χλωριούχο νάτριο και πρόκειται για μια ένωση που περιέχει 39,34 % νάτριο και 60,66 % χλώριο κατά βάρος. Το νάτριο είναι ασημί με μεταλλικό χρώμα και είναι τόσο ασταθές ώστε να αντιδρά βίαια με την παρουσία του νερού. Το χλώριο είναι πρασινωπό σε χρώμα και σαν φυσικό αέριο είναι επικίνδυνο αφού μπορεί να είναι θανατηφόρο. Ωστόσο, ο συνδυασμός αυτών των δύο στοιχείων μας δίνει το ορυκτό που είναι απαραίτητο για την ίδια τη ζωή μας - και είναι ίσως το μοναδικό ορυκτό που χρησιμοποιείται από κάθε άνθρωπο.
Η οικονομική και πολιτιστική πορεία του αλατιού μπορεί να έχει μειωθεί με τον καιρό, όμως είχε βαθιά επίδραση στην ιστορία. Πληθυσμοί έχουν μεταναστεύσει σε ερήμους και πήγαν πάνω σε βουνά σε αναζήτηση του. Πόλεις έχουν χτιστεί κοντά σε πηγές αλατιού, ενώ πόλεμοι έχουν γίνει για την απόκτηση του ή για την προστασία των αποθεμάτων του. Αν και το αλάτι κάποτε θεωρήθηκε τόσο πολύτιμο όσο ο χρυσός, λόγω της σπανιότητας του σήμερα πάνω από 110 χώρες παράγουν κάποιο τύπο αλατιού.
Το αλάτι εξορύσσεται από υπόγεια κοιτάσματα αλίτη που βρίσκονται είτε σε οριζόντιους σχηματισμούς όπως αυτούς στη Νέα Υόρκη και το Οχάιο, είτε ως θόλους άλατος, όπως αυτά που βρίσκονται κατά μήκος του Περσικού Κόλπου. Σε ορισμένες περιοχές το ορυκτό αλάτι μπορεί να βρεθεί κοντά στην επιφάνεια και να αποσπαστεί χρησιμοποιώντας τις ανοιχτές λεκάνες ως ορυχεία. Το ηλιακό ή θαλασσινό αλάτι παράγεται από θαλασσινό νερό κατά μήκος των περιθωρίων των ακτών, όπως συνέβαινε κάποτε στο νησί της Κω. Η παραγωγή αλατιού χρησιμοποιεί τον άνεμο και τον ήλιο για να εξατμιστεί το νερό, αφήνοντας πίσω σχετικά καθαρούς κρυστάλλους αλίτη. Η παραγωγή του θαλασσινού αλατιού περιορίζεται σε περιοχές που έχουν υψηλά ποσοστά εξάτμισης και χαμηλές βροχοπτώσεις.
Το θαλασσινό αλάτι, που είναι δημοφιλές στα τρόφιμα, είναι συσκευασμένο ηλιακό αλάτι. Το αλάτι έχει την ιδιότητα να εμποδίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών, γι' αυτό το λόγο χρησιμοποιείται για τη συντήρηση των τροφίμων. Το αλάτι που προέρχεται από τη θάλασσα θεωρείται ωφελιμότερο από το ορυκτό και χρησιμοποιείται στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου. Είναι απαραίτητη μια μικρή ποσότητα από αυτό να λαμβάνεται καθημερινά με τις τροφές. Υπάρχουν, βέβαια, περιπτώσεις που απαγορεύεται εντελώς, όπως σε παθήσεις νεφρών και σε περιπτώσεις υπέρτασης. Όταν βρίσκεται μέσα στον οργανισμό διευκολύνει την πέψη, ανοίγει την όρεξη, συντελεί στην έκκριση των γαστρικών υγρών, εμποδίζει τις ζυμώσεις στο στομάχι και στα έντερα, αποτρέπει τη δυσκοιλιότητα και βοηθάει τον μεταβολισμό των τροφών που περιέχουν πρωτεΐνες. Είναι, επίσης, ωφέλιμο σε ορισμένες παθολογικές καταστάσεις, γιατί εμποδίζει την αιμόπτυση, δρα σαν καθαρτικό κλπ. Το αλάτι συντελεί στην αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τα βοηθά να προσλαμβάνουν ευκολότερα το οξυγόνο. Έτσι, το αίμα αποκτά λαμπρότερο χρώμα.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν περίπου 14.000 άμεσες και έμμεσες χρήσεις του αλατιού, οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν το αλάτι με τη χρήση του στα τρόφιμα ως ενισχυτικό γεύσης και με τη χρήση του ως υλικό αποπάγωσης δρόμων.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη χρήση αλατιού γίνεται στην κατασκευή χλώριου και υδροξείδιο του νατρίου, τα οποία με τη σειρά τους χρησιμοποιούνται για να δώσουν πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) πλαστικό, νάιλον, αλεξίσφαιρα γυαλί, πλαστικό περιτύλιγμα τροφίμων και αμέτρητα άλλα προϊόντα καθημερινής οικιακής χρήσης. Χωρίς αλάτι, δεν θα είχαμε πολλά από τα πράγματα που θεωρούμε ως δεδομένα σήμερα. Στη Γερμανία θεωρείται ευλογία η ανακάλυψη αλατούχου πηγής.
Η φύση προίκισε το νησί μας με αυτό το πολύτιμο ορυκτό τον «λευκό θησαυρό» όπως πολλοί των ονομάζουν. Φανταστείτε ότι η λατινική λέξη salarium που προέρχεται από το sal δηλαδή το αλάτι σήμαινε μισθός(salary). Ωστόσο, για το αλάτι το οποίο τόσο συχνά αναφερόμαστε στην καθημερινότητα μας χρησιμοποιώντας το «μαζί φάγαμε ψωμί κι αλάτι» δηλαδή συνδεθήκαμε στενά, κάποιοι αποφάνθηκαν από παλιά ότι πρέπει να αποσυνδεθούμε από τις τόσο πολύτιμες υπηρεσίες του.
Εύκολα ξέχασαν ότι το 1893 μετά την πτώχευση της Ελλάδας επί Τρικούπη για να αποπληρωθούν τα δάνεια της χώρας στους ξένους δανειστές εκχωρήθηκε φόρος από το μονοπώλιο αλατιού. Το αλάτι του Τιγκακιού για χρόνια ξεχρέωνε ένα μέρος από τα χρέη της χώρας. Τελικά το χρέος εξοφλήθηκε μετά από 92 χρόνια μόλις το 1985. Ξέχασαν, ότι κάποτε το χρησιμοποιούσαν σαν νόμισμα και ότι έκαναν τις αγορές και τις πωλήσεις με κομμάτια αλατιού. Είναι λυπηρό πως ένας ανεξάντλητος θησαυρός με 14.000 εφαρμογές δεν έχει θέση στους σχεδιασμούς της μικρής τοπικής κοινωνίας μας.

Γεωδίφης
Πηγές
1.USGS
2.Earth Magazine
3.Βικιπαίδεια