Σκωτία: Γεμάτη αρχαιοελληνικά τοπωνύμια

Γνώριζα ήδη την εκδοχή πού θεωρεί ότι το όνομά της προέρχεται από την Ελληνική λέξη «σκότια χώρα» δηλαδή «σκοτεινή» χώρα, γεγονός πού είναι αληθές και απηχεί μία ανέκαθεν πραγματικότητα, εφ’ όσον οι ομίχλες και οι συννεφιές είναι η συνηθισμένη μετεωρολογική της κατάσταση.

Πέραν αυτού όμως, κανένα στοιχείο πού να παραπέμπει σε προφορικές παραδόσεις ή για ευρήματα αρχαίο-Ελληνικής παρουσίας στην Σκωτία σε ακαθόριστες χρονολογικά εποχές, δεν είχε υποπέσει στην αντίληψή μου, έως τότε…

Ωστόσο, για κάποιον πού έχει «πονηρευτεί» ερευνητικά, τα πράγματα είναι πιο εύκολα και αυτό επιβεβαιώθηκε όταν, σε έναν αρκετά λεπτομερή χάρτη της Σκωτίας και ειδικότερα των δυτικών παραλίων της, εντόπισα μία ονομασία πού μού φάνηκε «οικεία».

Πρόκειται για μία παραθαλάσσια πόλη στα νοτιοδυτικά της Γλασκώβης πού ονομάζεται «Ayr», γεωγραφικά είναι εντελώς «ανοιχτή» προς τον Βορρά και -τί απλό- θα πρέπει να υποφέρει από «αέρηδες», οπότε η ονομασία της έχει αντίστοιχη γλωσσική/νοηματική σημασία στην Ελληνική γλώσσα.

Από εκεί και πέρα, όλα ήταν ένα «παιχνίδι» στον χάρτη : Μία σειρά τοπωνύμια με «υποκρυπτόμενη» (στην Αγγλική γλώσσα), αρχαιοελληνική σημασία άρχισαν να αποκαλύπτονται διαδοχικά, προς έκπληξή μου.

Υπάρχει λοιπόν εκεί πέρα ένα νησί με το όνομα «Gigha» (δηλαδή Γίγας!!!), ενώ ένα άλλο ονομάζεται «Jura» (Γιούρα), όπως και το αντίστοιχο νησί των Κυκλάδων.

Βορειότερα, ένα άλλο νησί ονομάζεται «Colonsay». Εκ πρώτης όψεως η ονομασία υποκρύπτει την Ελληνική λέξη «Κολώνα», όμως το Αγγλικό λεξικό την αποδίδει και ως «αποικία» !!

Πολύ κοντά στα προηγούμενα, ένα άλλο νησί ονομάζεται «Ιοna» και βέβαια δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για ν’ αναζητηθεί ο Ίωνας πρόγονός μας, ο ταξιδευτής / αποικιστής πού έφτασε εκεί, «τις οίδε» πότε. (Εκ των υστέρων πληροφορήθηκα από το διαδίκτυο ότι, στο συγκεκριμένο νησάκι έχουν εντοπισθεί και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα αλλά χωρίς να προσδιορίζεται η «πατρότητά» τους…)

Στην συνέχεια, σ’ ένα άλλο μικρό νησί υπάρχει μία πόλη-λιμάνι πού ονομάζεται «Αchill» δηλαδή παραφθορά εκ τού «Αχιλλεύς» ή «Αχίλλειον» (!!!) δοθέν προφανώς προς τιμήν της μνήμης τού κορυφαίου Ομηρικού ήρωα των αρχαίων προγόνων μας.

Όμως και άλλος ονομαστός Ομηρικός ήρωας φαίνεται πώς έχει δώσει έμπνευση ονοματοθεσίας στην ίδια περιοχή, αφού ένας θαλάσσιος δίαυλος ονομάζεται «Εasdale», δηλαδή το «πέρασμα τού Αίαντα»!

Ωστόσο, εξ ίσου «Ομηρικές» ονοματοθεσίες είναι αδιαμφισβήτητα και τα τοπωνύμια «Kirkisbowl», δηλαδή «το κύπελλον» ή «το κοίλον» της Κίρκης αλλά και το «Aris aig», εκεί στα ίδια νησιωτικά περάσματα της Σκωτίας.

Ακόμη, εκπληκτικής «Ελληνικότητος» είναι και τα τοπωνύμια :

«Cori» («Κόρη»),

«Couros» («Κούρος»),

«Troon» («Τρώων») και

«Helen’s burg» («Ελένης κάστρον»), σε σημείο να νομίζει κάποιος ότι ομιλούμε για αρχαία παραλιακή ή νησιωτική ζώνη τού Αιγαίου ή τού Ιονίου πελάγους.

Τέλος, υπάρχει στην ίδια περιοχή, νησιωτικό συγκρότημα αποτελούμενο από τρία νησάκια, το οποίο ονομάζεται «Treshnish isles» (Τρία νησιά) !

Το εκπληκτικό στην περίπτωση αυτή είναι ότι, ο Βρετανός γεωγράφος – χαρτογράφος, προφανώς αγνοώντας τί σημαίνει στην Ελληνική γλώσσα «Τresh nish», εφ’ όσον παρέλαβε και κατέγραψε την ονομασία αυτή από την προφορική «ντοπιολαλιά», αυτονόητα προσέθεσε την Αγγλική ονομασία «Isles», οπότε δημιούργησε -άθελά του- έναν «ωραίο» λεκτικό πλεονασμό, δηλαδή καθ’ ερμηνείαν : «Τρία νησιά, νησιά» (…)

Συμπληρωματικά θα αναφέρω ότι, η ονομασία της ακτής έναντι των «Τριών Νησιών», ονομάζεται «Gometra», δηλαδή είναι προδήλως λεκτική σύνθεση από τις Ελληνικές λέξεις (Γή + Μέτρο).

Όλες αυτές οι ονομασίες αφορούν παραθαλάσσιες τοποθεσίες και νησιωτικά συγκροτήματα στον θαλάσσιο δίαυλο ανάμεσα στην νοτιοδυτική Σκωτία και την Βορειοανατολική Ιρλανδία και σε καμία περίπτωση τοποθεσίες της ενδοχώρας τους.

Και αυτό το στοιχείο επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι, οι …«ονοματοθέτες» ήσαν μετά-Ομηρικοί αρχαίοι Έλληνες ναυτικοί – έμποροι – εξερευνητές, οι οποίοι προφανώς έφθασαν εκεί προς εμπορία μετάλλων (μιλάμε για την περιοχή όπου ήσαν οι περίφημες «Κασσιτερίδες νήσοι», απ’ όπου προμηθεύονταν τον πολύτιμο κασσίτερο οι δαιμόνιοι πρόγονοί μας…), χωρίς όμως να έχουν την δυνατότητα ή και την διάθεση να εισχωρήσουν στην ενδοχώρα, γι’ αυτό και δεν υπάρχουν εκεί αντίστοιχα αρχαίο-Ελληνικά τοπωνύμια.

Αξίζει να προστεθεί ότι, αρκετά βορειότερα, στο άκρο της χερσαίας Βόρειας Σκωτίας, υπάρχει πόλη-λιμάνι με την ονομασία «Τhurso» και -βέβαια- η λέξη αυτή δεν απέχει από την αρχαία Ελληνική λέξη «Θύρσος» την οποία το Επίτομο Λεξικό τού «Ηλίου» αποδίδει ως : «Ράβδον διακόσμητον εις τήν κορυφήν με φύλλα κισσού ή κώνον πίτυος και με ταινίες».

Όμως, εξ’ ίσου πιθανό είναι για εμάς, το συγκεκριμένο τοπωνύμιο να «απηχεί» πλόες ναυτικών από την αρχαία Μεσογειακή Ελληνική πόλη Ταρσό, έναντι της Ανατολικής Κύπρου.

Στο Αγγλοελληνικό λεξικό δεν βρήκαμε την αντίστοιχη λέξη/έννοια, επομένως, η ονοματοθεσία αυτή -όπως και οι περισσότερες από τις προηγούμενες- δ έ ν απηχούν κάποια αντίστοιχη έννοια στην Αγγλική, άρα δεν ονομάσθηκαν έτσι από τούς γνωστούς «πρώϊμους» λαούς της Βόρειας Βρετανίας (Πίκτους, Κέλτες ή Σάξωνες).

Είναι λοιπόν σαφές ότι, οι ονοματοθεσίες εκείνες διατηρήθηκαν προφορικά από τούς λαούς αυτούς ή και άλλους προγενέστερους (επομένως «προϊστο-ρικούς»), κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι, ακούγοντάς τις από τούς -πλέον προηγμένους πολιτισμικά και γλωσσολογικά- πρώτο-Έλληνες ναυτικούς πού έφθασαν εκεί, τις κράτησαν στην μνήμη τους αναπαράγοντάς τις, χωρίς όμως να κατανοούν και την αντίστοιχη σημασία τους στην Ελληνική γλώσσα.

Άλλωστε μία άλλη πασίγνωστη ονομασία της Σκωτίας είναι «Kalydonia» και, ενώ η λέξη αυτή δ ε ν έχει κάποια συγκεκριμένη έννοια στην Αγγλική γλώσσα, εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε την αρχαία Καλυδώνα (στην περιοχή τού Μεσολογγίου), η οποία προ-Ομηρικά ήταν παραθαλάσσια πόλη και εκεί βασίλευσε ο Οινέας, πατέρας τού Αργοναύτη Τυδέα και παππούς τού σπουδαίου Ομηρικού ήρωα Διομήδη…»

Τελευταίο -αλλά όχι αμελητέο- αποδεικτικό στοιχείο των παραπάνω ισχυρισμών μας, είναι και τό εξής εύρημα :

Στον ίδιο θαλάσσιο δίαυλο, πού ορίζεται, αφ’ ενός από τις ακτές Ουαλλίας και Σκωτίας και αφ’ ετέρου από εκείνες της Ιρλανδίας, βρίσκεται το -σχετικά γνωστό- νησί τού «Μάν» («Ιsle of Man»).

Επιφυλασσόμαστε για τυχόν λεπτομέρειες της ιστορίας του και των αρχαιολογικών ευρημάτων πού πιθανόν έχουν εντοπισθεί εκεί. Περιοριζόμαστε να αναφέρουμε ότι, η επίσημη σημαία («Τhe flag of Isle of Man»), δεν είναι άλλο από την περίφημη «Τρισκελίδα», δηλαδή ένα από τα πλέον διαδεδομένα διακοσμητικά σύμβολα των αρχαίο-Ελληνικών ασπίδων!!!

Τέτοιο «διακοσμητικό» -εξ όσων γνωρίζουμε- δ έ ν έχει εντοπισθεί σε αναφορές περί ασπίδων άλλων λαών (σε αντίθεση με άλλα γνωστά σύμβολα, όπως λ.χ. αετούς, λέοντες, ταύρους, «δράκους», αστέρες κλπ.), προφανώς δε, παρέπεμπε στην «ωκυποδία» (δηλαδή στην ταχύτητα των ποδιών, στο γρήγορο τρέξιμο), τού συγκεκριμένου -κάθε φορά- αρχαίου Έλληνα πολεμιστή.

Προφανέστατα, κάποιος ή κάποιοι από τούς θαλασσοπόρους προγόνους μας πού έφθασαν, αποβιβάσθηκαν ή και εγκαταστάθηκαν στο νησί τού «Μάν» σε εκείνα τα πανάρχαια χρόνια, διέθεταν τέτοιες ασπίδες και εκείνο το εντυπωσιακό διακοσμητικό σύμβολο τους, «έμεινε» και διατηρήθηκε στην μνήμη των («μικτών»;;;) επιγόνων τους εκεί.

Ήταν δε τόσο σεβαστό -εφ’ όσον παρέπεμπε στην ανάμνηση «θρυλικών» προγόνων- ώστε επιλέχθηκε ως σύμβολο της σύγχρονης σημαίας τού εν λόγω Βρετανικού νησιού.

Ολοφάνερο λοιπόν είναι ότι, η Μυκηναϊκή/Αχαϊκή θαλάσσια εξάπλωση πού επακολούθησε την καθυπόταξη της Τροίας και των συμμάχων της, έφθασε μέχρι την συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή πού ορίζεται, αφ’ ενός από τις δυτικές ακτές Ουαλίας-Σκωτίας και αφ’ ετέρου τις ανατολικές ακτές της Ιρλανδίας.

Μήπως όμως όχι μόνον εκεί, όχι μόνον τότε αλλά -ίσως- και προηγουμένως;

Όντως, στο εξαιρετικό βιβλίο τού Ηπειρώτη συγγραφέα-αρχαιολόγου Αποστ. Δ.Σπήλιου, με τίτλο «ΠΕΛΑΣΓΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟΣ» (Εκδόσεις «ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ», Αθήνα, 2002, σελ. 29-30), γίνεται εκτενής αναφορά στην ναυσιπλοΐα των Μυκηναίων/Αχαιών.

«…Είναι φανερό το μέγεθος των ικανοτήτων των Πελασγικών απολήξεων της εποχής εκείνης» -δηλαδή των Μυκηναίων/Αχαιών- «για υπερπόντια ταξίδια στα πέρατα τού κόσμου…».

«…Κατά τεκμήριο, κατείχαν γνώσεις ναυπηγικής για την κατασκευή ποντοπόρων πλοίων. Κατείχαν, επίσης, γνώσεις ναυσιπλοΐας για ν’ αυλακώνουν τις ανοιχτές θάλασσες και -βεβαίως- γνώσεις αστρονομίας. Μόνο με αυτές τις γνώσεις η επιστροφή τους, είτε από ανάγκη είτε από νοσταλγία, θα ήταν σίγουρη…»

Η -ενδεικτική- επιβεβαίωση σε όλα αυτά, «έρχεται» και πάλι από την Σκωτία !!!

Πράγματι, μία λέξη/έννοια η οποία σημαίνει πολλά για τούς Σκώτους, ακόμη και σήμερα, είναι η λέξη «CLAN» πού σημαίνει «γένος» και αναφέρεται στα πανάρχαια γένη από τα οποία υπερηφανεύονται ότι προέρχονται και συγκεκριμενοποιούνται με το χαρακτηριστικό πρόθεμα «ΜΑC». (Λ.χ. Μάκ Γκρέγκορ, Μακ Ντόναλντ, Μάκ Φάρλαντ, Μάκ Ιντος, Μάκ Ιντάϊρ, Μάκ Ντούγκαλ, Μάκ Φέρσον κ.ο.κ.)

Όμως, στο πολύτιμο βιβλίο τού σπουδαίου Ελληνα αρχαιολόγου / γλωσσολόγου Ιάκωβου Θωμόπουλου «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ» (Εκδόσεις «Πελεκάνος», σελ. 563-564 και σελ.223, Αθήνα Β’ Έκδοση 2007), στην ανάλυση Πελασγικής επιγραφής πού βρέθηκε στην Κρήτη, εντοπίζονται τα ακόλουθα :

«Στην Πελασγική γλώσσα «Κλάν» = κλώνος, μεταφορικά υιός, Ελληνικά κέλωρ και -κλέης εν τοίς Ηρακλέης = Ηρακλής, υιός της Ηρας…»

Και ακόμη (στο ίδιο βιβλίο) : «Ότι Ηρακλής ουδέν άλλο σημαίνει ή υιός της Ήρας (οίος εθεωρείτο παρά των Πελασγών), μαρτυρεί τό Ετρουσκικόν κάτοπτρον Gerh (V, 60), ένθα ο Ηρακλής (Ηέρκλε) λέγεται ρητώς «όνιαλ κλάν», δηλ. «Ήρας υιός» (αλλά και) «κλέος» = «καύχημα», «δόξα», «καμάρι».

Επομένως, η λέξη/έννοια πού προσδιορίζει «καταγωγικώς» τα γένη των Σκώτων, τα περίφημα CLAN’S -δηλαδή τούς «κλώνους» τους- είναι πολύ σημαντική για να είναι τυχαία, προφανώς δε «κληρονομήθηκε» και αυτή από Έλληνες θαλασσοπόρους αλλά σαφώς προγενέστερους από εκείνους πού άφησαν «κληρονομιά» από το πέρασμά τους, εκεί στην μακρινή Σκωτία, τα παραπάνω τοπωνύμια (αφού εκείνοι αναφέρονταν σε -μεταγενέστερους- Ομηρικούς ήρωες) και τέτοιοι -προγενέστεροι από τούς Μυκηναίους/Αχαιούς/Μινωϊτες- πρόγονοί μας δεν μπορεί να ήσαν άλλοι από τούς προϊστορικούς Αιγαίους «Δίους» Πελασγούς. (…)