Δίνουμε φυσικό αέριο για να δεχθούν διχοτόμηση

Γιάννος Χαραλαμπίδης

Όπως στήνει το γεωπολιτικό παιγνίδι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εντός και εκτός ΝΑΤΟ, είναι δυνατό, το όλο σκηνικό, να βολέψει την Κυπριακή Δημοκρατία, κυρίως στα θέματα της ενέργειας και στη λογική της εναλλακτικής έναντι της Ρωσίας επιλογής. Η διάγνωση αυτή προϋποθέτει σε βάθος μελέτη της κατάστασης και δη των εξελίξεων σε σχέση με το Κυπριακό, από την Ευρώπη, ώς τα Βαλκάνια και την Τουρκία.
Σκόπια και Μακεδονία...
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, για να δούμε πώς τα Βαλκάνια συνδέονται με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, την Τουρκία, την ΕΕ, τη Γερμανία, τη Ρωσία, την ενέργεια και την Κύπρο. Κατά την τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ, η οποία, για μας, έλαβεν χώραν όταν ανακοινωνόταν η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τη νέα απεσταλμένη τού Γ.Γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Λουτ, ηγέρθησαν τα εξής ζητήματα, που μας επηρεάζουν άμεσα:Πρώτον, το θέμα των Σκοπίων. Το ΝΑΤΟ αποφάσισε να αρχίσει τις ενταξιακές διαδικασίες με την ΠΓΔΜ και να μεταθέσει την πρόσκληση ένταξης όταν θα αλλάξει η ονομασία επί τη βάσει της συμφωνίας των Πρεσπών. Αληθές είναι ότι η διαδικασία αυτή ομοιάζει με δρόμο χωρίς επιστροφή, ανεξαρτήτως της ονομασίας των Σκοπίων, διότι η όλη διαδικασία ένταξης θα παράγει αποτελέσματα εντός της Συμμαχίας. Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θέλουν να κλείσουν τις τρύπες του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, καθώς και του γεγονότος ότι ήταν δική τους επιθυμία, παρότρυνση ή επιβολή ο διάλογος Ελλάδας - Σκοπίων, όπως και αυτός που άρχισε μεταξύ Αθηνών και Τιράνων, γίνεται αντιληπτό το εξής: Οι Αμερικανοί θα δώσουν κάποιο χρονικό διάστημα και μετά θα εντάξουν πλήρως τα Σκόπια είτε ως ΠΓΔΜ είτε ως Βόρεια Μακεδονία. Ούτως ή άλλως, από τώρα τους αποκαλούν και στο ΝΑΤΟ και αλλού ως Μακεδονία. Ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων, Ζόραν Ζάεφ, αναφέρθηκε σε ένταξη της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Από τη στιγμή που το θέμα πήγε προς τη σύνθετη ονομασία, περιλαμβανομένης και της λέξης Μακεδονία, το παιγνίδι είχε χαθεί. Τσίπρας και Κοτζιάς έδωσαν τη χαριστική βολή, μια βδομάδα προτού ανακοινωθεί η έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο, αλλά υπό επιτήρηση και υπό καθεστώς δημοσιονομικής πειθαρχίας και τρίμηνου ελέγχου του πρωτογενούς πλεονάσματος και με το χρέος να φτάνει τα 343 δις ευρώ! Προ ολίγων δε ημερών η Γερμανία, μπλόκαρε την τελευταία δόση των 15 δις ευρώ, μέχρι να βρεθεί το ισόποσο για τη μείωση του ΦΠΑ στα νησιά.

Η περικύκλωση της Ελλάδας
Δεύτερον, το ζήτημα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, στο οποίο ο Επίτροπος Αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, άναψε φωτιές, αφού, προτού αρχίσει η Σύνοδος του ΝΑΤΟ, αναφέρθηκε σε συμφωνία που περιλαμβάνει την «αναδιάρθρωση συνόρων»! Μετά τις σχετικές με το θέμα αντιδράσεις από την Αθήνα, κυρίως από την αντιπολίτευση, εξεδόθη νέα διευκρίνιση από την εκπρόσωπο του Επιτρόπου, η οποία ισχυρίστηκε, παρότι υπάρχει και εικόνα και ήχος των δηλώσεων, ότι ο κ. Χαν δεν αναφέρθηκε σε «αναδιάρθρωση συνόρων», αλλά στον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Και, όντως, αυτό είναι το ένα ζήτημα. Το άλλο είναι η Ελληνική Μειονότητα στη Βόρεια Ήπειρο και το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας του 1914, που όχι μόνο κατοχυρώνει τη μειονότητα, η οποία είχε απελευθερωθεί από τον Ελληνικό Στρατό στο έπος του ’40. Βεβαίως, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έθεσαν θέμα αλλαγής συνόρων. Στον αντίποδα, είναι το θέμα των Τσάμηδων, που προβάλλει η Αλβανία, χωρίς, όμως, να υπάρχει επί τούτου σχετική προηγούμενη συμφωνία.
Σημειωτέον ότι όσοι Τσάμηδες υπήρχαν στην περιοχή της Ηπείρου, κατά τη γερμανική κατοχή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν με το μέρος των ΝΑΖΙ προσδοκώντας την προσάρτηση της Ηπείρου στην Αλβανία, όπως είχε συμβεί και με τους Βούλγαρους στη Μακεδονία. Με την απελευθέρωση, ως καταδότες και προδότες που ήταν, για να γλιτώσουν, οι πλείστοι εξ αυτών διέφυγαν στην Αλβανία. Επί μακρόν, οι Αλβανοί επιμένουν στην κατοχύρωση μειονότητας, ενώ εντός της χώρας κυκλοφορούν αλυτρωτικοί χάρτες. Λαμβανομένου υπόψη τού τι συνέβη στο Σκοπιανό, όπου Τσίπρας και Κοτζιάς αναγνώρισαν και μακεδονική γλώσσα και εθνότητα, δικαιολογημένα θα πρέπει να υπάρχει ανησυχία στην περίπτωση συμφωνίας με την Αλβανία, καθότι η Κυβέρνηση, λόγω των οικονομικών προβλημάτων, είναι ευάλωτη σε τέτοιο σημείο, που δύο πρώην αντιΝΑΤΟϊστές -Τσίπρας και Κοτζιάς- έχουν εξελιχθεί σε ένθερμους υποστηρικτές της Συμμαχίας και των ΗΠΑ. Και αυτό, θα μπορούσε να πει κάποιος, δεν είναι κακό. Όμως, όπως ελέχθη εντός της Ελληνικής Βουλής χωρίς να διαψευσθεί, ο όλος σχεδιασμός και στο Σκοπιανό και στο Αλβανικό ανήκει στις ΗΠΑ, με συντονιστή τον πρέσβη της χώρας στην Αθήνα και εκτελεστικό όργανο τον ΥΠΕΞ, Νίκο Κοτζιά. Η θέση που προβλήθηκε από τον κ. Κοτζιά ότι τα ζητήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν, είναι ορθή.
Όμως, εξαρτάται πώς αυτό θα συμβεί. Στο θέμα των Σκοπίων, είναι πρόδηλη η υποχώρηση των Αθηνών. Ορθή ακόμη είναι και η θέση ότι η επίλυση των δύο αυτών ζητημάτων δίδει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να επικεντρωθεί στα προβλήματα με την Τουρκία, περιλαμβανομένου και του Κυπριακού. Για να είναι ορθή η θέση αυτή στην πράξη, θα πρέπει να είναι και ορθός ο τρόπος διευθέτησής τους, ενώ ταυτοχρόνως θα πρέπει να υπάρχει επί του θέματος πολιτική ανάσχεσης της Άγκυρας, που στήνει ένα ισλαμικό τόξο από τη Βουλγαρία (τουρκικός εκεί πληθυσμός) και τα Σκόπια (Τέτοβο και Κόσσοβο) ώς την Αλβανία για να περικυκλώσει την Ελλάδα από τα βόρεια ώς το Ιόνιο.
Στην πίσω πόρτα… Ακόμη και αν η Ελλάδα επιλύσει Σκοπιανό και Αλβανικό, πώς θα αντιμετωπίσει την τουρκική πολιτική και απειλή; Εάν ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ, γιατί να μη στρέφονται προς την Τουρκία, όπως συμβαίνει με την Αλβανία, και γιατί η Άγκυρα να εγκαταλείψει την υφιστάμενη πολιτική της, όταν γίνεται στρατιωτικά πιο ισχυρή, όταν υπόσχεται ασφάλεια στις βαλκανικές χώρες και δη στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς, τη στιγμή κατά την οποία η Ελλάδα όχι μόνο στρατηγική δεν έχει, αλλά και τον εαυτό της είναι αμφίβολο εάν μπορεί να προστατεύσει υπό τις υφιστάμενες συνθήκες. Γιατί δεν έχει ανταλλαγή της ένταξης των Σκοπίων με αυτήν της Κύπρου; Η κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων δεν εξελίσσεται σε κρίση στα ελληνοτουρκικά, λόγω των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, διότι θέλουν να κρατήσουν τη νοτιοανατολική πτέρυγα χωρίς παρατράγουδα. Όσο, βεβαίως, μπορούν. Διότι, όσο και αν το θέλουν, ως η πρώτη υπερδύναμη δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον Θεό στη Γη!
Συμμαχία Ρωσίας - Γερμανίας
Το κυρίως θέμα που απασχόλησε τη Συμμαχία είναι η αντίληψη περί της νέας ρωσικής απειλής, που είναι συναφής με τα ανωτέρω, δηλαδή τη συνοχή των Βαλκανίων και τη σχέση της Μόσχας με το Βερολίνο, που είναι εξόχως ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη και μπορεί να επηρεάσει το Κυπριακό, το οποίο συζητήθηκε στο περιθώριο του ΝΑΤΟ μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, και του Τούρκου Προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, χωρίς όμως να υπάρξει κάτι συνταρακτικό. Τι είπε, λοιπόν, ο Αμερικανός Πρόεδρος και τάραξε τα νερά; Ότι η Γερμανία τείνει να καταστεί όμηρος της Ρωσίας με την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2. Κάθε άλλο παρά ανόητος είναι ο κ. Τραμπ και καμιά αμφιβολία δεν υπάρχει περί της άριστης γνώσης των συμβούλων του περί στρατηγικής και γεωπολιτικής. Ήδη, το θέμα του Nord Stream 2 απασχολεί κυρίως τις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία, όχι μόνο διότι αμφότερες πάσχουν από το γερμανικό και ρωσικό σύνδρομο, διότι έχουν κατασφαγεί ιστορικά και από τους ΝΑΖΙ και από τους Σοβιετικούς, αλλά διότι μπορούν να δουν τα επόμενα βήματα, που είναι μια πιθανή συμμαχία Ρωσίας - Γερμανίας, που θα στηριχθεί αρχικά στην ενέργεια, αλλά εν συνεχεία μπορεί να λάβει ευρύτερες διαστάσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση:
1. Η Πολωνία και οι Βαλτικές Χώρες, καθώς και η Ουκρανία, θα βρεθούν εν μέσω ενός στρατηγικού σάντουιτς μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας. Ήδη, οι Πολωνοί και οι Βαλτικές Χώρες, καθώς και η Ουκρανία, έχουν ζητήσει την άμεση στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ, την οποία και έλαβαν, αφού δεν μπορούν να έχουν ανάλογη στήριξη από τον αμυντικό βραχίονα της ΕΕ, ο οποίος δεν είναι αποτελεσματικός και ολοκληρωμένος. Εκ των πραγμάτων, στηρίζεται στο ΝΑΤΟ.
2. Η κυριαρχία της Γερμανίας και της Ρωσίας στην Ευρώπη και στην Ευρασία δεν θα φέρει ανακατατάξεις ισχύος εντός της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά παγκοσμίως και, ενδεχομένως, θα κερδίσει από ένα τέτοιο σενάριο η Βρετανία, η οποία είναι εκτός ΕΕ, ενώ η Γαλλία είτε θα προχωρήσει στην πολιτική Ντε Γκολ περί αυτόνομης πυρηνικής αποτροπής και σαφούς στροφής προς τις ΗΠΑ ή θα γίνει δορυφόρος της Γερμανίας και της Ρωσίας. Ή ο τρίτος πόλος.
Μερικώς και ειδικά επί του παρόντος οι ΗΠΑ κερδίζουν στην Ευρώπη, διότι μέσα από μια νέα ρωσική απειλή, που ξεκινά από τις ευρωπαϊκές εξαρτήσεις στον τομέα του φυσικού αερίου, εγείρονται ζητήματα ασφάλειας, τα οποία μόνον οι Αμερικανοί μπορούν να επιλύσουν, λόγω στρατιωτικής ισχύος. Ταυτοχρόνως, αληθές είναι ότι η Γερμανία τελεί ακόμη στρατιωτικά υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ. Για να προχωρήσει σε μια συμμαχία με τη Ρωσία, για να είναι ισοζυγισμένη, θα πρέπει να περάσει στο επίπεδο κατασκευής ακόμη και πυρηνικών όπλων, κάτι που θα προκαλέσει αντιδράσεις και αποτρεπτικές κινήσεις, λόγω του γερμανικού συνδρόμου, που προκύπτει από τις καταστροφές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ποτέ, όμως, κανείς δεν γνωρίζει τα παιγνίδια της ιστορίας. Και επειδή οι Αμερικανοί θέλουν να προλάβουν τετελεσμένα, για την εξυπηρέτηση των δικών τους εθνικών συμφερόντων, προχωρούν σε αποτρεπτικές κινήσεις.
ΝΑΤΟ και οικονομικός πόλεμος
Ο αγωγός Nord Stream 2 δεν είναι μια απλή σωλήνα, αλλά ένα στρατηγικό εργαλείο. Ευκαιρίας δοθείσης και επί τη βάσει των ανωτέρω, λέγει ο Πρόεδρος Τραμπ: Η Γερμανία είναι όμηρος της Ρωσίας, αφού εξαρτά την κρατική της λειτουργία και τη βιομηχανία από το ρωσικό αέριο σε ποσοστό της τάξης του 33%. Και αυτή η εξάρτηση ενισχύεται μέσω του Nord Stream 2. Ενώ αυξάνει τη ροή συναλλάγματος προς τη Ρωσία, δεν αυξάνουν ούτε η Γερμανία ούτε άλλα κράτη τις αμυντικές δαπάνες και τη συνεισφορά τους στο ΝΑΤΟ. Ταυτοχρόνως, οι Ευρωπαίοι, εταίροι των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, με ηγέτιδα τη Γερμανία, διατηρούν το ευρώ σε ανταγωνιστικά έναντι του δολαρίου επίπεδα, πλήττοντας το αμερικανικό εμπόριο διεθνώς και δη εντός των ΗΠΑ. Εξ ου και η πρόσφατη πρόσθετη φορολογία στον χάλυβα και στο αλουμίνιο. Τι ισχυρίζεται ο Πρόεδρος των ΗΠΑ; Ότι δεν θα πληρώνει η χώρα του, από τη μια, για τη Συμμαχία και την προστασία της Ευρώπης από τη νέα ρωσική απειλή, και, από την άλλην, η Γερμανία, ως ηγέτιδα της ΕΕ, θα δίνει χρήματα στη Ρωσία, δηλαδή στην απειλή. Ενώ δηλαδή ανταγωνίζεται η Γερμανία τις ΗΠΑ, που πληρώνουν για την ασφάλεια της Ευρώπης, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η πολιτική της Γερμανίας και της ΕΕ πλήττει, μέσω του ευρώ, την οικονομία των Αμερικανών. Αφορμής, δε, δοθείσης, υποστηρίζει ο κ. Τραμπ ότι οι αμυντικές δαπάνες των χωρών του ΝΑΤΟ θα πρέπει να ξεπεράσουν το 2% επί του ΑΕΠ κάθε χώρας και να φτάσουν ακόμη και ώς 4%.
Πλεονέκτημα στον East/Med
Εάν ο Τραμπ σταματήσει με τους Πολωνούς τον Nord Stream 2, περιορίζει τις πιθανότητες τρομερών γεωπολιτικών αλλαγών και ανακατανομών ισχύος, καθώς και τη ρωσική απειλή ώς εκεί που τον συμφέρει οικονομικά και άλλως πώς, ενώ, από την άλλη, ανοίγει τις προοπτικές για διοχέτευση φυσικού αερίου από εναλλακτικές της Ρωσίας αγορές. Διότι, οι ανάγκες της Γερμανίας και της λοιπής Ευρώπης θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να αυξάνονται. Τέτοιες αγορές είναι της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Και εδώ είναι που έρχεται στο προσκήνιο ο αγωγός East/Med, επί του οποίου είναι έτοιμοι να επενδύσουν οι Ευρωπαίοι, εφόσον υπάρχει η ανάλογη εξ ημών πολιτική πρόθεση κατασκευής του έργου, το οποίο κλείνει την πόρτα στον αγωγό προς την Τουρκία και στην εξάρτησή μας σε αυτήν ειδικώς μετά τη λύση. Είναι, δε, ο East/Med μια πλατφόρμα δημιουργίας οικονομικής και στρατιωτικής αποτροπής σε βάρος της Άγκυρας στη λογική των εναλλακτικών προς τις ΗΠΑ επιλογών όταν τυγχάνουν εκβιασμού από την Τουρκία στην εφαρμογή της προσφιλούς για τον Ερντογάν πολιτικής τού εκκρεμούς. Όταν, δηλαδή, δεν του κάνει τα χατίρια η Αμερική, στρέφεται προς τη Ρωσία και αντίστροφα. Άλλωστε, η επιλογή του αγωγού προς την Τουρκία δεν είναι δική μας επιλογή, αλλά της ίδιας της Άγκυρας για την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων και τον εγκλωβισμό σε αυτήν μετά τη λύση. Το είπε με απλά λόγια και ο Ακιντζί κατά την πρόσφατη παράνομη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στα κατεχόμενα, στις 10 Ιουλίου. Τούτων λεχθέντων, λοιπόν, η θέση μας προς την Τουρκία και τους Τουρκοκυπρίους δεν θα έπρεπε να ήταν αυτή που διατυπώνεται σήμερα. Δηλαδή, λύστε το Κυπριακό στη βάση των δύο ισότιμου καθεστώτος κρατών και θα πάρετε τον αγωγό προς την Τουρκία. Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να τους δίνουν αέριο για να δεχθούν διχοτόμηση. Γιατί να υποχωρήσουν, αφού με το κεκτημένο των συνομιλιών παίρνουν τη διχοτόμηση και θεωρούν ότι έχουν την ισχύ να πάρουν το φυσικό αέριο είτε με το καλό είτε με το ζόρι, εφόσον δεν έχουμε αποτροπή. Τυχαία θέτουν τώρα τον διαμερισμό του φυσικού αερίου; Η θέση μας θα έπρεπε να ήταν η εξής: Για να έχουν οφέλη οι Τουρκοκύπριοι, ακόμη και η Τουρκία, από το φυσικό αέριο, θα πρέπει, όπως οι αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ καθορίζουν, να αναγνωρίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία με επανένταξη των κατεχομένων σε αυτήν, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει και όταν περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα όλοι πανηγυρίζουν, καθώς και το Πρωτόκολλο 10. Για να γίνουν αυτά, θέλει στρατηγική. Ειδικώς μετά την αποτυχία του Κραν Μοντανά. Δυστυχώς, ψιλά νοήματα για το κομματικό σύστημα...
Σημερινή