Πόσο μακριά έγινε αισθητό το γεγονός της 21ης Ιουλίου;

Στην αρχαία Αρκόνησο[Καρά Αντα], μόλις 16 χλμ βορειοανατολικά από την Οικία της Αρπαγής της Ευρώπης, κρύβεται το επίκεντρο του υποθαλάσσιου σεισμού του 2018.Εκεί γεννήθηκαν τα σεισμικά κύματα που προξένησαν καταστροφές στην Κω και ταξίδεψαν έως 1228 χλμ. μακριά.






Την στιγμή που η Κως δοκιμαζόταν από τον καταστροφικότερο σεισμό των τελευταίων 84 χρόνων, αυτόπτες μάρτυρες συμμετείχαν και κατέθεταν την άποψη τους, για πώς έζησαν τον σεισμό, σε μία ψηφιακή φόρμα καταχώρησης δεδομένων/ ερωτηματολόγιο του EMSC.
Η συνεισφορά τους αποδείχτηκε πολύτιμη και οι παρατηρήσεις τους βοήθησαν να κατανοήσουμε καλύτερα το ίδιο το γεγονός. Οι παρατηρήσεις [συμπεριλαμβανομένων των ερωτηματολογίων, των εικόνων κ.λ.π.] παρείχαν σπουδαίες πληροφορίες για το σεισμικό φαινόμενο και, μακροπρόθεσμα, μπορούν να βελτιώσουν την απόδοση των μοντέλων σεισμικών επιπτώσεων.
Ο σεισμός του περασμένου καλοκαιριού έγινε αισθητός έως 1228χλμ. μακριά από το επίκεντρο της Αρκονήσου. Είχε μέγεθος 6.6 βαθμούς ,έπληξε την Κω και την Αλικαρνασσό [12 χιλιόμετρα από το επίκεντρο] την 21η Ιουλίου 2017 στις 01:31 τοπική ώρα. Δύο νέα παιδιά, σκοτώθηκαν στο νησί, όταν κατέρρευσε η οροφή ενός κτιρίου. Εκκλησίες, ένα παλιό τζαμί, το κάστρο του λιμανιού του 14ου αιώνα και άλλα κτίρια υπέστησαν πολλές ζημιές.
Το Gokova, μαζί με το Ρήγμα Κω αποτελούν το δίδυμο σεισμικό κίνδυνο στην ευρύτερη περιοχή. Η περσινή δόνηση ήταν αρκετά δυνατή αφού προήλθε από το κοντινό Ρήγμα Μπόντρουμ της συστάδας Gokova. Το γεγονός ότι το επίκεντρο του σεισμού ήταν έξω από το σπίτι μας έκανε την δόνηση ακόμη πιο βίαια. Πραγματικά, βίωσαν έντονα το περιστατικό όσοι ήταν μέσα σε ακτίνα 0-15χλμ, από το επίκεντρο. Γι΄αυτούς η εμπειρία ήταν τρομακτική. Ωστόσο, πως έζησαν το κύριο σοκ όσοι βρίσκονταν πιο μακριά;
Το ερωτηματολόγιο του EMSC μπορεί να μας δώσει μία ιδέα γιατί οι σεισμοί δεν έχουν γεωγραφικά σύνορα. Σε ένα εύρος ζώνης από 35-58 χλμ, εκτιμάται ότι τουλάχιστον 700 χιλιάδες άνθρωποι [δεν συμπεριλαμβάνονται τουρίστες] αισθάνθηκαν τα σεισμικά κύματα από τον σεισμό με ένταση 4.5R. Επίσης το συμβάν είχε ένταση 1.9R, για 195 εκ. ανθρώπους σε μία ζώνη από 739-1228 χλμ. από το επίκεντρο, και έγινε αισθητό για ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Τον σεισμό αισθάνθηκαν κάτοικοι από μία τεράστια ζώνη, με περίμετρο 7.566χλμ και έκταση 4.512.569 τετραγωνικά χλμ.,που περιλαμβάνει όλη την Ελλάδα και την Τουρκία, Νότια Ουκρανία, Νότια Ιταλία, Αλβανία, Σκόπια, Βουλγαρία, Ρουμανία έως την Βόρεια Αφρική[Λιβύη, Αίγυπτο], Κόλπο Σουέζ και την Βόρεια Αραβική χερσόνησο [Ιερουσαλήμ]. Στην Ανατολική Κω οι κάτοικοι ένιωσαν ένταση από 6.1+ έως 5.2R. Από το Κεντρικό τμήμα του νησιού η ένταση εξασθενούσε αρκετά όσο πιο δυτικά κατευθύνονταν τα σεισμικά κύματα [5.2-4.8R].
Παρακάτω παρατίθενται επιλεγμένα σχόλια από όσους κατέθεσαν την άποψη τους στην ιστοσελίδα του EMSC. Οι μαρτυρίες λήφθηκαν με βάση την απόσταση και την ένταση ανάλογα με το μέγεθος του σεισμικού συμβάντος. Τα σχόλια ομαδοποιήθηκαν και παρουσιάζονται ανά τοποθεσία και απόσταση από το επίκεντρο του σεισμού.

Αλικαρνασσός-«Ένιωσα σεισμό χαμηλής συχνότητας ενώ βρισκόμουν στη βάρκα. Παρατήρησα το φαινόμενο της αστραπής κοντά στο επίκεντρο.» [Bodrum, 8.94Km από το επίκεντρο].
Κως- «Μεγάλος σεισμός με τεράστιο αριθμό μετασεισμών, τον αισθάνθηκα στο αυτοκίνητο εν κινήσει !!» [Οδός Μητροπολίτη Ζαχαρία, 16.94 χλμ].
«Πραγματικά τρομακτικός, και κράτησε για 20 δευτερόλεπτα. Ένιωσα το κτίριο να πηγαίνει πίσω και προς τα εμπρός. Όλοι βγήκαν έξω. Το νερό της πισίνας ξεχείλισε, είχε ψηλά κύματα! Ολόκληρη τη νύχτα δεν κοιμηθήκαμε! Δεν φύγαμε από το ξενοδοχείο. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα τελειώσει σύντομα» [Τσαίρια, 17.46 χλμ].
«Ότι δυνατότερο έχω ζήσει. Τεράστια διάρκεια και ένταση. Ευτυχώς βγήκαμε ζωντανοί» [Μπαμιαλίκι, 32.10 χλμ].
Κάλυμνος-«Καθόμουν δίπλα σε μια πισίνα. Δημιουργήθηκαν κύματα του νερού που βγήκαν έξω από την πισίνα»[Κάλυμνος, κοντά στο λιμάνι-41.88 χλμ].
Ρόδος- «Ξύπνησα από τον ύπνο μου, στον 4ο όροφο του ξενοδοχείου. Πολύ δυνατή δόνηση,περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα; Το κρεβάτι κινήθηκε. Από την Καλιφόρνια είμαι, έχω συνηθίσει τους σεισμούς, όμως αυτός ήταν πολύ ισχυρός!» [Ρόδος, Άκρα Αμμουδιά-88.73 χλμ].
«Στη δουλειά ήμουν όπως κάθε βράδυ, σκέφτηκα ότι κάποιος μετέφερε τον καναπέ όπου καθόμουν. Δουλεύω σε ένα κατάστημα τατουάζ και τα χρώματα έχουν πέσει στο πάτωμα. Όλοι στο δωμάτιό μου τον άκουσαν. Εκκενώναμε το κτίριο, προσπάθησα να παραμείνω σε ισορροπία. Είμαι περισσότερο από βέβαιος ότι έχω ακούσει περισσότερο από ένα σοκ.» [Ρόδος, Άκρα Αμμουδιά-88.77 χλμ].
«Το νερό από την πισίνα έχει χυθεί πέρα ​​από το αίθριο»[Φάνες Ρόδου-82.71 χλμ].
Σμύρνη- «Με ξύπνησε από βαθύ ύπνο. Ήταν πολύ δυνατός »[Σμύρνη,165.40 χλμ].
Μυτιλήνη- «Ένιωσα τον σεισμό στη Μυτιλήνη, σαν ένα απαλό σοκ 4.0R»[249.38 χλμ].
Ηράκλειο,Κρήτη- «Δεν αισθάνθηκα το κούνημα καθώς περπατούσα, αλλά οι λαμπτήρες κινούνταν!» [279.00 χλμ].
Αθήνα-«Μικρή κίνηση περίπου 10 δευτερολέπτων σκέφτηκα ότι ήμουν ζαλισμένος» [Καλλιθέα,348.31 χλμ].
Edirne-«Συνειδητοποίησα ότι το νερό της πισίνας πήρε ξαφνικά κύματα. Υποψιάστηκα ότι θα μπορούσε να είναι ένας σεισμός, αλλά δεν μπορούσα να είμαι σίγουρος γιατί δεν αισθάνθηκα δονήσεις ή κίνηση του κτιρίου»[428.65 χλμ- Enez Τουρκία].
Λιτόχωρο- «Ένιωσα τον σεισμό στο Λιτόχωρο Πιερίας»[550.00 χλμ].
Θεσσαλονίκη «Άκουγα τα σκυλιά να γαβγίζουν και μετά από κάτι λεπτά ήρθε η ειδοποίηση»[Τοσίτσα- 565.60 χλμ].
Κωνσταντινούπολη -«Ακόμη και στην Κωνσταντινούπολη έγινε αισθητός πολύ. Είναι καλό να είσαι προσεκτικός.» [462.30 χλμ].
Μαγνησία- «Αν και είμαστε πολύ μακριά, περίπου είδα 3 μεγάλα κύματα εμφανίστηκαν από το πουθενά. Διήρκεσαν σχεδόν μια ώρα! Αργότερα, ακούσαμε για το σεισμό. Το τσουνάμι μας έφτασε σίγουρα»[468.66 χλμ, Χορευτό Μαγνησίας].
Λευκάδα- «Τον ένιωσα ελαφριά στη πόλη της Λευκάδας» [623.12 χλμ].

Από τα παραπάνω μπορούμε να εξάγουμε σημαντικές πληροφορίες για φαινόμενα που προέκυψαν, κοντά ή μακριά από το επίκεντρο, κατά την διάρκεια ή μετά τον σεισμό όπως π.χ στάσιμα κύματα, αστραπές , απομακρυσμένα τσουνάμι κά.
Τα περισσότερα σχόλια για το κύριο σοκ λήφθηκαν από την Κω[14.5 χλμ από το επίκεντρο], την Αλικαρνασσό[12χλμ], την Ρόδο[96χλμ],την περιοχή της Σμύρνης[160χλμ] και από τις ακτές της Μαρμαρίδας. Στην περιοχή Έλλη της Ρόδου όπως και στην Σμύρνη ο σεισμός φαίνεται ότι έγινε ιδιαίτερα αισθητός.
Από τις μαρτυρίες προκύπτει ότι εμφανίστηκαν στάσιμα κύματα [αδρανή] σε πισίνες της Κω,Ρόδου, Καλύμνου, Edirne κά, κατά την διάρκεια του σεισμού. Πρόκειται για κύματα που δεν φαίνονται και στα οποία το νερό κινείται πάνω-κάτω. Είναι γνωστά ως Seiches και σχετίζονται με φαινόμενα που έχουν παρατηρηθεί σε λίμνες, ταμιευτήρες, πισίνες, παραλίες, λιμάνια και θάλασσες. Ο σχηματισμός τους προϋποθέτει το σώμα του νερού να είναι εν μέρει οριοθετημένο. Η γέννηση των Seiches παρατηρήθηκε έως και 428χλμ. μακριά από το επίκεντρο του σεισμού. Οι πισίνες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε Seiches που προκαλούνται από σεισμούς, καθώς οι δονήσεις του εδάφους συχνά συντονίζονται με τις συχνότητες μικρών σωμάτων νερού. Το 1994 ο σεισμός Northridge[6.7] προκάλεσε υπερχείλιση σε πισίνες ,σε όλη την νότια Καλιφόρνια, 900χλμ. μακριά.
Η ύπαρξη σεισμικών αστραπών που αναφέρθηκαν από αρκετούς πολίτες της Κω επιβεβαιώνονται από τη μαρτυρία ενός ναυτικού που εκείνη την στιγμή βρισκόταν 8.94χλμ από το επίκεντρο. Σύμφωνα με την θεωρία του Φρίντμαν Φρόιντ «Όταν τα πετρώματα υφίστανται πίεση, ενεργοποιούν φορείς ηλεκτρικών φορτίων [οπές, δηλαδή θετικά φορτία εξαιτίας της απουσίας ηλεκτρονίων]. Σε αυτές τις συνθήκες, τα πετρώματα, που κανονικά είναι κακοί αγωγοί [μονωτές], γίνονται καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Τα ηλεκτρικά αυτά πεδία έλκουν ηλεκτρόνια από τα μόρια του αέρα, φορτίζοντάς τα με ηλεκτρισμό και παράγοντας φωτεινές λάμψεις.»
Επιπλέον, αναφέρθηκε απομακρυσμένο τσουνάμι, 468χλμ. μακριά από το επίκεντρο, στις ακτές της Μαγνησίας δίχως αυτό να μπορεί να επιβεβαιωθεί. Αρκετές φορές κατά το παρελθόν έχουν αναφερθεί τσουνάμι από το πουθενά επειδή δεν έχει γίνει αισθητός ένας σεισμός ή από άγνωστη αιτία και πηγή προέλευσης.
Αυτά είναι κάποια από τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από τις μαρτυρίες απλών ανώνυμων πολιτών. Η γνώση εξελίσσεται και βοηθάει ώστε να φτιάξουμε ακόμη πιο ασφαλείς πόλεις. Ομως, πρέπει άλλη μία φορά να τονιστεί ότι ζούμε σε μία σεισμική περιοχή, οπότε όλοι πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτούς.
Η «ξαφνική» δόνηση προειδοποίησε ότι το ρήγμα Gokova είναι ενεργό. Θα περάσουμε και άλλα επεισόδια. Αυτό πρέπει να προβληματίζει την τοπική κοινωνία και όχι να την εφησυχάζει. Ωστόσο ,αντέξαμε και αυτό είναι ήδη πολύ σημαντικό. «Κάναμε ως κοινωνία ότι καλύτερο, αλλά μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα….»

Γεωδίφης

Πηγές

1.EMSC- Ευρωμεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο
2.Thumbnail Based Questionnaires for the Rapid and Efficient Collection of Macroseismic Data from Global Earthquakes- Rémy Bossu, Matthieu Landès, Fréderic Roussel, Robert Steed, Gilles Mazet-Roux, Stacey S. Martin, and Susan Hough. Seismological Research Letter
3. USGS- Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής
4.Βικιπαίδεια
5.Ιστορία των Σεισμών της Κω-Γεωδίφης[2018]
https://drive.google.come/open?id=1oiOLFvR6D485umd9mUh0AYsR2i9fKjBm