Προκλήσεις Και Προσαρμοστικότητα – Το Μέλλον Των Μετακινήσεων

Αναλογιζόμενοι το μέλλον στον τομέα των μεταφορών, όλοι φέρνουμε στο μυαλό μας σενάρια επιστημονικής φαντασίας, με ιπτάμενα αυτοκίνητα και υπερταχείες αμαξοστοιχίες. Στην πραγματικότητα, όμως, οι νέοι επιστήμονες και μηχανικοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν διαφόρων ειδών προκλήσεις για την επίλυση πιο βασικών προβλημάτων, με απώτερο σκοπό την βελτιστοποίηση των αστικών μετακινήσεων.

Αν οι μεγάλες πόλεις συνεχίσουν να αναπτύσσονται σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, υπολογίζεται πως, μέχρι το 2050, 2.5 δισεκατομμύρια αυτοκίνητα θα κυκλοφορούν πάνω στον πλανήτη, και τα περισσότερα από αυτά θα συγκεντρωθούν σε πόλεις, με αποτέλεσμα αυτές να διογκώνονται δυσανάλογα. Στην Σαουδική Αραβία, έναν από τους κορυφαίους εξαγωγείς πετρελαίου παγκοσμίως, για κάλυψη εσωτερικών αναγκών σε καύσιμα αυτοκινήτων, η εγχώρια κατανάλωση αναμένεται να υπερβεί τις εξαγωγές (Chin, 2013).



Παράλληλα, αν τα επίπεδα ιδιοκτησίας αυτοκινήτων στην Κίνα φτάσουν αυτά των ΗΠΑ (840 αυτοκίνητα ανά 1.000 άτομα), η ζήτηση πετρελαίου μόνο στην Κίνα θα ξεπεράσει την σημερινή παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση (Chin, 2013). Είναι εύλογα κατανοητό πως οι περιβαλλοντικές ζημίες από τις συνεχόμενες εκπομπές άνθρακα σε τέτοια επίπεδα, προερχόμενες από τον τεράστιο όγκο μηχανοκινήτων αυτοκινήτων, προβλέπονται μη αναστρέψιμες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ταχείας αστικής ανάπτυξης, την οποία θα πρέπει να διαχειριστούμε στο μέλλον, είναι η πολυπληθής πόλη του Πεκίνου.

Η πόλη των 20 εκατομμυρίων κατοίκων έχει να αντιμετωπίσει τεράστιο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Σχεδόν το ένα τέταρτο των τοξικών αναθυμιάσεων μπορεί να αποδοθεί άμεσα στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καθημερινή μετακίνηση των κατοίκων. Ωστόσο, παρά αυτές τις αφόρητες συνθήκες, η απόκτηση ιδιωτικού αυτοκινήτου εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο κύρους και κοινωνικής καταξίωσης.



Ταυτόχρονα, τα σχέδια της κινεζικής κυβέρνησης, όπως αναφέρθηκαν στους New York Times, απαιτούν τη μετακίνηση 250 εκατομμυρίων αγροτών σε πόλεις τα επόμενα 10 χρόνια. Αυτή η μετάβαση, από μία αγροτική κοινωνία σε μια αστικοποιημένη, έχει προκαλέσει τον κορεσμό και τη δυσκαμψία των πόλεων, στο σημείο όπου οι καθημερινές μετακινήσεις υπολογίζονται μέχρι και δύο ώρες για κάθε κάτοικο (Johnson, 2013).

Τα μέτρα για την καταπολέμηση αυτού του ρυπογόνου χάους ποικίλουν. Μία πρώτη -και πιο διαδεδομένη- προσέγγιση είναι η αλλαγή της ίδιας της φύσης των μέσων που χρησιμοποιούμε για τις μετακινήσεις μας. Εδώ συγκαταλέγεται η στροφή προς τα ηλεκτρικά και τα αυτό-οδηγούμενα οχήματα. Η Tesla Motors και η δέσμευσή της να κατασκευάζει πολυτελή οχήματα δημιούργησε θετική εικόνα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Τώρα, σχεδόν κάθε μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο περιλαμβάνει ηλεκτρικά μοντέλα στην παραγωγή της. Η βελτιστοποίηση των μπαταριών ιόντων λιθίου, με πολύ υψηλότερη πυκνότητα και ισχύ, έχει επίσης καταστήσει τα ηλεκτρικά μοντέλα πιο ανταγωνιστικά.



Από την άλλη μεριά έχουμε τα αυτοματοποιημένα οχήματα, τα οποία έχουν γίνει πραγματικότητα από το 2012, όταν άρχισε να τα χρησιμοποιεί η Google (The Guardian, 2014). Η ιδέα ενός πλήρως αυτοματοποιημένου συστήματος μεταφορών είναι ενδιαφέρουσα επειδή έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την ασφάλεια των μετακινήσεων, αφαιρώντας τον παράγοντα του ανθρώπινου λάθους και αυξάνοντας την αποδοτικότητα των ιδιοκτητών αυτοκινήτων. Μπορεί, επίσης, να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και της κυκλοφοριακής συμφόρησης, και να επιτρέψει σε περισσότερους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε αυτοκίνητα – συμπεριλαμβανομένων ατόμων με μειωμένη όραση ή άλλων ατόμων με ειδικές ανάγκες (Moodie, 2015).



Η επικοινωνία μεταξύ οδηγών, αυτοκινήτων και υποδομών της πόλης είναι ζωτικής σημασίας. Σημαντικό ρόλο, εδώ, παίζει η αύξηση των υπηρεσιών κοινής χρήσης οχημάτων όπως η Uber και η Lyft -ουσιαστικά, τα ταξί που κρατούνται με το πάτημα ενός κουμπιού-, καθώς και εφαρμογών που χρησιμοποιούν δεδομένα κίνησης σε πραγματικό χρόνο για να βρουν τις πιο γρήγορες διαδρομές για τους οδηγούς, επηρεάζοντας έτσι τον τρόπο με τον οποίο η κίνηση κατανέμεται μέσα σε μία πόλη. Ο αντίκτυπος αυτών των νέων εφαρμογών θα μπορούσε να είναι ευρύς, και αναμφισβήτητα οδηγεί στη μείωση της ιδιοκτησίας ιδιωτικών αυτοκινήτων, ιδίως στα άτομα της νέας γενιάς – τα οποία, σύμφωνα με έρευνες, προτιμούν να χρησιμοποιούν πολλαπλούς τρόπους μεταφοράς για τις μετακινήσεις τους (Moodie, 2015).

Τέλος, γίνεται λόγος για μία πιο ολοκληρωμένη λύση. Όπως αναφέρθηκε, οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις παράγουν καθημερινά έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και δεδομένων, μέσω αυτοματοποιημένων συστημάτων και εφαρμογών ρύθμισης της κυκλοφορίας. Οι εφαρμογές, όμως, αυτές δεν συνεργάζονται και δεν συγχρονίζονται μεταξύ τους. Η μεγάλη πρόκληση, λοιπόν, είναι η δημιουργία μεγαλύτερων συστημάτων που θα συνενώνουν όλες τις παραπάνω τεχνολογίες, θα συντελούν στον συγχρονισμό τους και θα διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα δεδομένα αυτών. Φτάνοντας, έτσι, σε μία πιο οικονομική μετακίνηση, που με την σειρά της δημιουργεί μία πιο έξυπνη πόλη (BBC News, 2013).



Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι οικονομικές και δημογραφικές αλλαγές, οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες μεταβάλλουν συθέμελα το τοπίο των μεταφορών. Ενώ, παράλληλα, δίνεται έμφαση στην στενότερη σχέση μεταξύ του ρόλου των αστικών μεταφορών και της οικονομικής ευρωστίας των μεγάλων αστικών κέντρων, καθώς και των επιπτώσεών στην ψυχική και σωματική υγεία των κατοίκων τους.

Πηγές:
Chin, R. (2013). Solving transport headaches in the cities of 2050.http://www.bbc.com/future/story/20130617-moving-around-in-the-megacity
Johnson, I. (2013). China’s Great Uprooting: Moving 250 Million Into Cities https://www.nytimes.com/2013/06/16/world/asia/chinas-great-uprooting-moving-250-million-into-cities.html?ref=global-home&_r=0
The Guardian. (2014). Google’s driverless car: no steering wheel, two seats, 25mph.https://www.theguardian.com/technology/2014/may/28/google-reveals-driverless-car-prototype
Moodie, A. (2015). Still no flying cars? The future of transit promises something even better. https://www.theguardian.com/technology/2015/nov/02/transportation-self-driving-car-google-uber-lyft-waze-low-emissions
BBC News. (2013). Why city transport is set to become ‘smarter’. http://www.bbc.com/future/story/20130430-how-city-transport-can-be-smarter