Το Καμηλονήσι, τα Διβούνια και το ναυάγιο του 1940

Η βραχονησίδα Χαμηλή[Καμηλονήσι] τον Φεβρουάριο του 1940











Η θάλασσα και η σεισμική δραστηριότητα έχουν διαμορφώσει τις ακτές και το ανάγλυφο αρκετών μικρών νησιών του νότιου Αιγαίου, το τοπίο του οποίου είναι ποικιλόμορφο και η γεωμορφολογία αλλάζει από νησί σε νησί. Αυτό που αντικρίζουμε σήμερα είναι ότι απέμεινε από τις καταβυθίσεις της τεράστιας ξηράς που ένωνε την Μικρά Ασία με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Στο Κρητικό Πέλαγος, ανατολικά της Καρπάθου και βόρεια από την ανατολική Κρήτη συναντάται το Καμηλονήσι ή Χαμηλή και τα Διβούνια μία συστάδα δύο βραχονησίδων. Η Χαμηλή έχει μέγιστο υψόμετρο 23 μέτρα και τα Διβούνια έχουν υψόμετρο 69 το δυτικό νησάκι και 53 μέτρα το ανατολικό από την επιφάνεια της θάλασσας. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα ακατοίκητα νησάκια ανήκαν στην Δημοτική Ενότητα Ολύμπου, του Δήμου Καρπάθου. Όμως πλέον έχουν ενταχθεί στο Δήμο Κάσου και εξακολουθούν διοικητικά να ανήκουν στον νομό Δωδεκανήσου, του οποίου αποτελούν το δυτικότερο άκρο.
Σε χάρτη του Άγγλου χαρτογράφου Γουίλιαμ Φέηντεν,του 1785, το Καμηλονήσι φέρεται να λέγεται Piana [Επίπεδη] ενώ τα Διβούνια σημειώνονται ως Fratelli [Αδέλφια]. Την Χαμηλή οι Ιταλοί την έλεγαν Kamila. Στον Άτλαντα του Barrington αναφέρεται ότι μπορεί να είχε το αρχαίο όνομα Πλατέα.

Στις 9 Οκτωβρίου του 1940 ένα παλιό ποταμόπλοιο 279 τόνων, γνωστό ως Pentcho με 514 Εβραίους εποίκους ναυάγησε όταν ο μοναδικός λέβητας του σταμάτησε να λειτουργεί και το πλοίο καταστράφηκε στη Χαμηλή. Ήταν Οκτώβρης και η θάλασσα στο νότιο Αιγαίο είχε αγριέψει. Οι έποικοι ήταν τυχεροί αφού μπόρεσαν να μεταφέρουν πάνω στο νησί, τρόφιμα, ρούχα, σκεύη και καύσιμα για την παραμονή τους σε ένα άγριο τόπο, για άγνωστο χρονικό διάστημα. Οργάνωσαν την ζωή τους, πάνω σε μία νησίδα με έκταση 0,36 τετρ.χλμ και περίμετρο 4,79χλμ, έχοντας εξασφαλίσει από τις προμήθειες του πλοίου ένα πιάτο σούπα καθημερινά. Όμως οι ναυαγοί με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να προσελκύσουν την προσοχή τυχόν περαστικού πλοίου ή αεροπλάνου από την περιοχή. Το νησάκι έχει δύο μικρά σπήλαια που προσωρινά φιλοξένησαν τους ναυαγούς. Μετά από 10 μέρες παραμονής τους εμφανίστηκε ένα ιταλικό πλοίο να πλησιάζει το νησάκι. Ευτυχώς όλοι διασώθηκαν από τους Ιταλούς και μεταφέρθηκαν στη Ρόδο. Το ναυάγιο του Pentcho, ήταν η πρώτη αποστολή με πλοίο για την δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, σε αυτό επέβαινε μια από τις πιο σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες της Εξόδου και εν συνεχεία της δημιουργίας της Mossad, o Krav Maga.
Σχετικά με τα Διβούνια αξίζει να παραθέσω αυτούσια την άψογη περιγραφή του καπετάν Στάθη, τον Φεβρουάριο του 2010, για δύο άγνωστα ερημονήσια: «Πέντε ώρες ήμουνα στο πέλαγος, χωρίς στην ουσία να γνωρίζω πού πηγαίνω! Δύο μικρές βραχονησίδες σε σχήμα... γυναικείου στήθους! Έκλεισα και πάλι τα μάτια μου, δύο και τρεις φορές, και τα ξανάνοιξα. Τα..."βυζιά" συνέχισαν να "επιπλέουν" στον ορίζοντα! Βέβαιος πια ότι επρόκειτο για κάποιες βραχονησίδες του Καρπάθιου, άρχισα να τις πλησιάζω. Ποιες ήταν όμως; Το τοπίο που αντίκρυσα, πλησιάζοντας τα δύο ερημονήσια σε απόσταση αναπνοής, ήταν αποκαρδιωτικό. Πουθενά παραλία, πουθενά απάγγειο. Βράχοι μυτεροί και μόνο βράχοι! Όχι ανθρώπινη παρουσία δεν υπήρχε, αλλά ούτε κατσίκι δεν περπατούσε πάνω τους! Ένας φάρος μόνο στο ένα από αυτά. Πήρα την ανηφόρα προς τον φάρο που αγνάντευε το πέλαγος από την κορυφή του νησιού. Ψυχή ζώσα, πουθενά! Νησί άλλο δεν φαινόταν στον ορίζοντα! Ακρίδες μόνο, εκατομμύρια μικρές γκρίζες ακρίδες που πέταγαν κατά δεκάδες σε κάθε μου βήμα! Ξύλα υπήρχαν πάντως παντού. Η θάλασσα είχε φροντίσει να τα ξεβράσει εδώ. Άρα, δεν θα πεινάσω, σκέφτηκα, αν χρειαστεί να μείνω εδώ μερικές μέρες. Πετονιά είχα, θα έβαζα καμμιά πεταλίδα για δόλωμα, θα έβγαζα κάποιο ψάρι! Έπρεπε να βρίσκομαι στο σύμπλεγμα των νησιών Ιούνια, γιατί μόνο αυτό αποτελείται από δύο νησιά και ανταποκρίνεται στην ταχύτητα και στην πορεία που είχα κρατήσει τις τελευταίες 5 περίπου ώρες, και το μόνο που έχει ένα βράχο "κουτσουλιά" σε απόσταση λίγων μιλίων Β.Α., το Αυγό».
Περίπου 11,5 χλμ νότια από το Αυγό και 21 χλμ. ανατολικά της Χαμηλής, ξεπροβάλλουν τα Διβούνια. Έχουν το χαρακτηριστικό σχήμα του στηθόδεσμου που ανέφερε ο Καπετάν Στάθης. Αλλά φάρος στην κορυφή ενός νησιού δεν διακρίνεται στον χάρτη με χαμηλή ανάλυση του Google Earth και με δεδομένα του 2015. Το δυτικό Διβούνι έχει έκταση 0,17 τετρ.χλμ και περίμετρο 1,85χλμ. Το ανατολικό είναι μεγαλύτερο και έχει έκταση 0,22 τετρ. χλμ και περίμετρο 3,15 χλμ. Πρόκειται για απόκρημνες περιοχές και με βραχώδεις ακτές σημαντικές για αναπαραγόμενα θαλασσοπούλια και για αρπακτικά όπως ο μαυροπετρίτης. Μάλλον στα νησάκια έχουν εισαχθεί αρουραίοι καθώς αποτελεί υποψήφια Ειδική Περιοχή Διατήρησης.
Τα Διβούνια όσο και το Καμηλονήσι δεν είναι ηφαιστειακά νησιά. Αποτελούνται από ασβεστόλιθους, ηλικίας 100-66 εκ.χρόνων, «ρετάλια» της Πελαγονικής μιας χαμένης υποθαλάσσιας οροσειράς του Αιγαίου. Νότια από τα νησάκια υπάρχει το ανατολικό τμήμα από το Κοιλαδοφαράγγι της Κρήτης, με βάθη που ξεπερνούν τα 2300μ, ένα από τα σημαντικότερα υποθαλάσσια οικοσυστήματα του Νότιου Αιγαίου.
Τα νησάκια περιβάλλονται από δύο υποθαλάσσια ρήγματα που έχουν δώσει μεγαλύτερο γνωστό σεισμό με 6 βαθμούς το 1920. Το Ρήγμα Καμηλονήσι της Βόρειας Λεκάνης και της νότιας Λεκάνης της Αστυπάλαιας 4. Πιο νότια συναντάται το Ρήγμα Καμηλονήσι της Νότιας Λεκάνης. Πρόκειται για τεκτονικές δομές με μήκη που φτάνουν τα 50χλμ έκαστο, ετήσια ολίσθηση από 0.01-0.1 χιλιοστά/χρόνο που μπορούν να δώσουν σεισμούς έως 6.8 βαθμών.

Γεωδίφης

Πηγές
1.astypalaia.wordpress.com/
2.Βικιπαίδεια
3.Γεωλογικός /Σεισμοτεκτονικός Χάρτης Ελλάδας- ΙΓΜΕ
4.Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
5.Με προορισμό τον ορίζοντα- Ιωσήφ Παπαδόπουλος, ribandsea.com/
6.The European Database of Seismogenic Faults/diss.rm.ingv.it/