Εκπαιδευτικά κυπριακά παιχνίδια κατακτούν τον κόσμο

Το όνομά του, ENGINO®. Δημιουργήθηκε με βάση τα προβλήματα και τις ανάγκες της κυπριακής εκπαίδευσης. Είναι εκπαιδευτικό παιγνίδι. Μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να κατακτήσει τον κόσμο. Να μπει σε σχολεία από Αμερική μέχρι Βραζιλία και Κίνα, όχι όμως στα δικά μας.


Με πίκρα εξηγεί ο Κώστας Σίσαμος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του ENGINO TOY SYSTEMS γιατί δεν χρησιμοποιείται στα σχολεία της χώρας που το “γέννησε”. Μας ταξιδεύει στο δρόμο της επιτυχίας και αποκαλύπτει τον επόμενο στόχο: τη δημιουργία καταστημάτων – θεματικών πάρκων ανά τον κόσμο.

-Πώς ένας δάσκαλος αθόρυβα έκτισε μια παγκόσμια βιομηχανία εκπαιδευτικών παιχνιδιών στη Λεμεσό;

Από την ανάγκη να βοηθήσει τα παιδιά στο μάθημα της τεχνολογίας. Γεννήθηκα στη Λεμεσό, ο πατέρας μου είχε το εργοστάσιο που έκανε τα ψυγεία SIS. Σπούδασα μηχανολόγος στην Αγγλία για να εργαστώ στο οικογενειακό εργοστάσιο. Είμαστε 5 αδέλφια, εγώ είμαι ο δεύτερος. Μετά την αποφοίτησή μου, δούλεψα ένα χρόνο στο εργοστάσιο, αλλά ως νέος με φιλοσοφικές αναζητήσεις ένιωσα την ανάγκη να ασχοληθώ με θέματα πιο κοινωνικά. Έτσι σπούδασα δάσκαλος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Όταν διορίστηκα, λόγω του προηγούμενου μου πτυχίου, ανάλαβα να διδάσκω το μάθημα του σχεδιασμού και τεχνολογίας. Κάποια στιγμή έγινα συντονιστής σχεδιασμού και τεχνολογίας, επισκεπτόμουν τα σχολεία και βοηθούσα τους δασκάλους πώς να διδάξουν το μάθημα. Εκεί αντιλήφθηκα το μεγάλο πρόβλημα που υπήρχε. Tα παιδιά μέχρι να ολοκληρώσουν μια κατασκευή περνούσαν 2-3 μήνες και δεν είχαν την ευκαιρία να είναι δημιουργικά και να μάθουν αυτά που απαιτούσε το αναλυτικό πρόγραμμα. Έτσι μου ήλθε η ιδέα να σχεδιάσω ένα ειδικό σύστημα πλαστικών συνδετήρων ως εκπαιδευτικό εργαλείο που θα μπορούσε να βοηθήσει τα παιδιά να κτίζουν εύκολα και γρήγορα τα δικά τους μοντέλα.

-Αυτή ήταν η ιδέα του ENGINO®;

Ναι. Η ιδέα ήταν πώς να εμπλακεί πιο δημιουργικά το παιδί και μέσα από την κατασκευή μοντέλων να αποκτήσει γνώσεις Φυσικής, Τεχνολογίας, Μηχανικής και Μαθηματικών. Όταν η μελέτη έδειξε ότι για να εφαρμοστεί η ιδέα χρειαζόταν αρχικά μια επένδυση των 100 – 150 χιλιάδων λιρών, έψαξα για διάφορους τρόπους χρηματοδότησης. Την εποχή εκείνη, ακόμα δεν υπήρχε στην Κύπρο η λογική των επενδυτών, οπότε απευθύνθηκα στο Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας και στο Υπουργείο Εμπορίου μέσα στα πλαίσια της Καινοτομίας και των Εκκολαπτηρίων νέων ιδεών. Έβαλα υποθήκη το σπίτι μου και έκανα προσωπικά δάνεια για να μπορέσω να χρηματοδοτήσω την υπόλοιπη ανάπτυξη, η οποία στην πορεία αποδείχτηκε πολύ πιο κοστοβόρα από ό,τι νόμιζα αρχικά. Η απόφαση για να ξεκινήσει η ENGINO θα έλεγα ότι ταιριάζει με τη φράση που είπε ο Κολοκοτρώνης για το τόλμημα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821: «όταν ξεκινήσαμε όλοι μας έλεγαν τρελούς, τώρα που κερδίσαμε μας λένε μπράβο». Πράγματι, είμαστε από τις πολύ λίγες εταιρείες που πήραν κάποιες επιδοτήσεις αλλά κατάφεραν να προχωρήσουν μέχρι την υλοποίηση και βιομηχανοποίηση της ιδέας. Τώρα κάνουμε εξαγωγές σε 50 τόσες χώρες.

-Είναι πείσμα, ένστικτο, διορατικότητα;

Η πραγματικότητα είναι ότι είναι λίγο απ’ όλα, το πείσμα που σε ωθεί να πραγματοποιήσεις το όραμά σου. Ο κόσμος εξωτερικά ίσως να το έβλεπε ως «τρέλα», διότι ήταν «τρέλα» να έχω 5 παιδιά και να βάζω υποθήκη το σπίτι μου, να παίρνω δάνεια, να αφήσω τη σταθερή δουλειά του δασκάλου για να ξεκινήσω κάτι μόνος. Να τα βάζω με πολυεθνικές με 6 δισ. τζίρο το χρόνο από τη μια και με την Κίνα με τα φτηνά προϊόντα από την άλλη. Αν και είχε μεγάλο ρίσκο μια εσωτερική δύναμη με ωθούσε να το πάρω μέχρι τέλους, δεν με άφηνε να σταματήσω, έστω και εάν στην πορεία βρέθηκαν τεράστια εμπόδια. Η αλήθεια είναι ότι αν το έκανα για τα λεφτά θα εγκατέλειπα πολύ γρήγορα την ιδέα, διότι έπρεπε να επενδυθούν πολλά και πολύ περισσότερο προσωπικός χρόνος και θυσίες. Η γυναίκα μου ανέλαβε την οικογένεια κι εγώ δούλευα ώρες ατέλειωτες.



-Ξεκινήσατε μόνος την εταιρεία;

Ναι, ήμουν ο μοναδικός υπάλληλος με συμβολικό μισθό διότι τα λεφτά έπρεπε να επενδύονται στην υλοποίηση, που απαιτούσε σχεδιασμό, κατασκευή πρωτοτύπων και καλουπιών. Η πρώτη ιδέα ήταν οι πλαστικοί συνδετήρες για να μπορούν τα παιδιά να ενώνουν τα ξυλάκια στο μάθημα της τεχνολογίας. Το δεύτερο χρόνο προσέλαβα τον πρώτο υπάλληλο για τα οικονομικά, μετά έναν γραφίστα. Ξεκινήσαμε να κάνουμε ένα εκπαιδευτικό εργαλείο και κατέληξε στην πορεία να γίνει ένα ολοκληρωμένο προϊόν, το οποίο απαιτούσε πολλά εξαρτήματα, οδηγίες, πακέτα, κατάλογο. Έπρεπε να πηγαίνουμε στις διεθνείς εκθέσεις για να τα προωθήσουμε.

-Πότε δημιουργήσατε το πρώτο προϊόν;

Η ανάπτυξη του προϊόντος, μας πήρε τρία χρόνια. Χρειαζόμασταν καλούπια για να παραχθούν τα εξαρτήματα. Κάθε καλούπι ήθελε 6 μήνες με ένα χρόνο για να γίνει. Βρήκε η πρώτη έκδοση του προϊόντος, δοκιμάστηκε και φάνηκε ότι είχε πολλά προβλήματα. Τα διορθώσαμε στη δεύτερη έκδοση. Εντοπίσαμε άλλα προβλήματα. Κάναμε έξι διαφορετικές εκδόσεις, γι’ αυτό χρειάστηκαν τρία χρόνια. Η τελική ιδέα δεν έχει σχέση με την αρχική. Οι βασικές γεωμετρίες που καθορίζουν την καινοτομία μας και το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας καθορίστηκαν μετά από τρία χρόνια συνεχόμενης έρευνας και ανάπτυξης, επενδύοντας συνεχώς σε νέα καλούπια, τα οποία στοίχιζαν πάρα πολλά.

-Όλα αυτά στην Κύπρο;

Στην πρώτη φάση, τα καλούπια και η παραγωγή, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης αλλά και τεχνογνωσίας στην Κύπρο, αναγκαστήκαμε να τα κάνουμε στην Κίνα. Ακόμα και έτσι όμως έπρεπε να σχεδιαστεί ένα προϊόν με όσο πιο λίγα καλούπια και εξαρτήματα για να έχει το χαμηλότερο κόστος επένδυσης και παραγωγής. Η έλλειψη χρημάτων ήταν το μεγαλύτερο μειονέκτημά μας, αυτό όμως μας οδήγησε στη σημαντικότερή μας καινοτομία που έγινε και το πλεονέκτημά μας.

-Το 2007 ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη;

Ναι και κυκλοφόρησαν τα πρώτα κουτιά σε διεθνείς εκθέσεις παιχνιδιών στην Αμερική και Γερμανία. Μέχρι το Χονγκ Κογκ πήγαμε. Εκεί φάνηκε το δεύτερο πρόβλημα που παραμένει μέχρι σήμερα: το πώς να μπεις στην παγκόσμια αγορά. Για να το πετύχεις χρειάζονται πολλά λεφτά για να κάνεις τις προωθητικές ενέργειες του μάρκετινγκ και όντας στην Κύπρο έχουμε περιορισμούς. Στις εκθέσεις υπάρχουν πάνω από δυο χιλιάδες εταιρείες που λαμβάνουν μέρος με χιλιάδες προϊόντα. Ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος γι’ αυτό οι περισσότερες νέες εταιρείες κλείνουν.

-Πότε ήλθε η πρώτη παραγγελία;

Τον πρώτο χρόνο από την Κορέα. Μου έκανε εντύπωση διότι πήραν το ENGINO® που τότε απευθυνόταν σε παιδιά πάνω από έξι χρονών και το έδωσαν σε μικρότερα διότι τα μεγαλύτερα παιδιά έκαναν ρομποτικά παιχνίδια, κάτι που ξεκινήσαμε στην Ευρώπη τώρα τελευταία, μετά από 15 χρόνια! Κάναμε μικρές εξαγωγές τα πρώτα χρόνια, για να επιβιώνει η εταιρεία και να φτιάχνει κάποια νέα καλούπια. Ξεκινήσαμε με 18 εξαρτήματα, με πέντε πακέτα. Το 2008 προσλάβαμε έναν παιδαγωγό για να γράφει εκπαιδευτικά βιβλία. Μέχρι πριν 3 χρόνια είμαστε μόνο 10 άτομα. Σήμερα έχουμε ένα βασικό κορμό 50 υπαλλήλων που το καλοκαίρι φτάνουν τους 100 λόγω εποχικότητας της παραγωγής μας.

-Πότε γράψατε την πατέντα;

Κάθε σχέδιο που έβγαινε κάναμε αίτηση για πατέντα και χάσαμε πολλά λεφτά, διότι βλέπαμε ότι είχε προβλήματα και το επανασχεδιάζαμε, οπόταν κάναμε πάλι αίτηση. Οπόταν, από το 2005 υποβάλλαμε αίτηση για τις αρχικές μας πατέντες, κάτι όμως που συνεχίζει μέχρι και σήμερα αφού συνεχώς αναπτύσσονται νέα εξαρτήματα.

-Ποιο το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ENGINO® αυτό που το κάνει μοναδικό;

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι το ότι με πολύ λίγα εξαρτήματα μπορούμε να φτιάξουμε πάρα πολλά διαφορετικά μοντέλα. Έχουμε κουτί που το παιδί μπορεί να φτιάξει μέχρι και 120 διαφορετικά μοντέλα, κάτι που δεν το κάνει άλλη εταιρεία. Φυσικά, ο σκοπός είναι να καλλιεργηθεί η φαντασία και η δημιουργικότητα, οπόταν ένα παιδί μπορεί να συνεχίσει με δικές του ιδέες και να μην περιοριστεί στις δικές μας εισηγήσεις.



-Πότε διαφάνηκε η επιτυχία;

Από το 2007, μόλις κυκλοφόρησε το προϊόν, πήραμε παγκόσμιο βραβείο ως ένα από τα καλύτερα δέκα παιχνίδια παγκόσμια. Όλα τα μηνύματα ήταν ελπιδοφόρα. Το 2009 όμως, όταν αρχίσαμε να δυναμώνουμε, έγινε η παγκόσμια κρίση που ήταν για μας μεγάλο κτύπημα. Τα πακέτα μας ήταν σχετικά ακριβά, διότι ο στόχος μας ήταν ένα εκπαιδευτικό προϊόν που χρειαζόταν πολλά εξαρτήματα. Με την κρίση κανείς δεν αγόραζε παιχνίδι πάνω από 30 ευρώ. Τα δικά μας ήταν όλα πάνω από 30 ευρώ, άρα αυτόματα βγήκαμε εκτός αγοράς. Έπρεπε να ξεκινήσουμε νέο κύκλο ανασχεδιασμού, τα μοντέλα να γίνουν πιο μικρά, πιο φτηνά, για να πωλούνται κάτω των 30 ευρώ. Αυτό μας πήρε μια διετία. Σήμερα έχουμε μια πλούσια σειρά, προσθέσαμε ηλεκτρικούς κινητήρες, ηλιακή ενέργεια, ακόμα και ρομποτικά συστήματα!

-Μπορούμε να έχουμε στην Κύπρο ανταγωνιστικού κόστους παραγωγή;

Η παραγωγή εδώ μας κοστίζει 20% πιο φτηνά από ό,τι στην Κίνα. Η παραγωγή στην Κύπρο συμφέρει εφόσον συνδυάζεται με προϊόν καινοτομίας και γίνεται αυτοματοποιημένα. Αν χρειάζεται πολλά εργατικά χέρια θα είναι ασύμφορη.

-Ζητήσατε βοήθεια από το κράτος για την επιστροφή σας στην Κύπρο;

Την εποχή που φέραμε την παραγωγή στην Κύπρο δεν υπήρχαν σχέδια επιδότησης, ήταν η περίοδος της κρίσης και η αλλαγή των προτεραιοτήτων. Δινόταν έμφαση στον τουρισμό, αγροκαλλιέργειες, ενέργεια και όχι στη βιομηχανία. Ζητήσαμε βιομηχανική γη για να κτίσουμε δικό μας εργοστάσιο αλλά δεν υπήρχε διαθέσιμη. Νοικιάσαμε το χώρο που είμαστε σήμερα στη Βιομηχανική Περιοχή Αγίου Συλά. Μετά από μια οδύσσεια 6 χρόνων, τώρα μας παραχωρήθηκε με ενοίκιο κρατική βιομηχανική γη και είμαστε στο στάδιο του σχεδιασμού. Ελπίζουμε σε 8 μήνες να έχουμε το δικό μας εργοστάσιο με 18 μηχανές παραγωγής. Επενδύουμε στην αυτοματοποίηση για χαμηλό κόστος. Δυστυχώς δεν υπάρχουν σχέδια για τη βιομηχανία και είναι κρίμα που όλα πρέπει να αγοραστούν με δανεισμό, όταν ανταγωνιστικές εταιρείες στην Ευρώπη έχουν επιδοτήσεις για αγορά μηχανημάτων μέχρι και 70%.

-Μπήκατε στα σχολεία μας;

Δυστυχώς παλαιότερα δεν υπήρχε προϋπολογισμός στο Υπουργείο Παιδείας για προϊόντα όπως το ENGINO®. Το 2008 έγινε από εμάς μια μεγάλη δωρεά για να εξοπλιστούν όλα τα δημοτικά με πακέτα ENGINO® όχι για διαφήμιση, αλλά γιατί η εκπαίδευση στην Κύπρο ήταν το σημείο από όπου ουσιαστικά ξεκίνησε το ENGINO®. Αυτό που μας πληγώνει είναι ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια βγήκε το Υπουργείο Παιδείας σε προσφορές για ρομποτικά συστήματα και δυστυχώς οι προδιαγραφές που θέτει είναι τέτοιες, που δεν μπορεί το ENGINO® να κάνει προσφορά. Αυτό μας λυπεί ιδιαίτερα, όχι γιατί η αξία των προσφορών είναι σημαντική αλλά γιατί το ENGINO® αναπτύχθηκε με βάση τα προβλήματα, τις ελλείψεις και τις πραγματικές ανάγκες που είχε, και έχει, η εκπαίδευση της Κύπρου. Εξάλλου, το 99,9% των πωλήσεων μας είναι με εξαγωγές, και είναι κρίμα σε άλλες χώρες από Αμερική μέχρι Βραζιλία και Κίνα να χρησιμοποιούν το ENGINO® στα σχολεία αλλά όχι στη χώρα που το γέννησε.

-Διακρίνω ένα παράπονο;

Αισθάνομαι ότι απλά δεν αξιοποιούμε την κάθε ευκαιρία που μας δίνεται. Πρόσφατα σε μια εκδήλωση του Υπουργείου Εμπορίου με την ΟΕΒ και το ΚΕΒΕ, μίλησε ένας Ευρωπαίος Επίτροπος ο οποίος είπε ότι η ΕΕ αναμένει το 20% του ΑΕΠ κάθε χώρας να βγαίνει από τη βιομηχανία. Εμείς ως Κύπρος βγάζουμε μόνο το 7%. «Σκοτώσαμε» τη βιομηχανία και τώρα καλούμαστε να την στήσουμε. Ως κράτος πρέπει να αναπτύξουμε νέους τομείς βιομηχανίας. Θα μπορούσε για παράδειγμα μέσα από τα πανεπιστήμια μας να βγει μια νέα γενιά μηχανολόγων με ειδίκευση στα πλαστικά, να επενδύσουμε στη βιομηχανία κατασκευής καλουπιών έκχυσης, ούτως ώστε σε μια 10ετία να τα εξάγουμε. Η ENGINO® έχασε 8 χρόνια που θα μπορούσε να ήταν μέσα στην αγορά πολύ πιο δυναμικά λόγω της έλλειψης επαρκούς στήριξης από το κράτος. Από την άλλη, οφείλω να πω ότι χωρίς τη στήριξη από την Κυβέρνηση με τα διάφορα σχέδια επιδοτήσεων -έστω και μικρά- πιθανόν το ENGINO να μην έβγαινε ποτέ. Είναι κρίμα όταν παρόμοια ιδέα σε άλλο κράτος της Ευρώπης θα λάμβανε πολλαπλάσιες επιδοτήσεις και θα ήταν τώρα πολλά βήματα πιο μπροστά.

-Καταφέρατε παρόλα αυτά να εξαγάγετε το ENGINO® σε 50 τόσες χώρες.

Ναι, τα τελευταία χρόνια αναπτυσσόμαστε με πολύ γρήγορους ρυθμούς, της τάξης του 80% κυρίως λόγω της ποιότητας και της καινοτομίας, αλλά και την αλλαγή της τάσης της αγοράς που αποζητά πλέον πιο εκπαιδευτικά παιχνίδια. Όταν βγήκε το ENGINO® στην αγορά ήταν πιο μπροστά από την εποχή του. Πριν 3 χρόνια αντιλήφτηκε η Ευρώπη και η Αμερική ότι έκοψαν πίσω σε σχέση με την Ασία στην ανάπτυξη της οικονομίας και συνειδητοποίησαν ότι για να πάει ψηλά η οικονομία έπρεπε να επενδύσουν στην καινοτομία, να εκπαιδεύσουν τους μελλοντικούς εφευρέτες και μηχανικούς. Έτσι έβγαλαν σχέδια επιδοτήσεων για προγράμματα ώστε να εκπαιδεύσουν τους νέους. Αυτό που ονομάζεται STEΜ είναι ουσιαστικά αυτό που κάναμε εμείς από την αρχή. Όταν η τάση πέρασε και στους καταναλωτές, ήμασταν η μόνη έτοιμη εταιρεία με τέτοιου είδους προϊόντα.

-Ο επόμενος σας στόχος;

Να ολοκληρωθεί το νέο εργοστάσιο μας, να είναι πλήρως αυτοματοποιημένο. Το δεύτερο, να βελτιωθεί το προϊόν δημιουργώντας κάποια νέα εξαρτήματα, ούτως ώστε να βγούμε πάλι πιο μπροστά από τον ανταγωνισμό. Ο τρίτος στόχος που είναι πιο μακροχρόνιος να βγούμε στην αγορά με δικό μας δίκτυο πωλήσεων, με δικά μας καταστήματα σε συνδυασμό θεματικού πάρκου, ούτως ώστε τα παιδιά να μπορούν να αποκτήσουν την εμπειρία του να παίζουν με το ENGINO® και να μαθαίνουν. Το όραμα είναι να καταφέρουμε να είμαστε στην αγορά από την ιδέα μέχρι την πώληση.

-Ποια είναι η πρώτη χώρα που θα θέλετε να ανοίξετε το δικό σας κατάστημα – θεματικό πάρκο;

Έχουμε ένα δικό μας κατάστημα στη Λεμεσό, είναι όμως πολύ μικρό. Κλείσαμε συμφωνία με μια μεγάλη εταιρεία στην Αγγλία, η οποία άρχισε τον σχεδιασμό του ENGINO® θεματικού πάρκου, το οποίο θα γίνει αρχικά στο Ντουμπάι και μετά θα εξελιχθεί παγκόσμια. Φιλοδοξώ σε μια 5ετία θα υπάρχουν γύρω στα 30 – 40 σημεία θεματικά πάρκα ENGINO®.

-Πίσω από το γραφείο σας ένας πίνακας με τις λέξεις: ιδέα, γνώση, λειτουργικότητα, μόρφωση, καινοτομία, σκέψη

… Είπαμε να βάλουμε στον τοίχο το τι θα θέλαμε να έχει η εταιρεία μας ως ολότητα. Τα άτομα που εργάζονται στην ENGINO® πρέπει να είναι μια μηχανή δημιουργικότητας. Θαυμάζουμε τα δυνατά μυαλά, Άισταϊν, Ντα Βίντσι, Αρχιμήδη.

Αντιγόνη Σολομωνίδου Δρουσιώτου
philenews.com