National Geographic: 5 από τις πιο ισχυρές γυναίκες της ιστορίας
Καθώς το σκάνδαλο Γουάινσταϊν συνεχίζει να βρίσκεται στην επικαιρότητα, έντονη είναι η...
συζήτηση ανά τον κόσμο γύρω από τη σχέση των γυναικών με την εξουσία- από την πολιτική μέχρι το Χόλιγουντ, τις καλές τέχνες: Γιατί οι «παραδοσιακές» θέσεις εξουσίας παραμένουν κλειστές σε πολλές, πώς λειτουργούν οι γυναίκες εντός αυτών των συστημάτων για να επιτύχουν τους στόχους κ.α- χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλές επιτυχημένες γυναίκες σε πόστα ισχύος σήμερα. Αλλά τι συνέβαινε στο παρελθόν, που οι κοινωνίες ήταν πολύ πιο ανδροκρατούμενες;
Σε αυτό το πλαίσιο, αντικείμενο δημοσιεύματος του National Geographic είναι οι ισχυρές γυναίκες της ιστορίας, μέσα από τα σχόλια ιστορικών.
Η Ανίλια Μπαρνς, καθηγήτρια κλασικής ιστορίας του Coastal Carolina University, υποδεικνύει την τελευταία των Πτολεμαίων: Την βασίλισσα Κλεοπάτρα. Η Κλεοπάτρα, γνωστή για τη γοητεία της, σαγήνευσε δύο ισχυρούς άνδρες της Ρώμης, τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο, διασφαλίζοντας τη θέση της και την ανεξαρτησία του βασιλείου της μέσω της επιρροής που τους ασκούσε, σε ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα «μαλακής ισχύος» (soft power). Σύμφωνα με την Μπαρνς, η ισχύς της Κλεοπάτρας – της τελευταίας βασίλισσας της ελληνικής δυναστείας των Πτολεμαίων, που κυβέρνησε την Αίγυπτο για σχεδόν τρεις αιώνες- αποδίδεται αδίκως και λανθασμένα μόνο στη σεξουαλικότητά της: Όπως υπογραμμίζει, ο Καίσαρας, αν μη τι άλλο, δεν είχε καμία απολύτως δυσκολία στο να βρίσκει γυναίκες, οπότε και η επιλογή του να την προσεταιριστεί εναντίον του συζύγου- αδελφού της εν μέσω μιας ταραγμένης, σχεδόν εμφυλιοπολεμικής περιόδου, δεν οφειλόταν στον ερωτισμό της, αλλά στη δύναμή και ικανότητά της να αναλάβει και να κρατήσει τον θρόνο. Σε κάθε περίπτωση, είτε επρόκειτο για την εξυπνάδα και τις ικανότητές της, είτε για τη σεξουαλικότητά της, είτε για έναν συνδυασμό αυτών, το μόνο σίγουρο είναι πως είχε μεγάλα αποθέματα, καθώς η στρατηγική της κράτησε την Αίγυπτο ανεξάρτητη και ακέραια μέσα σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη περίοδο- διασφαλίζοντας τη φήμη της ίδιας για χιλιάδες χρόνια.
Πέρα από την Κλεοπάτρα, την πολιτική, και τη «μαλακή ισχύ», ωστόσο, υπάρχουν και αυτές που άσκησαν ευθεία εξουσία και «σκληρή ισχύ»: Ως τέτοιο παράδειγμα η Γιούρι Χονγκ του Gustavus Adolphus University παρουσιάζει άλλη μια Ελληνίδα: Τη σκληροτράχηλη Αρτεμισία Α′ της Καρίας, βασίλισσα της Αλικαρνασσού, η οποία κατάφερε να κρατήσει την εξουσία στην πόλη της- ελληνικής αποικίας στα παράλια της Μικράς Ασίας- ως σύμμαχος- υποτελής στον περσικό θρόνο. Η Αρτεμισία ακολούθησε τον Ξέρξη στην εκστρατεία του στην Ελλάδα ως ναύαρχος, επικεφαλής μιας μικρής μεν, εξαιρετικά μάχιμης δε, ναυτικής δύναμης, και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τον Ξέρξη- μάλιστα ήταν η μόνη που τον συμβούλεψε να μη δώσει τη ναυμαχία στη Σαλαμίνα, διαβλέποντας τα ελληνικά σχέδια, συμβουλή που ο Ξέρξης δεν ακολούθησε. Η Αρτεμισία συμμετείχε ενεργά στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, και απέδειξε ότι η τύχη ευνοεί τους παράτολμους σε ένα ασυνήθιστο επεισόδιο: Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (ο οποίος την είχε σε μεγάλη εκτίμηση) η Αρτεμισία, καταδιωκόμενη από την τριήρη του Αμεινία του Παλληνέα (ο Αθηναίος καπετάνιος που θα μπορούσε να θεωρηθεί ο «άσσος» της αποφασιστικής αναμέτρησης, λόγω των ανδραγαθιών του στη ναυμαχία), εμβόλισε πλοίο του περσικού στόλου, με αποτέλεσμα οι Αθηναίοι που την κυνηγούσαν να νομίσουν ότι ήταν μαζί τους και ο Ξέρξης, βλέποντάς την, να νομίσει ότι βύθισε ελληνικό πλοίο (!).
Πέραν της Αρτεμισίας, η Χονγκ επισημαίνει και την Βοαδίκεια, βασίλισσα των Κελτών, πολεμάρχου των Ικένων, που πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων κατά το 60 πΧ, ενώ άλλη μια θρυλική φυσιογνωμία είναι η Τόμυρις, βασίλισσα των Μασσαγετών, που πολέμησε εναντίον του Κύρου του Μεγάλου, θεμελιωτή της Περσικής Αυτοκρατορίας (και, σύμφωνα με μία εκδοχή, ο Κύρος σκοτώθηκε πολεμώντας εναντίον της, και η Τόμυρις του έκοψε το κεφάλι και το έβαλε σε έναν ασκό με αίμα, «για να τον χορτάσει αίμα», όπως τον είχε προειδοποιήσει).
Από πλευράς της, η Έιμι Γκάνσελ, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο St. John’s University, υποδεικνύει την Ενχεντουάννα, (2285 πΧ- 2250 πΧ), πριγκίπισσα της Ουρ (Μεσοποταμία) που έγινε αρχιέρεια της πανίσχυρης πόλης. Τα ποιήματα και οι προσευχές της, κάποια εκ των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα, την καθιστούν την πρώτη γνωστή ποιήτρια με καταγεγραμμένο όνομα, υποδεικνύοντας τη δύναμή της ως φιγούρα της θρησκείας και των τεχνών, αλλά και της πολιτικής, λόγω του «ενωτικού» για τις πόλεις-κράτη της περιοχής χαρακτήρα τους.
Πηγή
συζήτηση ανά τον κόσμο γύρω από τη σχέση των γυναικών με την εξουσία- από την πολιτική μέχρι το Χόλιγουντ, τις καλές τέχνες: Γιατί οι «παραδοσιακές» θέσεις εξουσίας παραμένουν κλειστές σε πολλές, πώς λειτουργούν οι γυναίκες εντός αυτών των συστημάτων για να επιτύχουν τους στόχους κ.α- χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλές επιτυχημένες γυναίκες σε πόστα ισχύος σήμερα. Αλλά τι συνέβαινε στο παρελθόν, που οι κοινωνίες ήταν πολύ πιο ανδροκρατούμενες;
Σε αυτό το πλαίσιο, αντικείμενο δημοσιεύματος του National Geographic είναι οι ισχυρές γυναίκες της ιστορίας, μέσα από τα σχόλια ιστορικών.
Η Ανίλια Μπαρνς, καθηγήτρια κλασικής ιστορίας του Coastal Carolina University, υποδεικνύει την τελευταία των Πτολεμαίων: Την βασίλισσα Κλεοπάτρα. Η Κλεοπάτρα, γνωστή για τη γοητεία της, σαγήνευσε δύο ισχυρούς άνδρες της Ρώμης, τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο, διασφαλίζοντας τη θέση της και την ανεξαρτησία του βασιλείου της μέσω της επιρροής που τους ασκούσε, σε ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα «μαλακής ισχύος» (soft power). Σύμφωνα με την Μπαρνς, η ισχύς της Κλεοπάτρας – της τελευταίας βασίλισσας της ελληνικής δυναστείας των Πτολεμαίων, που κυβέρνησε την Αίγυπτο για σχεδόν τρεις αιώνες- αποδίδεται αδίκως και λανθασμένα μόνο στη σεξουαλικότητά της: Όπως υπογραμμίζει, ο Καίσαρας, αν μη τι άλλο, δεν είχε καμία απολύτως δυσκολία στο να βρίσκει γυναίκες, οπότε και η επιλογή του να την προσεταιριστεί εναντίον του συζύγου- αδελφού της εν μέσω μιας ταραγμένης, σχεδόν εμφυλιοπολεμικής περιόδου, δεν οφειλόταν στον ερωτισμό της, αλλά στη δύναμή και ικανότητά της να αναλάβει και να κρατήσει τον θρόνο. Σε κάθε περίπτωση, είτε επρόκειτο για την εξυπνάδα και τις ικανότητές της, είτε για τη σεξουαλικότητά της, είτε για έναν συνδυασμό αυτών, το μόνο σίγουρο είναι πως είχε μεγάλα αποθέματα, καθώς η στρατηγική της κράτησε την Αίγυπτο ανεξάρτητη και ακέραια μέσα σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη περίοδο- διασφαλίζοντας τη φήμη της ίδιας για χιλιάδες χρόνια.
Πέρα από την Κλεοπάτρα, την πολιτική, και τη «μαλακή ισχύ», ωστόσο, υπάρχουν και αυτές που άσκησαν ευθεία εξουσία και «σκληρή ισχύ»: Ως τέτοιο παράδειγμα η Γιούρι Χονγκ του Gustavus Adolphus University παρουσιάζει άλλη μια Ελληνίδα: Τη σκληροτράχηλη Αρτεμισία Α′ της Καρίας, βασίλισσα της Αλικαρνασσού, η οποία κατάφερε να κρατήσει την εξουσία στην πόλη της- ελληνικής αποικίας στα παράλια της Μικράς Ασίας- ως σύμμαχος- υποτελής στον περσικό θρόνο. Η Αρτεμισία ακολούθησε τον Ξέρξη στην εκστρατεία του στην Ελλάδα ως ναύαρχος, επικεφαλής μιας μικρής μεν, εξαιρετικά μάχιμης δε, ναυτικής δύναμης, και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τον Ξέρξη- μάλιστα ήταν η μόνη που τον συμβούλεψε να μη δώσει τη ναυμαχία στη Σαλαμίνα, διαβλέποντας τα ελληνικά σχέδια, συμβουλή που ο Ξέρξης δεν ακολούθησε. Η Αρτεμισία συμμετείχε ενεργά στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, και απέδειξε ότι η τύχη ευνοεί τους παράτολμους σε ένα ασυνήθιστο επεισόδιο: Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (ο οποίος την είχε σε μεγάλη εκτίμηση) η Αρτεμισία, καταδιωκόμενη από την τριήρη του Αμεινία του Παλληνέα (ο Αθηναίος καπετάνιος που θα μπορούσε να θεωρηθεί ο «άσσος» της αποφασιστικής αναμέτρησης, λόγω των ανδραγαθιών του στη ναυμαχία), εμβόλισε πλοίο του περσικού στόλου, με αποτέλεσμα οι Αθηναίοι που την κυνηγούσαν να νομίσουν ότι ήταν μαζί τους και ο Ξέρξης, βλέποντάς την, να νομίσει ότι βύθισε ελληνικό πλοίο (!).
Πέραν της Αρτεμισίας, η Χονγκ επισημαίνει και την Βοαδίκεια, βασίλισσα των Κελτών, πολεμάρχου των Ικένων, που πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων κατά το 60 πΧ, ενώ άλλη μια θρυλική φυσιογνωμία είναι η Τόμυρις, βασίλισσα των Μασσαγετών, που πολέμησε εναντίον του Κύρου του Μεγάλου, θεμελιωτή της Περσικής Αυτοκρατορίας (και, σύμφωνα με μία εκδοχή, ο Κύρος σκοτώθηκε πολεμώντας εναντίον της, και η Τόμυρις του έκοψε το κεφάλι και το έβαλε σε έναν ασκό με αίμα, «για να τον χορτάσει αίμα», όπως τον είχε προειδοποιήσει).
Από πλευράς της, η Έιμι Γκάνσελ, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο St. John’s University, υποδεικνύει την Ενχεντουάννα, (2285 πΧ- 2250 πΧ), πριγκίπισσα της Ουρ (Μεσοποταμία) που έγινε αρχιέρεια της πανίσχυρης πόλης. Τα ποιήματα και οι προσευχές της, κάποια εκ των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα, την καθιστούν την πρώτη γνωστή ποιήτρια με καταγεγραμμένο όνομα, υποδεικνύοντας τη δύναμή της ως φιγούρα της θρησκείας και των τεχνών, αλλά και της πολιτικής, λόγω του «ενωτικού» για τις πόλεις-κράτη της περιοχής χαρακτήρα τους.
Πηγή
Κατηγορίες:
Σχόλια