Ολοκληρωτικός πόλεμος ΗΠΑ-Ε.Ε. και στο διαδίκτυο

Του Άρη Χατζηστεφάνου

Η νέα νομοθεσία που θα εφαρμόσει η Ε.Ε. από τον Μάιο για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα φαντάζει σαν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Για τους αμερικανικούς γίγαντες του διαδικτύου όμως είναι το Περλ Χάρμπορ του εμπορικού πολέμου στην ψηφιακή εποχή

 "Ολοι οι πόλεμοι παρουσιάζονται σαν μια μάχη για τον θεό, τον πολιτισμό ή την πρόοδο. Σχεδόν όλοι οι πόλεμοι, όμως, είναι εμπορικοί πόλεμοι" Εντουάρντο Γκαλεάνο

«Ευρώπη θέλει να κατακτήσει και πάλι τον κόσμο», σημείωνε πρόσφατα η ηλεκτρονική έκδοση Politico Europe. «Μόνο που αυτή τη φορά δεν θα χρησιμοποιήσει το ατσάλι και την πυρίτιδα, αλλά ένα νομοθετικό τριαξονικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Για την ακρίβεια οι συντάκτες του κειμένου χρησιμοποιούσαν τον όρο Juggernaut, από την ονομασία των τεράστιων τροχοφόρων ινδουιστικών ναών του 19ου αιώνα που συχνά πολτοποιούσαν τους πιστούς στο πέρασμά τους.
Το «τριαξονικό» της ιστορίας μας είναι ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) της Ε.Ε., που θα τεθεί σε εφαρμογή από τις 25 Μαΐου και χαρακτηρίζεται η μεγαλύτερη τροποποίηση στους κανονισμούς προστασίας προσωπικών δεδομένων στην Ιστορία.
Το GDPR θα δίνει στους Ευρωπαίους πολίτες τη δυνατότητα να ελέγχουν πολύ πιο αποτελεσματικά τις πληροφορίες που συλλέγουν ιδιωτικές εταιρείες – από τη γεωγραφική τους θέση, την οποία «χαφιεδίζει» το GPS τους, μέχρι τις καταναλωτικές προτιμήσεις τους, τα κείμενα που διαβάζουν στο ίντερνετ, τα σχόλια στα οποία κάνουν like στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή τις θερμίδες που καίνε και καταγράφονται στα έξυπνα κινητά τους. Η Ε.Ε. φαίνεται για πρώτη φορά να βρίσκεται στη σωστή μεριά της Ιστορίας – ειδικά σε μια περίοδο που όλες οι ρυθμίσεις της για το διαδίκτυο οδηγούν σε περιορισμό της ελευθερίας του λόγου με πρόσχημα τον έλεγχο των λεγόμενων fake news. Οπως συμβαίνει όμως συχνά με τις αποφάσεις της Ε.Ε., αν πιστεύεις ότι προωθούν απλώς το κοινό καλό μάλλον δεν έχεις καταλάβει τα πραγματικά κίνητρα του Ευρωπαίου νομοθέτη.
Το GDPR είναι το τελευταίο υπερόπλο που ρίχνουν στη μάχη οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο στον ανηλεή εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ. Καθώς οι αμερικανικοί γίγαντες του διαδικτύου έχουν σχεδόν ολιγοπωλιακό έλεγχο στη διαχείριση προσωπικών δεδομένων (η διαφημιστική εκμετάλλευση των οποίων αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων για πλατφόρμες όπως το Facebook, το Twitter, η Amazon κ.ά.), η Ε.Ε. απειλεί να τους κλείσει την πόρτα σε μια αγορά 500 εκατομμυρίων πελατών εάν δεν συμμορφωθούν με τους κανονισμούς της.
Σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλονται πρόστιμα 20 εκατομμυρίων ευρώ ή το 4% των εσόδων της εταιρείας σε παγκόσμιο επίπεδο! Καθώς μάλιστα αρκετές μικρές χώρες, που εξαρτώνται για τις εμπορικές τους συναλλαγές από την Ευρώπη, θα αναγκαστούν να προσαρμόσουν και το δικό τους νομοθετικό πλαίσιο στα ευρωπαϊκά πρότυπα, οι αμερικανικές εταιρείες θα βρίσκονται αποκλεισμένες σε όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη.
Με παραδοσιακούς όρους εμπορίου αυτό ισοδυναμεί με «δασμούς» ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων καθώς οι λεγόμενες πλατφόρμες του διαδικτύου θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν τη λειτουργία τους εγκαταλείποντας ορισμένα από τα βασικά στοιχεία της επιτυχίας τους.
Οπως σημείωνε μάλιστα η Wall Street Journal, στα ψιλά γράμματα του GDPR προβλέπεται και η υποχρεωτική τοποθέτηση υψηλόβαθμων στελεχών που θα λειτουργούν σαν επιθεωρητές δεδομένων σε όσες εταιρείες έχουν βάσεις δεδομένων με στοιχεία για περισσότερους από 5.000 Ευρωπαίους πολίτες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να αλλάξουν ακόμη και την οργανωτική τους δομή τοποθετώντας «τοποτηρητές» που θα εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Προκειμένου να παρακάμψουν τις ρυθμίσεις του GDPR εταιρείες όπως η Cloud Constellation έφτασαν να προτείνουν τη δημιουργία κέντρων αποθήκευσης και επεξεργασίας δεδομένων στο Διάστημα όπου, όπως ισχυρίζονται, δεν θα υπάγονται στη δικαιοδοσία της Ε.Ε. Προς το παρόν πάντως η μάχη δεν θα δοθεί στο Διάστημα αλλά… στα σύννεφα.
Αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες φοβούνται ότι ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος θα επηρεάσει τη δυνατότητά τους να αποθηκεύουν και να επεξεργάζονται δεδομένα σε αμερικανικούς servers (cloud storage), γεγονός που θα επιφέρει τεράστιο κόστος στην καθημερινή λειτουργία τους.
Ο πόλεμος μόλις ξεκίνησε και ακόμη και οι καλύτεροι στρατηγοί δεν μπορούν να προβλέψουν πώς θα εξελιχθούν οι αψιμαχίες στα διάφορα μέτωπα.
Προφανώς δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς με αποφάσεις που υποτίθεται ότι στοχεύουν στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των καταναλωτών. Αρκεί να μην τολμήσει να σκεφτεί τι θα αποφάσιζε η Ε.Ε. εάν ήταν οι ευρωπαϊκές και όχι οι αμερικανικές εταιρείες που είχαν τον ολιγοπωλιακό έλεγχο των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο.
Πηγή