Ελλάδα Και Γεωπολιτική Ισχύς
Η ισχύς της διπλωματίας μιας χώρας είναι συνάρτηση της οικονομίας και της στρατιωτικής της ισχύς
Η γεωπολιτική αξία της Ελλάδος είναι θεμέλιος λίθος που καθορίζει σε συνδυασμό με την γεωοικονομία την αξία σε γεωστρατηγικό επίπεδο μιας χώρας. Αυτός ο συνδυασμός δείχνει τελικά αν μια χώρα μπορεί να επηρρεάσει στο παγκόσμιο στερέωμα, αλλά και αν μπορεί να έχει μια ικανή αντίσταση σε κάθε είδους προκλήσεις και προσπάθειες ενάντια στην ακεραιότητα της σε κάθε επίπεδο.
Πολλοί θεωρούν οτι διατηρώντας μια ουδετερότητα σε συνδιασμό με καλές σχέσεις σε γεωοικονομικό επίπεδο με τις άλλες χώρες, είναι ικανό να διατηρήσει μια σταθερή αξία της χώρας σε γεωστρατηγικό επίπεδο.. όμως δεν είναι ακριβώς έτσι.
Υπάρχει γενικότερα, μια διπλωματική τάση στην Ελλάδα ,απο τα μεταπολεμικά χρόνια και ύστερα που υποστήριζει την αμυντική στάση , άνευ διεκδικήσεων και επιθετικής λεκτικής. Αυτό ακριβώς όμως είναι που δίνει και το περιθώριο σε κάθε άλλη , γειτονική κυρίως, χώρα να «καλύπτει τα κενά» που αφήνει η συγκεκριμένη διπλωματική στάση.
Έτσι έχουμε την Τουρκία, τα Σκόπια και την Αλβανία να λαμβάνουν επιθετική στάση απέναντι μας , διατηρώντας έτσι ενα πλαίσιο εντυπώσεων που λειτουργεί σχεδόν πάντα εις βάρος μας. Εκείνο που μας διαφεύγει είναι πως η αμυντική διπλωματία στηρίζεται κυρίως στο γεγονός πως θέτεις κόκκινες γραμμές και όρια που δεν αλλάζουν κατά το δοκούν. Αν κάποιος τα παραβιάσει , όπως ορίζεται απο το διεθνές σκηνικό.. εκεί που η λεκτική διπλωματία δεν μπορεί, ξεκινάει η διπλωματία των όπλων και του πολέμου. Μόνο αυτό μπορεί να δώσει ισχύ ουσιαστικά σε μια αμυντική μεν στάση.. που δεν πάει όμως σε θέση μηδενικών ανταλλαγμάτων και άνευ όρων παραχώρηση/υποχώρηση.
Είναι πολλά τα παραδείγματα ακόμα και στην νεώτερη ιστορία μας που η Ελλάδα , προσπαθώντας να διατηρήσει μια αμυντική διπλωματική στάση διότι επιβαλλόταν απο καταστάσεις , εξωτερικούς παράγοντες κτλ.. έθαψε το εθνικό συμφέρον της , φέροντας έτσι ενα καίριο πλήγμα στην γεωπολιτική της ισχύ. Σαν κάποιον που περιτριγυρίζεται απο καρχαρίες και επιλέγει να μείνει ακίνητος ακόμα και όταν τον δαγκώνουν για να μην κάνει απότομες κινήσεις και προκαλέσει και άλλους.. μόνο που ήδη είναι υπό επίθεση.
Η επιθετική τάση διπλωματίας και πολιτικής , έχει πάντα επιφέρει κέρδος στην Ελλάδα ιστορικά. Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της , έγιναν με αυτό τον τρόπο. Είτε μιλάμε για την πρώιμη περίοδο των Βαλκανικών, είτε για την περίοδο που οδήγησε στην κατάκτηση της Μικράς Ασίας έστω και πρόσκαιρα.. είτε ακόμα και σε ειρηνικές περιόδους , την δεκαετία του 2000 πλέον , όπου η σύμπνοια πολιτικών κάθε παράταξης , έβαλε την Κύπρο μέσα στην Ε.Ε. , παρόλες τις αντιρρήσεις και τα επιχειρήματα της Τουρκίας.
Η αμυντική διπλωματία που έχει περάσει ώς δόγμα στην Ελλάδα , ουσιαστικά πέρα απο το περιορισμό που δίνει στην ίδια την χώρα και τα δικαιώματα της , δημιουργεί και μια τεχνητή κάλυψη για ανθρώπους που δεν δείχνουν ικανότητα να στηρίξουν μια επιθετική ρητορική, αλλά και μια ανυπαρξία στήριξης των γραμμών αυτών προς τα έξω, επειδή ακριβώς δεν μπορούν να εμπνεύσουν τον λαό της χώρας (σ.σ. παρακάτω θα υπάρξει ειδική αναφορά για την εσωτερική γεωπολιτική τάξη που αφορά τους πολίτες μιας χώρας)
Εθνική ισχύς χωρίς εθνική στρατηγική δεν υφίσταται
Ενα σχέδιο διπλωματίας και εξωτερικής πολιτικής είναι εκείνο που δίνει και έμφαση στην γεωπολιτική δύναμη μιας χώρας , αφού καθορίζει εκ των προτέρων τα όρια και τις θέσεις σε σταθερή βάση. Εκεί δηλαδή που όπως είπα και πριν, μπαίνουν οι κόκκινες γραμμές και κάθε υποχώρηση απο εκεί , είτε θα γίνεται με πολύ ισχυρά ανταλλάγματα ή θα οδηγεί σε λεκτικό αδιέξοδο σε επίπεδο επιχειρημάτων. Δεν μπορεί μια χώρα να δεχτεί διλήμματα όταν η ίδια δεν αφήνει χώρο για αυτά.
Μέχρι εδώ λοιπόν είναι όλη η θεωρία στο πως ακριβώς μια χώρα σαν την Ελλάδα στέκεται ή μπορεί να σταθεί σε μια κατάσταση , έχοντας υπόψη στοιχεία γεωοικονομίας και γεωπολιτικής. Επειδή όμως κάθε εποχή έχει τις δικές της παραμέτρους και κάθε περίσταση έχει μια διαφορετική οπτική … πως μπορεί τελικά να οριστεί και να ενδυναμωθεί η πραγματική γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος;
Ελλάδα και γεωστρατηγική αξία.
Φεύγοντας απο τις αντικειμενικές θεωρίες και τις γενικότητες, θα προχωρήσω με ρίσκο ίσως, σε μια σειρά προσωπικών παρατηρήσεων που θεωρώ οτι ίσως να έκαναν την χώρα να προχωρήσει με τρόπο ριζικά διαφορετικό , σε ενα διεθνές σκηνικό αρκετά ρευστό και αρκετά παράδοξο αν και συνάμα όμοιο με άλλες ιστορικές περιόδους. Σε αυτο το σημείο λοιπόν θα ζητήσω την ανοχή σας , ίσως και την σκληρή κριτική σας, καθώς πρόκειται για προσωπική θεώρηση και πρόταση πραγμάτων βασισμένη σε όλα τα παραπάνω.
Ξεκινώντας απο εκείνο που ανέφερα σχετικά με την επιθετική διπλωματία. Οι παράγοντες που μπορούν να στηρίξουν κάτι τέτοιο είναι τρείς ουσιαστικά. Η ισχύς της οικονομίας, η ένωση των πολιτών και πολιτικών εσωτερικά κάτω απο ενα κοινό σκοπό … και η ισχύς των όπλων.
Το αλληλένδετο δέσιμο της οικονομικής θέσης μια χώρας με την ισχύ της διπλωματίας της είναι εκείνο που μπορεί και επηρρεάζει καταστάσεις , καθώς οι επενδύσεις μιας χώρας στο εξωτερικό , αγοράζοντας και ρυθμίζοντας την εσωτερική οικονομία μιας άλλης χώρας είναι ενας μοχλός πίεσης που μπορεί να λειτουργήσει πολύ ευνοϊκά αν αυτό χρησιμοποιηθεί κατάλληλα κάτω απο ενα εθνικό πλαίσιο. Η Ελλάδα είχε καταφέρει επι παραδείγματι , έστω και με κάποια σκοτεινά σημεία , να αγοράσει τράπεζες , μερίσματα τηλεπικοινωνιών και εμπορικές επιχειρήσεις στις γύρω χώρες κατά τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενισχύοντας έτσι και τις εισαγωγές συναλλάγματος. Το δυστυχές ήταν οτι έγινε κάτω απο ιδιωτική πρωτοβουλία μόνο και χωρίς καμία εθνική στήριξη βάση ενός σχεδίου μακρόπνοου που θα εγκαθίδρυε την Ελληνική επιρροή στον τομέα της οικονομίας ανά χώρα, στην περιοχή.
Για αυτό και κατέληξε σε εσωτερική κατάρρευση των ίδιων αυτών τομέων. Ο λόγος είναι πώς στον ιδιωτικό τομέα, το πρόσκαιρο και βραχυπρόθεσμο συμφέρον ενώ μπορεί να δημιουργήσει πρόσκαιρα κέρδη, δεν έχει δημιουργήσει σχεδόν ποτέ τις κατάλληλες προϋποθέσεις για εναλλακτικές λύσεις όταν έρθουν καιροί δυσκολίας. (πλάνο αντίδρασης)
Η Ελλάδα λοιπόν στην σημερινή εποχή με μια τάση οικονομικής εσωστρέφειας και εξαρτημένου δανεισμού , αλλά και με μηδενική παραγωγή δεν δείχνει μια δυνατή οικονομία που θα στήριζε μια ισχυρή διπλωματία.
Πρόσθετα αυτών , στο εσωτερικό της χώρας, η αδυναμία όλων των πολιτικών ηγεσιών μεταπολεμικά να εμφυσήσουν στον πληθυσμό ενα κοινό στόχο και σκοπό (εθνικό όραμα), τις οδήγησαν πάντα στο να αντιμετωπίζουν μια εσωτερική τάση άρνησης ή ατομικής διάθεσης από τον πολίτη, προς βλάβη του συνόλου. Αυτό απο μόνο του, ήταν ικανό πολλές φορές να φρενάρει μια στάση που θα βοηθούσε το εθνικό συμφέρον. Προς παράδειγμα αυτών φέρω την «επιθετική τάση» εξαγοράς όλων των εμπορικών επιχειρήσεων στα Σκόπια απο Ελληνικές επιχειρήσεις , που ενώ με βάση ενός εθνικού σχεδίου θα ήλεγχε στην ουσία την οικονομία της άλλης χώρας, δίνοντας κίνητρα αλλά και έλεγχο στο πως θα κινούνται οι Ελληνικού συμφέροντος επιχειρήσεις στο εξωτερικό , οι ιδιώτες έπραξαν αυτόβουλα ώς επιχειρήσεις χωρίς κανένα σχεδιασμό και υποστήριξη. Ο , δε, κόσμος της Ελλάδος είδε αρνητικά όλα αυτά που έγιναν και έφεραν εμπόδια στο όλο εγχείρημα την εποχή εκείνη με προσπάθειες μπουκοτάζ. Αυτό φυσικά έγινε και εσωτερικά της χώρας απέναντι σε επιχειρήσεις και προσπάθειες ανάπτυξης ξένων συμφερόντων, απο συντεχνίες ή/και πολιτικά συμφερόντα με συμμετοχή στον αρνητισμό, με μόνο γνώμονα την ψηφοθηρία.
Αυτό και πολλά άλλα παρόμοια παραδείγματα παράδοξης εσωστρέφειας της χώρας , σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, οδηγούν ακόμα και σήμερα την Ελλάδα σε μια λανθασμένως εννοούμενη , αμυντική πολιτική ,δημιουργώντας τα κενά στην γεωπολιτική της θέση. Κενά που εκμεταλλεύονται άλλοι, όπως ανάφερα, με πρώτη ίσως την Τουρκία ,που εγκαθιδρύει επιρροή τόσο σε επίπεδο διπλωματίας όσο και σε οικονομικές σχέσεις, στήνοντας μέχρι και αλυσίδες βιομηχανίας σε χώρες όπως το Κόσσοβο και η Αλβανία στην παρούσα χρονική στιγμή.
Τουρκικές βιομηχανίες και οικονομικά πακέτα επενδύσεων που λειτουργούν με βάση ενα εθνικό πλαίσιο για την Τουρκία, και μόλις τώρα έχουν αρχίσει να αποδίδουν μετά απο μια προσπάθειας τους επί 5 έτη τώρα.
Η γεωπολιτική αξία της Ελλάδος είναι θεμέλιος λίθος που καθορίζει σε συνδυασμό με την γεωοικονομία την αξία σε γεωστρατηγικό επίπεδο μιας χώρας. Αυτός ο συνδυασμός δείχνει τελικά αν μια χώρα μπορεί να επηρρεάσει στο παγκόσμιο στερέωμα, αλλά και αν μπορεί να έχει μια ικανή αντίσταση σε κάθε είδους προκλήσεις και προσπάθειες ενάντια στην ακεραιότητα της σε κάθε επίπεδο.
Πολλοί θεωρούν οτι διατηρώντας μια ουδετερότητα σε συνδιασμό με καλές σχέσεις σε γεωοικονομικό επίπεδο με τις άλλες χώρες, είναι ικανό να διατηρήσει μια σταθερή αξία της χώρας σε γεωστρατηγικό επίπεδο.. όμως δεν είναι ακριβώς έτσι.
Υπάρχει γενικότερα, μια διπλωματική τάση στην Ελλάδα ,απο τα μεταπολεμικά χρόνια και ύστερα που υποστήριζει την αμυντική στάση , άνευ διεκδικήσεων και επιθετικής λεκτικής. Αυτό ακριβώς όμως είναι που δίνει και το περιθώριο σε κάθε άλλη , γειτονική κυρίως, χώρα να «καλύπτει τα κενά» που αφήνει η συγκεκριμένη διπλωματική στάση.
Έτσι έχουμε την Τουρκία, τα Σκόπια και την Αλβανία να λαμβάνουν επιθετική στάση απέναντι μας , διατηρώντας έτσι ενα πλαίσιο εντυπώσεων που λειτουργεί σχεδόν πάντα εις βάρος μας. Εκείνο που μας διαφεύγει είναι πως η αμυντική διπλωματία στηρίζεται κυρίως στο γεγονός πως θέτεις κόκκινες γραμμές και όρια που δεν αλλάζουν κατά το δοκούν. Αν κάποιος τα παραβιάσει , όπως ορίζεται απο το διεθνές σκηνικό.. εκεί που η λεκτική διπλωματία δεν μπορεί, ξεκινάει η διπλωματία των όπλων και του πολέμου. Μόνο αυτό μπορεί να δώσει ισχύ ουσιαστικά σε μια αμυντική μεν στάση.. που δεν πάει όμως σε θέση μηδενικών ανταλλαγμάτων και άνευ όρων παραχώρηση/υποχώρηση.
Είναι πολλά τα παραδείγματα ακόμα και στην νεώτερη ιστορία μας που η Ελλάδα , προσπαθώντας να διατηρήσει μια αμυντική διπλωματική στάση διότι επιβαλλόταν απο καταστάσεις , εξωτερικούς παράγοντες κτλ.. έθαψε το εθνικό συμφέρον της , φέροντας έτσι ενα καίριο πλήγμα στην γεωπολιτική της ισχύ. Σαν κάποιον που περιτριγυρίζεται απο καρχαρίες και επιλέγει να μείνει ακίνητος ακόμα και όταν τον δαγκώνουν για να μην κάνει απότομες κινήσεις και προκαλέσει και άλλους.. μόνο που ήδη είναι υπό επίθεση.
Η επιθετική τάση διπλωματίας και πολιτικής , έχει πάντα επιφέρει κέρδος στην Ελλάδα ιστορικά. Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της , έγιναν με αυτό τον τρόπο. Είτε μιλάμε για την πρώιμη περίοδο των Βαλκανικών, είτε για την περίοδο που οδήγησε στην κατάκτηση της Μικράς Ασίας έστω και πρόσκαιρα.. είτε ακόμα και σε ειρηνικές περιόδους , την δεκαετία του 2000 πλέον , όπου η σύμπνοια πολιτικών κάθε παράταξης , έβαλε την Κύπρο μέσα στην Ε.Ε. , παρόλες τις αντιρρήσεις και τα επιχειρήματα της Τουρκίας.
Η αμυντική διπλωματία που έχει περάσει ώς δόγμα στην Ελλάδα , ουσιαστικά πέρα απο το περιορισμό που δίνει στην ίδια την χώρα και τα δικαιώματα της , δημιουργεί και μια τεχνητή κάλυψη για ανθρώπους που δεν δείχνουν ικανότητα να στηρίξουν μια επιθετική ρητορική, αλλά και μια ανυπαρξία στήριξης των γραμμών αυτών προς τα έξω, επειδή ακριβώς δεν μπορούν να εμπνεύσουν τον λαό της χώρας (σ.σ. παρακάτω θα υπάρξει ειδική αναφορά για την εσωτερική γεωπολιτική τάξη που αφορά τους πολίτες μιας χώρας)
Εθνική ισχύς χωρίς εθνική στρατηγική δεν υφίσταταιΕνα σχέδιο διπλωματίας και εξωτερικής πολιτικής είναι εκείνο που δίνει και έμφαση στην γεωπολιτική δύναμη μιας χώρας , αφού καθορίζει εκ των προτέρων τα όρια και τις θέσεις σε σταθερή βάση. Εκεί δηλαδή που όπως είπα και πριν, μπαίνουν οι κόκκινες γραμμές και κάθε υποχώρηση απο εκεί , είτε θα γίνεται με πολύ ισχυρά ανταλλάγματα ή θα οδηγεί σε λεκτικό αδιέξοδο σε επίπεδο επιχειρημάτων. Δεν μπορεί μια χώρα να δεχτεί διλήμματα όταν η ίδια δεν αφήνει χώρο για αυτά.
Μέχρι εδώ λοιπόν είναι όλη η θεωρία στο πως ακριβώς μια χώρα σαν την Ελλάδα στέκεται ή μπορεί να σταθεί σε μια κατάσταση , έχοντας υπόψη στοιχεία γεωοικονομίας και γεωπολιτικής. Επειδή όμως κάθε εποχή έχει τις δικές της παραμέτρους και κάθε περίσταση έχει μια διαφορετική οπτική … πως μπορεί τελικά να οριστεί και να ενδυναμωθεί η πραγματική γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος;
Ελλάδα και γεωστρατηγική αξία.
Φεύγοντας απο τις αντικειμενικές θεωρίες και τις γενικότητες, θα προχωρήσω με ρίσκο ίσως, σε μια σειρά προσωπικών παρατηρήσεων που θεωρώ οτι ίσως να έκαναν την χώρα να προχωρήσει με τρόπο ριζικά διαφορετικό , σε ενα διεθνές σκηνικό αρκετά ρευστό και αρκετά παράδοξο αν και συνάμα όμοιο με άλλες ιστορικές περιόδους. Σε αυτο το σημείο λοιπόν θα ζητήσω την ανοχή σας , ίσως και την σκληρή κριτική σας, καθώς πρόκειται για προσωπική θεώρηση και πρόταση πραγμάτων βασισμένη σε όλα τα παραπάνω.
Ξεκινώντας απο εκείνο που ανέφερα σχετικά με την επιθετική διπλωματία. Οι παράγοντες που μπορούν να στηρίξουν κάτι τέτοιο είναι τρείς ουσιαστικά. Η ισχύς της οικονομίας, η ένωση των πολιτών και πολιτικών εσωτερικά κάτω απο ενα κοινό σκοπό … και η ισχύς των όπλων.
Το αλληλένδετο δέσιμο της οικονομικής θέσης μια χώρας με την ισχύ της διπλωματίας της είναι εκείνο που μπορεί και επηρρεάζει καταστάσεις , καθώς οι επενδύσεις μιας χώρας στο εξωτερικό , αγοράζοντας και ρυθμίζοντας την εσωτερική οικονομία μιας άλλης χώρας είναι ενας μοχλός πίεσης που μπορεί να λειτουργήσει πολύ ευνοϊκά αν αυτό χρησιμοποιηθεί κατάλληλα κάτω απο ενα εθνικό πλαίσιο. Η Ελλάδα είχε καταφέρει επι παραδείγματι , έστω και με κάποια σκοτεινά σημεία , να αγοράσει τράπεζες , μερίσματα τηλεπικοινωνιών και εμπορικές επιχειρήσεις στις γύρω χώρες κατά τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενισχύοντας έτσι και τις εισαγωγές συναλλάγματος. Το δυστυχές ήταν οτι έγινε κάτω απο ιδιωτική πρωτοβουλία μόνο και χωρίς καμία εθνική στήριξη βάση ενός σχεδίου μακρόπνοου που θα εγκαθίδρυε την Ελληνική επιρροή στον τομέα της οικονομίας ανά χώρα, στην περιοχή.
Για αυτό και κατέληξε σε εσωτερική κατάρρευση των ίδιων αυτών τομέων. Ο λόγος είναι πώς στον ιδιωτικό τομέα, το πρόσκαιρο και βραχυπρόθεσμο συμφέρον ενώ μπορεί να δημιουργήσει πρόσκαιρα κέρδη, δεν έχει δημιουργήσει σχεδόν ποτέ τις κατάλληλες προϋποθέσεις για εναλλακτικές λύσεις όταν έρθουν καιροί δυσκολίας. (πλάνο αντίδρασης)
Η Ελλάδα λοιπόν στην σημερινή εποχή με μια τάση οικονομικής εσωστρέφειας και εξαρτημένου δανεισμού , αλλά και με μηδενική παραγωγή δεν δείχνει μια δυνατή οικονομία που θα στήριζε μια ισχυρή διπλωματία.
Πρόσθετα αυτών , στο εσωτερικό της χώρας, η αδυναμία όλων των πολιτικών ηγεσιών μεταπολεμικά να εμφυσήσουν στον πληθυσμό ενα κοινό στόχο και σκοπό (εθνικό όραμα), τις οδήγησαν πάντα στο να αντιμετωπίζουν μια εσωτερική τάση άρνησης ή ατομικής διάθεσης από τον πολίτη, προς βλάβη του συνόλου. Αυτό απο μόνο του, ήταν ικανό πολλές φορές να φρενάρει μια στάση που θα βοηθούσε το εθνικό συμφέρον. Προς παράδειγμα αυτών φέρω την «επιθετική τάση» εξαγοράς όλων των εμπορικών επιχειρήσεων στα Σκόπια απο Ελληνικές επιχειρήσεις , που ενώ με βάση ενός εθνικού σχεδίου θα ήλεγχε στην ουσία την οικονομία της άλλης χώρας, δίνοντας κίνητρα αλλά και έλεγχο στο πως θα κινούνται οι Ελληνικού συμφέροντος επιχειρήσεις στο εξωτερικό , οι ιδιώτες έπραξαν αυτόβουλα ώς επιχειρήσεις χωρίς κανένα σχεδιασμό και υποστήριξη. Ο , δε, κόσμος της Ελλάδος είδε αρνητικά όλα αυτά που έγιναν και έφεραν εμπόδια στο όλο εγχείρημα την εποχή εκείνη με προσπάθειες μπουκοτάζ. Αυτό φυσικά έγινε και εσωτερικά της χώρας απέναντι σε επιχειρήσεις και προσπάθειες ανάπτυξης ξένων συμφερόντων, απο συντεχνίες ή/και πολιτικά συμφερόντα με συμμετοχή στον αρνητισμό, με μόνο γνώμονα την ψηφοθηρία.
Αυτό και πολλά άλλα παρόμοια παραδείγματα παράδοξης εσωστρέφειας της χώρας , σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, οδηγούν ακόμα και σήμερα την Ελλάδα σε μια λανθασμένως εννοούμενη , αμυντική πολιτική ,δημιουργώντας τα κενά στην γεωπολιτική της θέση. Κενά που εκμεταλλεύονται άλλοι, όπως ανάφερα, με πρώτη ίσως την Τουρκία ,που εγκαθιδρύει επιρροή τόσο σε επίπεδο διπλωματίας όσο και σε οικονομικές σχέσεις, στήνοντας μέχρι και αλυσίδες βιομηχανίας σε χώρες όπως το Κόσσοβο και η Αλβανία στην παρούσα χρονική στιγμή.
Τουρκικές βιομηχανίες και οικονομικά πακέτα επενδύσεων που λειτουργούν με βάση ενα εθνικό πλαίσιο για την Τουρκία, και μόλις τώρα έχουν αρχίσει να αποδίδουν μετά απο μια προσπάθειας τους επί 5 έτη τώρα.
–
(μετά το 2004 που η Ελλάδα άρχισε την εσωστρεφή πορεία της ακολουθώντας βήματα που είχε ξανακάνει την δεκαετία του 1990 με διάλυση του οικονομικού ιστού ελέω μικροπολιτικών οφέλων).–
Ενα σχέδιο που ποτέ δεν κάναμε εμείς και φυσικά δημιούργησε το κενό για να εισχωρήσουν άλλοι στην θέση μας.
Περνώντας τώρα στα εσωτερικά τεκταινόμενα μιας χώρας, εκείνο που ξεχωρίζει πάντα είναι η σύμπτυξη και συσπείρωση του κόσμου (πολιτών και πολιτικών) πίσω απο ενα κοινό εθνικό συμφέρον και στόχο , έτσι ώστε να εμφανίζεται ενα ενιαίο δόγμα και γραμμή προς τα έξω. Αυτό που ακούμε ως ευχή τόσο συχνά όλοι μας απο ΜΜΕ, απο πολιτικά στόματα , αλλά τελικά είναι πομπώδεις δηλώσεις με σκοπό την στήριξη των κομματικών και προσωπικών τους θέσεων περισσότερο ,παρά υπέρ εθνικών θεμάτων.
Στην Ελλάδα αρχής γενομένης τα μεταπολεμικά χρόνια, όπου δεν προέκυψε ποτέ το «εθνικό όραμα», είναι λογικό να μην υπάρχει συσπείρωση πολιτών και πολιτικών και το ατομικό συμφέρον να υπερβαίνει από το εθνικό. Αυτό βέβαια έχει ώς αποτέλεσμα την μεγένθυνση της όλης τάσης, και την διόγκωση της σε σημείο που να μπορεί να επηρρεάσει τις διπλωματικές θέσεις και γραμμές προς τα έξω αφού το εσωτερικό πολιτικό κόστος υπερβαίνει της αντοχής των εκάστοτε πολιτικών ταγών. Το κέρδος σε εθνικό σχεδιασμό σχεδόν πάντα είναι μακροπρόθεσμο και παραμένει αόρατο για τον μέσο όρο των πολιτών.
Πως μπορεί να αλλάξει πλέον αυτό;.
… διά της παιδείας! Ενας ευαίσθητος τομέας της γεωπολιτικής ικανότητας κάθε χώρας, που καθορίζει ενα πολύ μεγάλο κομμάτι της ύπαρξης ενός κράτους αφού μαζί με την θρησκεία αποτελεί ενα απο τους ισχυρότερους συνδετικούς κρίκους μιας κοινωνίας. Η παιδεία που κατακλύζεται απο εθνικά πολιτισμικά στοιχεία , και αντικειμενικά ιστορικά γεγονότα είναι εκείνη η βάση που δημιουργεί και τον πρώτο ενιαίο σκοπό/στόχο για μια χώρα. Αποτελεί την βάση δημιουργίας «οράματος» όπως προείπα για μια χώρα , που εκκινεί μια δυναμική ενέργεια για να φτάσει σε κάτι μεγαλύτερο ώς στόχο/όραμα. Ενα «όραμα» που μπορεί να είναι η δημιουργία ενός ισχυρού κράτους.. μιας δίκαιης κοινωνίας ή/και ακόμα στον ρόλο της χώρας ώς ένα διεθνή παράγοντα κομβικής σημασίας και μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας για τα τεκταινόμενα κοντά σε αυτήν. (σ.σ. το τελευταίο είναι και αυτό που διατηρεί ο Ερντογάν στην Τουρκία)
Στην Ελλάδα του σήμερα δυστυχώς ο τομέας αυτός , της παιδείας δεν έχει αναπτυχθεί. Μάλιστα η αλλοίωση του τομέα ,μεγιστοποιείται πλέον , καθώς στον βωμό της παγκοσμιοποίησης έχει δημιουργηθεί μια τάση εξομάλυνσης των διαφορών και των «ενοχλητικών» ( για κάποιους ) αναφορών σε ιστορικά δεδομένα που περιγράφουν καταστάσεις και εχθροπραξίες (κυρίως) μεταξύ εθνών , στην γειτονική και οχι μόνο περιοχή μας.
Έχοντας σχεδόν απωλέσει το στοιχείο του εθνικού πολιτισμού/παιδείας που κατάφερε και κράτησε το Ελληνικό φυλετικό χαρακτηριστικό σε συνοχή επί χιλιετίες, έστω και με κάποιες προσμίξεις απο το λατινικό και το οθωμανικό στοιχείο, είναι δεδομένο ότι αν δεν αλλάξει κάτι, δεν μπορεί να υπάρχει ικανή συσπείρωση προς υποστήριξη οποιασδήποτε εθνικής προσπάθειας. Μάλιστα, ως αρνητική αντίδραση πλέον θα ολοκληρωθεί , μεταγενέστερα είτε με τον αρνητικό χαρακτηρισμό της όποιας εθνικής προσπάθειας, είτε με απόρριψη συλλήβδην του όλου εγχειρήματος προς όφελος της «αμυντικής διπλωματίας». Απτό παράδειγμα η προσπάθεια συμμετοχής Ελληνικών δυνάμεων σε αποστολές του ΝΑΤΟ σε Αφγανιστάν και Λιβύη, η προσπάθεια συνεργασίας και συμμαχίας με το Ισραήλ και άλλες παρόμοιες δράσεις που από τον μέσο πολίτη αντιμετωπίστηκαν με εξαιρετική καχυποψία.
Αυτό κατά συνέπεια, οδηγεί και στην διόγκωτικη τάση ιδεολογικά πολωτικών άκρων εσωτερικά ,που διόλου δεν βοηθάνε την χώρα σε διεθνές επίπεδο ως εικόνα. Ίσα ίσα που δίνουν πόντους αδυναμίας σε γεωπολιτικό βαθμό αφού οι δύο αντίθετες εκφράσεις του λαού, δεν μπορούν να δώσουν την εικόνα μιας χώρας εστιασμένης σε ενα σκοπό/στόχο , παρά μόνο δίνουν μια εικόνα ενός λαού διχασμένου και έτοιμου να χειραγωγηθεί απο κάποιον «χαρισματικό ηγέτη», είτε διορισμένο εκ των έξω… είτε διορισμένο από ιδιοτελή συμφέροντα κάποιων.
Πως μπορεί να αλλάξει αυτό;.. Το όραμα ,όπως ειπώθηκε, ενός λαού είναι η καλύτερη λύση. Στην εποχή μας οι ηγέτες είτε σπανίζουν , είτε αδυνατούν να διαχειριστούν καταστάσεις που απαιτούν ένα πλαίσιο αλληλεπίδρασης διεθνούς βαθμίδος όπου απαιτείται ικανότητα χειρισμού δύσκολων διπλωματικών ισορροπιών. Η προσαρμογή των υπαρχόντων πολιτικών ηγετών θα μπορεί να πλαισιωθεί από την εικόνα ενός οράματος που θα είναι εκείνη που μπορεί να καθοδηγήσει σε κάτι πολύ στέρεο και διαχρονικό για την Ελλάδα. Κάτι που θα είναι εμποτισμένο με ηθικά και εθνικά στοιχεία. Διά μέσου φυσικά της παιδείας μας που ναι μεν θα είναι διδασκόμενη προς όλους (ημεδαπούς και αλλοδαπούς) αλλά σε κανένα σημείο δεν θα είναι «εξομαλυνμένη» για λόγους ομοιομορφίας. Άλλωστε ενα έθνος που θέλει να είναι ομοιόμορφο ιστορικά, μπορεί να καταλήξει εύκολα και προσαρτώμενο σε εκείνο που θα έχει τις περισσότερες ομοιότητες με αυτό και θα είναι ισχυρότερο. Φυσικά μιλώ ,θίγοντας την «φιλική Τούρκικη πολιτισμική επίθεση» προς τους πολίτες της Ελλάδος και τους υποστηρικτές της.
Ενα σχέδιο που ποτέ δεν κάναμε εμείς και φυσικά δημιούργησε το κενό για να εισχωρήσουν άλλοι στην θέση μας.
Περνώντας τώρα στα εσωτερικά τεκταινόμενα μιας χώρας, εκείνο που ξεχωρίζει πάντα είναι η σύμπτυξη και συσπείρωση του κόσμου (πολιτών και πολιτικών) πίσω απο ενα κοινό εθνικό συμφέρον και στόχο , έτσι ώστε να εμφανίζεται ενα ενιαίο δόγμα και γραμμή προς τα έξω. Αυτό που ακούμε ως ευχή τόσο συχνά όλοι μας απο ΜΜΕ, απο πολιτικά στόματα , αλλά τελικά είναι πομπώδεις δηλώσεις με σκοπό την στήριξη των κομματικών και προσωπικών τους θέσεων περισσότερο ,παρά υπέρ εθνικών θεμάτων.
Στην Ελλάδα αρχής γενομένης τα μεταπολεμικά χρόνια, όπου δεν προέκυψε ποτέ το «εθνικό όραμα», είναι λογικό να μην υπάρχει συσπείρωση πολιτών και πολιτικών και το ατομικό συμφέρον να υπερβαίνει από το εθνικό. Αυτό βέβαια έχει ώς αποτέλεσμα την μεγένθυνση της όλης τάσης, και την διόγκωση της σε σημείο που να μπορεί να επηρρεάσει τις διπλωματικές θέσεις και γραμμές προς τα έξω αφού το εσωτερικό πολιτικό κόστος υπερβαίνει της αντοχής των εκάστοτε πολιτικών ταγών. Το κέρδος σε εθνικό σχεδιασμό σχεδόν πάντα είναι μακροπρόθεσμο και παραμένει αόρατο για τον μέσο όρο των πολιτών.
Πως μπορεί να αλλάξει πλέον αυτό;.
… διά της παιδείας! Ενας ευαίσθητος τομέας της γεωπολιτικής ικανότητας κάθε χώρας, που καθορίζει ενα πολύ μεγάλο κομμάτι της ύπαρξης ενός κράτους αφού μαζί με την θρησκεία αποτελεί ενα απο τους ισχυρότερους συνδετικούς κρίκους μιας κοινωνίας. Η παιδεία που κατακλύζεται απο εθνικά πολιτισμικά στοιχεία , και αντικειμενικά ιστορικά γεγονότα είναι εκείνη η βάση που δημιουργεί και τον πρώτο ενιαίο σκοπό/στόχο για μια χώρα. Αποτελεί την βάση δημιουργίας «οράματος» όπως προείπα για μια χώρα , που εκκινεί μια δυναμική ενέργεια για να φτάσει σε κάτι μεγαλύτερο ώς στόχο/όραμα. Ενα «όραμα» που μπορεί να είναι η δημιουργία ενός ισχυρού κράτους.. μιας δίκαιης κοινωνίας ή/και ακόμα στον ρόλο της χώρας ώς ένα διεθνή παράγοντα κομβικής σημασίας και μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας για τα τεκταινόμενα κοντά σε αυτήν. (σ.σ. το τελευταίο είναι και αυτό που διατηρεί ο Ερντογάν στην Τουρκία)
Στην Ελλάδα του σήμερα δυστυχώς ο τομέας αυτός , της παιδείας δεν έχει αναπτυχθεί. Μάλιστα η αλλοίωση του τομέα ,μεγιστοποιείται πλέον , καθώς στον βωμό της παγκοσμιοποίησης έχει δημιουργηθεί μια τάση εξομάλυνσης των διαφορών και των «ενοχλητικών» ( για κάποιους ) αναφορών σε ιστορικά δεδομένα που περιγράφουν καταστάσεις και εχθροπραξίες (κυρίως) μεταξύ εθνών , στην γειτονική και οχι μόνο περιοχή μας.
Έχοντας σχεδόν απωλέσει το στοιχείο του εθνικού πολιτισμού/παιδείας που κατάφερε και κράτησε το Ελληνικό φυλετικό χαρακτηριστικό σε συνοχή επί χιλιετίες, έστω και με κάποιες προσμίξεις απο το λατινικό και το οθωμανικό στοιχείο, είναι δεδομένο ότι αν δεν αλλάξει κάτι, δεν μπορεί να υπάρχει ικανή συσπείρωση προς υποστήριξη οποιασδήποτε εθνικής προσπάθειας. Μάλιστα, ως αρνητική αντίδραση πλέον θα ολοκληρωθεί , μεταγενέστερα είτε με τον αρνητικό χαρακτηρισμό της όποιας εθνικής προσπάθειας, είτε με απόρριψη συλλήβδην του όλου εγχειρήματος προς όφελος της «αμυντικής διπλωματίας». Απτό παράδειγμα η προσπάθεια συμμετοχής Ελληνικών δυνάμεων σε αποστολές του ΝΑΤΟ σε Αφγανιστάν και Λιβύη, η προσπάθεια συνεργασίας και συμμαχίας με το Ισραήλ και άλλες παρόμοιες δράσεις που από τον μέσο πολίτη αντιμετωπίστηκαν με εξαιρετική καχυποψία.
Αυτό κατά συνέπεια, οδηγεί και στην διόγκωτικη τάση ιδεολογικά πολωτικών άκρων εσωτερικά ,που διόλου δεν βοηθάνε την χώρα σε διεθνές επίπεδο ως εικόνα. Ίσα ίσα που δίνουν πόντους αδυναμίας σε γεωπολιτικό βαθμό αφού οι δύο αντίθετες εκφράσεις του λαού, δεν μπορούν να δώσουν την εικόνα μιας χώρας εστιασμένης σε ενα σκοπό/στόχο , παρά μόνο δίνουν μια εικόνα ενός λαού διχασμένου και έτοιμου να χειραγωγηθεί απο κάποιον «χαρισματικό ηγέτη», είτε διορισμένο εκ των έξω… είτε διορισμένο από ιδιοτελή συμφέροντα κάποιων.
Πως μπορεί να αλλάξει αυτό;.. Το όραμα ,όπως ειπώθηκε, ενός λαού είναι η καλύτερη λύση. Στην εποχή μας οι ηγέτες είτε σπανίζουν , είτε αδυνατούν να διαχειριστούν καταστάσεις που απαιτούν ένα πλαίσιο αλληλεπίδρασης διεθνούς βαθμίδος όπου απαιτείται ικανότητα χειρισμού δύσκολων διπλωματικών ισορροπιών. Η προσαρμογή των υπαρχόντων πολιτικών ηγετών θα μπορεί να πλαισιωθεί από την εικόνα ενός οράματος που θα είναι εκείνη που μπορεί να καθοδηγήσει σε κάτι πολύ στέρεο και διαχρονικό για την Ελλάδα. Κάτι που θα είναι εμποτισμένο με ηθικά και εθνικά στοιχεία. Διά μέσου φυσικά της παιδείας μας που ναι μεν θα είναι διδασκόμενη προς όλους (ημεδαπούς και αλλοδαπούς) αλλά σε κανένα σημείο δεν θα είναι «εξομαλυνμένη» για λόγους ομοιομορφίας. Άλλωστε ενα έθνος που θέλει να είναι ομοιόμορφο ιστορικά, μπορεί να καταλήξει εύκολα και προσαρτώμενο σε εκείνο που θα έχει τις περισσότερες ομοιότητες με αυτό και θα είναι ισχυρότερο. Φυσικά μιλώ ,θίγοντας την «φιλική Τούρκικη πολιτισμική επίθεση» προς τους πολίτες της Ελλάδος και τους υποστηρικτές της.
Η στρατιωτική ισχύ είναι το έσχατο αλλά και το απόλυτα αποτελεσματικότερο όπλο όταν το αδιέξοδο είναι αναπόφευκτο. Είναι σημαντικό να βρίσκονται πάντα σε άριστο επίπεδο καθώς αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας ή ακόμα και επίθεσης κάθε χώρας.
Τελευταίο άφησα το θέμα των ενόπλων δυνάμεων που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο αφού κάθε υπερβολή ,είτε προς την μεριά του αμυντικού δόγματος, είτε προς την μεριά του επιθετικού , μόνο κακό μπορεί να δημιουργήσει. Στην Ελλάδα είχαμε , κατά τα στατιστικά πολλών πηγών στο παρελθόν, μια απο τις παγκόσμιες αναλογικές πρωτιές στην προμήθεια εξοπλισμών συγκριτικά με το ΑΕΠ μας. Κάτι που είναι και φυσιολογικό αφού η γεωγραφική μας θέση, αλλά και γενικότερα η ύπαρξη μη φιλικών χωρών γύρω μας με επεκτατικές διαθέσεις, ωθεί σε μια κατεύθυνση υπερ-εξοπλισμού των δυνάμεων.
Είναι όμως έτσι;.. είναι όντως τόσο μεγάλη ανάγκη να έχουμε ενα στρατό με υπεράριθμό δυναμικό και συνάμα ενα συνολικά πολυπληθή εξοπλισμό σε κάθε είδους όπλα;
Πριν προσπαθήσω να απαντήσω στα ερωτήματα, θα πρέπει να θέσω κάποια πράγματα στην θέση τους. Ώς άνθρωπος δεν είμαι υπέρ της βίας και σίγουρα οχι υπέρ του πολέμου. Όμως το γεγονός παραμένει πως η ένοπλη ισχύ μιας χώρας στην ουσία επιβάλει την δύναμη της , ακόμα και πάνω σε διπλωματικό/διεθνές επίπεδο σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Διότι η διπλωματία είναι όντως τόσο ισχυρή όσο και η ένοπλη δύναμη που την στηρίζει , όταν φτάσουν τα πράγματα σε αδιέξοδο, σε λεκτικό επίπεδο.(σ.σ. δόγμα Θουκυδίδη)
Οι συμμαχίες και οι συνεταιρισμοί με χώρες δεν αποτελούν παρά έγγραφες συνεργασίες και οχι αδερφικές φιλίες που θα θέσουν, άμεσα, όποια χώρα στο πλάι άλλης προς υποστήριξη. Αυτό θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα όπου σχεδόν σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της, όποτε χρειάστηκε να στηριχθεί εξολοκλήρου σε ξένες δυνάμεις, τιμωρήθηκε μετέπειτα. Για αυτό και η ένοπλη ισχύ της Ελλάδος πρέπει να είναι πάντα έτοιμη στον μέγιστο αποτελεσματικό αλλά και αυτοδύναμο, βαθμό. Κάτι που σύμφωνα και με τον Π.Κονδύλη στο «Θεωρία Πολέμου», δεν θα ορίζεται στην σημερινή εποχή με την ποσότητα/αριθμό στρατού, αλλά με ικανό σχεδιασμό και ποιότητα σε ευέλικτες και υπερσύγχρονες ομάδες στρατού.
Σε μια χώρα όπως είναι η Ελλάδα που μπορεί να έχει αμυντικό πλεονέκτημα κυρίως, αλλά και εύκολες βάσεις για δυναμική αντίδραση αν χρειαστεί απο προωθημένα σημεία στην περιφέρεια της, θα ήταν το ιδανικότερο σενάριο. Αυτά όμως τα ξέρουν καλύτερα , ειδικότεροι εμού σε στρατηγικό σχεδιασμό δυνάμεων. Εκείνο όμως που μπορώ να θίξω είναι πως στον αιώνα της τεχνολογίας, είναι καλό να σκεφτόμαστε πως αν και το θάρρος και η ξιφολόγχη μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε μάχες εκ του συστάδην, δυστυχώς σε πρώτη φάση όπου είναι και η καταλύτική, (βλ. Ιράκ, Σεράγεβο, Συρία, Ουκρανία κοκ )πάντα έχει τον πρώτο λόγο η τεχνολογία και η αποτελεσματικότητα ενός όπλου που μαζικά θα κερδίσει τον αντίπαλο πριν καν οι στρατιώτες εμφανιστούν στο πεδίο. Αν αυτό υπάρχει ώς εργαλείο , τότε είναι δυνατόν να στηριχθεί και κάθε άλλη θέση προς τα έξω αφού οι κόκκινες γραμμές σε διεθνές επίπεδο , θα έχουν πέρα απο λόγο και μια ισχυρή πρακτική υποστήριξη.
Οπότε παρόλες τις πιθανές αντιδράσεις απο ακτιβιστές και πάσης φύσεως ειρηνιστές που προκαλεί το θέμα των εξοπλισμών, θα είναι καλό να λάβουμε υπόψη μας οτι μια χώρα , για να έχει θέση και λόγο σε ενα διεθνές στερέωμα και να μπορεί κιόλας να θέσει και τελεσίγραφα προς κάθε επιβουλόντα ή μη ακούοντα αυτών, είναι απόλυτο η ισχύς των ενόπλων δυνάμεων να είναι αδιαμφισβήτητη απο οποιοδήποτε εξωτερικό παράγοντα.
Οπότε εδώ ερχόμαστε στο τέλος του ερωτήματος που λέει ποιά είναι η πραγματική γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η Ελλάδα διαχρονικά έχει πάντα μια θέση υψηλη, ιστορικά όσον αφορά την γεωγραφική και γεωοικονομική της αξία, αλλά μόνο ώς λεία προς τρίτους. Και αυτό διότι , σε γεωπολιτικό επίπεδο , οι χρονικές περιόδοι που η χώρα μας κατάφερε να δείξει την δυναμική διπλωματική παρουσία της, είναι μετρημένες στα δάχτυλα και συνοδεύτηκαν μάλιστα απο σύντομες περιόδους εθνικής ανάτασης και επιτυχιών. Αν και στο τέλος επειδή ακριβώς δεν υπήρξε αυτό το μακρόπνοο σχέδιο , κατέρρευσε σχεδόν αμέσα.
Στο σύνολο της ώς γεωστρατηγικό σημείο η Ελλάδα , μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια χώρα που μπορεί να είναι είτε στο ζενίθ ώς αυτόνομη χώρα και με ενισχυμένη παρουσία στο διεθνές σκηνικό, είτε στο ναδίρ και απλά ως λεία και ανυπεράσπιστο θήραμα προς τρίτους. Αυτό που μπορεί να καθορίζει την θέση της ανά χρονική περίσταση, είναι η ισορροπία της γεωπολιτικής και γεωοικονομική της κατάσταση αντίστοιχα τότε.
Στις σημερινές συνθήκες , και μέσω μιας αντικειμενικής οπτικής, η Ελλάδα είναι δυστυχώς στο ναδίρ , με μια γεωοικονομική κατάσταση οικτρή, και μια γεωπολιτική κατάσταση σε πλήρη αποσύνθεση. Αν λοιπόν θέλουμε να βάλουμε ενα θεωρητικό τίτλο , αποκλειστικά για την σημερινή θέση της χώρας θα ήταν .. Η Ελλάδα έχει τεράστια γεωστρατηγική αξία και σημασία ώς χώρα και ώς έδαφος.. αλλά είναι εύκολη λεία προς εκείνους που μπορούν να την διεκδικήσουν.
Το αν το παραπάνω μπορεί να γίνει πραγματικότητα ή οχι, επαφίεται καθαρά στην ίδια την χώρα, τους πολίτες της καθώς στο αν τελικά η Ελλάδα θα αποκτήσει κάποια στιγμή εθνικό όραμα/σχέδιο/στρατηγική για να ορίσει και τους στόχους της. Διαφορετικά οι αντιδράσεις που βασίζονται στις δράσεις άλλων χωρίς ουδεμία στρατηγική, είναι λογικό να οδηγήσει σε δεινότατη θέση την χώρα αφού πλέον η γεωπολιτική ισχύ της θα έχει μηδενιστεί.
Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
=====================
Αναφορές-πηγές:
Θεωρία Πολέμου , συγγραφές Παναγιώτης Κονδύλης, Εκδόσεις Θεμέλιο
Art of War – SunTzu
Ηλ. Ηλιόπουλος,- Δ. Σκιαδάς: Πολιτικο – στρατιωτικές σχέσεις και Αμυντική Διπλωματία (θεωρητική, συγκριτική και θεσμική ανάλυση), Αθήνα : ΙΑΑ , θέματα Πολιτικής και Άμυνας Σεπ. 2004
Θ. Ντόκος- Π. Τσάκωνας «Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας» Εκδόσεις Παπαζήση Αθήνα 2006
Μ. Μπόση : «Ζητήματα Ασφάλειας στη Νέα Τάξη Πραγμάτων», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1999,
Βερέμη Θ.-Κουλουμπή Θ., «Ελληνική εξωτερική πολιτική: προοπτικές-προβληματισμοί», Εκδόσεις Σιδέρη, Αθήνα 1994.
Τελευταίο άφησα το θέμα των ενόπλων δυνάμεων που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο αφού κάθε υπερβολή ,είτε προς την μεριά του αμυντικού δόγματος, είτε προς την μεριά του επιθετικού , μόνο κακό μπορεί να δημιουργήσει. Στην Ελλάδα είχαμε , κατά τα στατιστικά πολλών πηγών στο παρελθόν, μια απο τις παγκόσμιες αναλογικές πρωτιές στην προμήθεια εξοπλισμών συγκριτικά με το ΑΕΠ μας. Κάτι που είναι και φυσιολογικό αφού η γεωγραφική μας θέση, αλλά και γενικότερα η ύπαρξη μη φιλικών χωρών γύρω μας με επεκτατικές διαθέσεις, ωθεί σε μια κατεύθυνση υπερ-εξοπλισμού των δυνάμεων.
Είναι όμως έτσι;.. είναι όντως τόσο μεγάλη ανάγκη να έχουμε ενα στρατό με υπεράριθμό δυναμικό και συνάμα ενα συνολικά πολυπληθή εξοπλισμό σε κάθε είδους όπλα;
Πριν προσπαθήσω να απαντήσω στα ερωτήματα, θα πρέπει να θέσω κάποια πράγματα στην θέση τους. Ώς άνθρωπος δεν είμαι υπέρ της βίας και σίγουρα οχι υπέρ του πολέμου. Όμως το γεγονός παραμένει πως η ένοπλη ισχύ μιας χώρας στην ουσία επιβάλει την δύναμη της , ακόμα και πάνω σε διπλωματικό/διεθνές επίπεδο σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Διότι η διπλωματία είναι όντως τόσο ισχυρή όσο και η ένοπλη δύναμη που την στηρίζει , όταν φτάσουν τα πράγματα σε αδιέξοδο, σε λεκτικό επίπεδο.(σ.σ. δόγμα Θουκυδίδη)
Οι συμμαχίες και οι συνεταιρισμοί με χώρες δεν αποτελούν παρά έγγραφες συνεργασίες και οχι αδερφικές φιλίες που θα θέσουν, άμεσα, όποια χώρα στο πλάι άλλης προς υποστήριξη. Αυτό θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα όπου σχεδόν σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της, όποτε χρειάστηκε να στηριχθεί εξολοκλήρου σε ξένες δυνάμεις, τιμωρήθηκε μετέπειτα. Για αυτό και η ένοπλη ισχύ της Ελλάδος πρέπει να είναι πάντα έτοιμη στον μέγιστο αποτελεσματικό αλλά και αυτοδύναμο, βαθμό. Κάτι που σύμφωνα και με τον Π.Κονδύλη στο «Θεωρία Πολέμου», δεν θα ορίζεται στην σημερινή εποχή με την ποσότητα/αριθμό στρατού, αλλά με ικανό σχεδιασμό και ποιότητα σε ευέλικτες και υπερσύγχρονες ομάδες στρατού.
Σε μια χώρα όπως είναι η Ελλάδα που μπορεί να έχει αμυντικό πλεονέκτημα κυρίως, αλλά και εύκολες βάσεις για δυναμική αντίδραση αν χρειαστεί απο προωθημένα σημεία στην περιφέρεια της, θα ήταν το ιδανικότερο σενάριο. Αυτά όμως τα ξέρουν καλύτερα , ειδικότεροι εμού σε στρατηγικό σχεδιασμό δυνάμεων. Εκείνο όμως που μπορώ να θίξω είναι πως στον αιώνα της τεχνολογίας, είναι καλό να σκεφτόμαστε πως αν και το θάρρος και η ξιφολόγχη μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε μάχες εκ του συστάδην, δυστυχώς σε πρώτη φάση όπου είναι και η καταλύτική, (βλ. Ιράκ, Σεράγεβο, Συρία, Ουκρανία κοκ )πάντα έχει τον πρώτο λόγο η τεχνολογία και η αποτελεσματικότητα ενός όπλου που μαζικά θα κερδίσει τον αντίπαλο πριν καν οι στρατιώτες εμφανιστούν στο πεδίο. Αν αυτό υπάρχει ώς εργαλείο , τότε είναι δυνατόν να στηριχθεί και κάθε άλλη θέση προς τα έξω αφού οι κόκκινες γραμμές σε διεθνές επίπεδο , θα έχουν πέρα απο λόγο και μια ισχυρή πρακτική υποστήριξη.
Οπότε παρόλες τις πιθανές αντιδράσεις απο ακτιβιστές και πάσης φύσεως ειρηνιστές που προκαλεί το θέμα των εξοπλισμών, θα είναι καλό να λάβουμε υπόψη μας οτι μια χώρα , για να έχει θέση και λόγο σε ενα διεθνές στερέωμα και να μπορεί κιόλας να θέσει και τελεσίγραφα προς κάθε επιβουλόντα ή μη ακούοντα αυτών, είναι απόλυτο η ισχύς των ενόπλων δυνάμεων να είναι αδιαμφισβήτητη απο οποιοδήποτε εξωτερικό παράγοντα.
Οπότε εδώ ερχόμαστε στο τέλος του ερωτήματος που λέει ποιά είναι η πραγματική γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η Ελλάδα διαχρονικά έχει πάντα μια θέση υψηλη, ιστορικά όσον αφορά την γεωγραφική και γεωοικονομική της αξία, αλλά μόνο ώς λεία προς τρίτους. Και αυτό διότι , σε γεωπολιτικό επίπεδο , οι χρονικές περιόδοι που η χώρα μας κατάφερε να δείξει την δυναμική διπλωματική παρουσία της, είναι μετρημένες στα δάχτυλα και συνοδεύτηκαν μάλιστα απο σύντομες περιόδους εθνικής ανάτασης και επιτυχιών. Αν και στο τέλος επειδή ακριβώς δεν υπήρξε αυτό το μακρόπνοο σχέδιο , κατέρρευσε σχεδόν αμέσα.
Στο σύνολο της ώς γεωστρατηγικό σημείο η Ελλάδα , μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια χώρα που μπορεί να είναι είτε στο ζενίθ ώς αυτόνομη χώρα και με ενισχυμένη παρουσία στο διεθνές σκηνικό, είτε στο ναδίρ και απλά ως λεία και ανυπεράσπιστο θήραμα προς τρίτους. Αυτό που μπορεί να καθορίζει την θέση της ανά χρονική περίσταση, είναι η ισορροπία της γεωπολιτικής και γεωοικονομική της κατάσταση αντίστοιχα τότε.
Στις σημερινές συνθήκες , και μέσω μιας αντικειμενικής οπτικής, η Ελλάδα είναι δυστυχώς στο ναδίρ , με μια γεωοικονομική κατάσταση οικτρή, και μια γεωπολιτική κατάσταση σε πλήρη αποσύνθεση. Αν λοιπόν θέλουμε να βάλουμε ενα θεωρητικό τίτλο , αποκλειστικά για την σημερινή θέση της χώρας θα ήταν .. Η Ελλάδα έχει τεράστια γεωστρατηγική αξία και σημασία ώς χώρα και ώς έδαφος.. αλλά είναι εύκολη λεία προς εκείνους που μπορούν να την διεκδικήσουν.
Το αν το παραπάνω μπορεί να γίνει πραγματικότητα ή οχι, επαφίεται καθαρά στην ίδια την χώρα, τους πολίτες της καθώς στο αν τελικά η Ελλάδα θα αποκτήσει κάποια στιγμή εθνικό όραμα/σχέδιο/στρατηγική για να ορίσει και τους στόχους της. Διαφορετικά οι αντιδράσεις που βασίζονται στις δράσεις άλλων χωρίς ουδεμία στρατηγική, είναι λογικό να οδηγήσει σε δεινότατη θέση την χώρα αφού πλέον η γεωπολιτική ισχύ της θα έχει μηδενιστεί.
Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
=====================
Αναφορές-πηγές:
Θεωρία Πολέμου , συγγραφές Παναγιώτης Κονδύλης, Εκδόσεις Θεμέλιο
Art of War – SunTzu
Ηλ. Ηλιόπουλος,- Δ. Σκιαδάς: Πολιτικο – στρατιωτικές σχέσεις και Αμυντική Διπλωματία (θεωρητική, συγκριτική και θεσμική ανάλυση), Αθήνα : ΙΑΑ , θέματα Πολιτικής και Άμυνας Σεπ. 2004
Θ. Ντόκος- Π. Τσάκωνας «Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας» Εκδόσεις Παπαζήση Αθήνα 2006
Μ. Μπόση : «Ζητήματα Ασφάλειας στη Νέα Τάξη Πραγμάτων», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1999,
Βερέμη Θ.-Κουλουμπή Θ., «Ελληνική εξωτερική πολιτική: προοπτικές-προβληματισμοί», Εκδόσεις Σιδέρη, Αθήνα 1994.
Κατηγορίες:
Σχόλια