Ο ΑΡΙΘΜΟΣ 13 ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Μία επισήμανση του R.Guénon, η οποία έχει θεμελιώδη σημασία για μία νέα κατεύθυνση των εθνολογικών και φολκοριστικών μελετών, είναι ότι η “πρωτογονικότητα” και ο αυθορμητισμός που συνήθως υποννοείται στις λαϊκές παραδόσεις, στα έθιμα και στους θρύλους, δεν είναι παρά ένα παραμύθι. Σε όλα αυτά πρέπει να ιδωθεί, εκτός σπανίων εξαιρέσεων, μία εκφυλιστική μορφή στοιχείων και εννοιών, που αρχικά ανήκαν σε ένα πιο υψηλό επίπεδο. Και ήδη το όνομα, στην ετυμολογία του, το δηλώνει: “superstizione” (ελ. προλήψεις), θέλει να πει επιβίωση, δηλαδή αυτό που υπάρχει και επιβιώνει. Οι λαϊκές προλήψεις είναι συχνά απομεινάρια προηγούμενων ανώτερων αντιλήψεων που πια δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές, οπότε και υφίστανται ως κάτι το μηχανικό και το άψυχο. Ως κάτι που συνεχίζει να εξασκεί μία κάποια επήρεια και που στρατολογεί ανορθολογικές και ενστικτώδεις δυνάμεις πίστης ως ένα είδος αταβισμού, όμως χωρίς πια την ικανότητα να δώσει μία κατανοητή εξήγηση.


Θα παραθέσουμε εδώ ένα παράδειγμα, το οποίο θα διαφωτίσει το θέμα επαρκώς. Είναι βεβαίως γνωστές σε όλους και είναι κοινές σε πολλές χώρες οι λαϊκές προλήψεις σχετικές με τον αριθμό 13. Ο αριθμός 13 έχει μία διφορούμενη φύση: είναι ένα νούμερο τόσο της ατυχίας όσο και της τύχης. Το στοιχείο της ατυχίας, σχεδόν πάντα, επικρατεί (και, όπως θα δούμε παρακάτω, όχι τυχαία). Αλλά και η άλλη διάσταση είναι παρούσα: ο αριθμός 13 είναι επίσης ένα γούρι που συχνά το βλέπουμε να φαίνεται στα σύγχρονα φυλαχτά–μενταγιόν, που φοριούνται λίγο ως αστείο και λίγο στα σοβαρά από τους σύγχρονους μας, ιδιαίτερα από τους εκπροσώπους του γυναικείου φύλου. Άραγε από πού προήλθε αυτή η πεποίθηση ή προκατάληψη;





Αν δηλώσουμε την προέλευσή της, οι περισσότεροι θα μείνουν έκπληκτοι. Πρέπει να αναφερθούμε σε αρχαίες παραδόσεις μεταφυσικού, ιερού, ακόμη και αυτοκρατορικού χαρακτήρα. Το σημείο εκκίνησης είναι ο συμβολισμός του δώδεκα. Το δώδεκα είναι ένα είδος “σημείου” που βρίσκεται οπουδήποτε σχηματίστηκε το κέντρο μιας μεγάλης ιστορικής παράδοσης ηλιακού τύπου.Από δώδεκα ζώδια αποτελείται ο Ζωδιακός, που καθορίζει τον ηλιακό κύκλο, δώδεκα είναι τα τμήματα του πιο αρχαίου Αρίου κώδικα, εκείνου των νόμων του Μανού, δώδεκα οι μεγάλοι θεοί των αρχαίων Ελλήνων, δώδεκα τα μέλη πολλών ρωμαϊκών κολεγίων, δώδεκα οι θεϊκοί ήρωες της Μίνγκαρντ στη μυθολογία των λαών του βορρά, δώδεκα οι κύριοι ιππότες της αυλής του βασιλιά Αρθούρου, δώδεκα οι άθλοι του Ηρακλή κλπ.



Στο χριστιανισμό βρίσκουμε τους δώδεκα αποστόλους - αλλά, επί πλέον και τον Δέκατο Τρίτο. Στην ομάδα των δώδεκα, ο Δέκατος Τρίτος είναι αυτός που ενσαρκώνει την ίδια την “ηλιακή αρχή” (Christus Sol Invictus) και ως εκ τούτου λειτουργεί ως κέντρο και ανώτατος αρχηγός όλων. Με αυτό έχουμε εκείνο που χρειάζεται για να κατανοήσουμε τον αριθμό 13 ως θετικό, ευεργετικό και “ηλιακό”. Το γιατί αυτός είναι τόσο αριθμός της τύχης αλλά ενδεχομένως και της ατυχίας, θα φανεί από όσα θα ακολουθήσουν.

Η Στρογγυλή Τράπεζα

Μία παράδοση μπορεί να έχει υποστεί συσκότιση και παρακμή,εξαιτίας των οποίων οι μορφές υφίστανται αλλά το βαθύτερο νόημα που τις διαπερνούσε και τις εμψύχωνε έχει χαθεί. Μία από τις πιοεκφραστικές μορφές γι’ αυτή την κατάσταση είναι η ομάδα των δώδεκα, από την οποία όμως λείπει ο δέκατος τρίτος.


Εάν προστρέξουμε στη μεσαιωνική διατύπωση αυτών των ιδεών, βρίσκουμε την αρκετά ενδιαφέρουσα αναπαράσταση της Στρογγυλής Τραπέζης, στην οποία κάθονται οι δώδεκα ιππότες αλλά επί πλέον υπάρχει και μία δέκατη τρίτη θέση που είναι κενή. Αυτή η θέση, ονομάζεται η “επικίνδυνη θέση”. Δεν μπορεί κάποιος να καθίσει σε αυτή χωρίς να αντιμετωπίσει μία φοβερή δοκιμασία. Η θέση προορίζεται για έναν εκλεκτό ιππότη, καλύτερο από κάθε άλλον στον κόσμο, που στα μυθιστορήματα της ιπποσύνης έχει διαφορετικά ονόματα, κάποτε Γκάλαχαντ και κάποτε Πέρσιβαλ ή Γκάγουεν. Τα ιδιαίτερα προσόντα αυτού του ιππότη του δίνουν το δικαίωμα να καταλαμβάνει αυτή τη θέση, δηλαδή, να ενσαρκώνει την ύψιστη ηλιακή λειτουργία και να είναι ο αρχηγός της παράδοσης, της οργάνωσης ή του κύκλου των δώδεκα.


Οποιοσδήποτε άλλος ιππότης που, χωρίς να είναι άξιος, θα ήθελε να καταλάβει την άδεια δέκατη τρίτη θέση, θα έβρισκε την ατυχία: θα τον χτυπτούσε κεραυνός ή θα άνοιγε η γη κάτω από τα πόδια του. Αντίθετα, ακόμη και αν αυτά τα φαινόμενα λάμβαναν χώρα, ο εκλεκτός ιππότης θα έμενε αλώβητος. Αυτός συχνά εμφανίζεται ως εκείνος που ξέρει να ανασυγκολλά, σεαντίθεση με οποιοδήποτε άλλον, ένα σπασμένο σπαθί, σύμβολο της παρακμής, στην οποία ο ερχομός του θα δώσει τέλος.



Ιδού λοιπόν που διαφωτίζεται πως ο αριθμός 13 μπορεί να είναι ταυτόχρονα τυχερός και άτυχος. Η όψη της ατυχίας πρέπειφυσικά να υπερισχύει, διότι είναι φυσικό το μεγαλύτερο μέρος εκείνων που θα τολμούσαν να καθίσουν στη δέκατη τρίτη θέση δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στη δοκιμασία.



Κρίνετε λοιπόν από αυτό το παράδειγμα, τι μπορεί να υφίστανται σε ασυνείδητη, σκοτεινή και αλλοιωμένη μορφή στις λαϊκές προλήψεις.

Στη Δύση, ο Μεσαίωνας είναι η τελευταία περίοδος στην οποία οι παραδόσεις, όπως εκείνες οι σχετικές με τους δώδεκα, με τον δέκατο τρίτο και την “επικίνδυνη θέση” διατηρούν ακόμη έννοιες αυτού του είδους. Για να νοιώσουμε την απόσταση που υπάρχει μεταξύ αυτών και τη δεισιδαιμονική επιβίωσή τους, θα αναφερθούμε στο βιβλίο μας Το μυστήριο του Άγιου Δισκοπότηρου και η Γιβελλική παράδοση (Σ.τ.Μ. Κατά το Μεσαίωνα, στη γερμανική και ιταλική πολιτική υπήρχαν δύο αντίθετες παρατάξεις: οι Γουέλφοι και οι Γιβελλίνοι. Οι πρώτοι υποστήριζαν τον Πάπα και οι δεύτεροι τους Γερμανούς αυτοκράτορες. Οι Γουέλφοι στην Ιταλία ήταν πλούσιοι έμποροι, οι Γιβελλίνοι από την άλλη ήταν αριστοκράτες.). Στο έργο αυτό τεκμηριώσαμε και αποδείξαμε ότι οι ιπποτικοί θρύλοι στους οποίους αναφερόμαστε είχαν μία στενή σχέση με το πολιτικό-πνευματικό πρόβλημα της Γιβελλικής Αυτοκρατορίας.


Ο ήρωας του Άγιου Δισκοπότηρου, που θα επανέφερε ένα μυστηριώδες παρηκμασμένο βασίλειο στην αρχαία αίγλη του και που ταυτίζεται με εκείνο τον εκλεκτό ιππότη, ο οποίος χωρίς φόβο μπορεί να καθίσει στην δέκατη τρίτη “επικίνδυνη άδεια θέση”, δεν είναι άλλος από τον Κυρίαρχο που όλος ο κόσμος των Γιβελλίνων πρόσμενε για το τέλος κάθε σφετερισμού και την πλήρη πραγματοποίηση στον κόσμο της Αγίας Χριστιανικής Αυτοκρατορίας. Αλλά αυτή η ελπίδα, όπως ξέρουμε, δεν πραγματοποιήθηκε. Μετά από μια σύντομη κορύφωση, ήλθε η κατάρρευση: Αναγέννηση, Ανθρωπισμός, Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, άναρχη και βίαιη ανάπτυξη των εθνών, απολυταρχία και τέλος οι επαναστάσεις και η δημοκρατία.



Μπορούμε λοιπόν να σκεφθούμε ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ η “δέκατη τρίτη θέση” είναι άδεια. Το σύμβολο που αυτή εμπεριέχει αντιστοιχεί σε εκείνο του Αυτοκράτορα των Γιβελλίνων που ποτέ δεν πέθανε και κοιμάται σε έναν αιώνιο ύπνο περιμένοντας να έλθει το πλήρωμα του χρόνου, για να ανεγερθεί και να ηγηθεί εκείνων που δεν τον ξέχασαν και του έμειναν πιστοί, για να δώσουν την ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ.



Σημείωση: την παράδοση για τον Αυτοκράτορα που κοιμάται και θα εγερθεί όταν θα έλθει το πλήρωμα του χρόνου, την συναντάμε και στους ελληνικούς θρύλους για την “Κόκκινη Μηλιά” και το “Μαρμαρωμένο Βασιλιά” (Το γράμμα Ι που υπάρχει στο ταφικό κρεβάτι, υπονοεί τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη).






DEUS VULT (Ο ΘΕΟΣ ΘΕΛΕΙ)