10 μύθοι και αλήθειες για το ζήτημα του ονόματος «Μακεδονία»

Του Ανδρέα Σταλίδη
Μύθος 1ος. Πρώτο μέρος.
140 χώρες την αναγνωρίζουν ως «Μακεδονία», άρα πρέπει κι εμείς αφού χάσαμε το παιχνίδι.
Αλήθεια:
Οι διμερείς αναγνωρίσεις υστερούν των διεθνών. Δεν υπάρχει ούτε μία αναγνώριση διεθνούς οργανισμού ως «Μακεδονία». Παντού είναι ως πΓΔΜ. Όταν μία χώρα που τους έχει αναγνωρίσει ως «Μακεδονία» έχει επίσημο ρόλο ως εκπρόσωπος ή προεδρεύουσα χώρα ενός διεθνού οργανισμού, τότε χρησιμοποιεί το πΓΔΜ. Αυτό κάνει ήδη το πρώτο εξάμηνο του 2018 η Βουλγαρία ως προεδρεύουσα της ΕΕ, παρόλο που ήταν η πρώτη χώρα που την αναγνώρισε ως «Μακεδονία».



Μύθος 1ος. Δεύτερο μέρος.
140 χώρες την αναγνωρίζουν ως «Μακεδονία», άρα πρέπει κι εμείς αφού έτσι θα συνεχίσουν να την ονομάζουν.
Αλήθεια:
Οι αναγνωρίσεις ως «Μακεδονία» μέχρι σήμερα συμπεριλαμβάνουν τον όρο ότι οι αναγνωρίσεις αυτές ισχύουν έως ότου η Ελλάδα συμφωνήσει με τα Σκόπια σε νέο όνομα. Τότε, θα ισχύσει το νέο όνομα.
[Το είπε ο ίδιος ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στη ΕΡΤ]
Μύθος 2ος.
Το πΓΔΜ περιλαμβάνει ήδη τον όρο Μακεδονία, άρα τους έχουμε αναγνωρίσει ήδη.
Αλήθεια:
Το πΓΔΜ είναι «πρώην» όνομα. Το πΓΔΜ αναφέρεται σε (πρώην) «Γιουγκοσλαβική» Δημοκρατία, η οποία δεν υπάρχει. Το πΓΔΜ είναι προσωρινό όνομα μέχρι να υπάρξει τελική συμφωνία. Δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης.
Υστερόγραφο. Στην πιο πάνω συνέντευξη του Κοτζιά στην ΕΡΤ σε άλλο σημείο λέει ότι οι Σκοπιανοί αξιωματούχοι θεωρούν «ρατσιστικό» και ενοχλητικό το «πΓΔΜ» επειδή αναρωτιούνται «δηλαδή εμείς είμαστε πρώην, δεν υπάρχουμε; μόνο πρώην όνομα έχουμε;». Ε ναι, το πΓΔΜ είναι πρώην όνομα. Μέχρι να υπογράψει η Ελλάδα είναι πρώην όνομα.
Μύθος 3ος.
Τους έχουμε ήδη αναγνωρίσει τον όρο Μακεδονία όταν ήταν μέρος της Γιουγκοσλαβίας.
Αλήθεια:
Δεν έχουμε κάνει αναγνώριση κράτους. Το όνομα της επαρχίας ή ομοσπονδίας, είναι εσωτερικό όνομα του κράτους. Άλλωστε, είχαμε κι εμείς όλο αυτό το διάστημα εσωτερικό όνομα περιφέρειας με το όνομα Μακεδονία. Η ισορροπία δύο εσωτερικών ονομάτων σπάει, όταν το ένα καθίσταται κράτος. Διότι όνομα κράτους σημαίνει όνομα εθνότητας και όνομα γλώσσας. Ενώ το εσωτερικό όνομα όχι. Το ζήτημα αναγνώρισης κράτους με το όνομα Μακεδονία εμφανίστηκε τον χειμώνα του 1991. Όχι νωρίτερα.
Μύθος 4ος.
Μας πιέζουν οι Αμερικάνοι. Πρέπει να υποχωρήσουμε.
Αλήθεια:
Ας δεχτούμε, χάριν συζήτησης, ότι οι Αμερικάνοι πιέζουν να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ. Δεν τους ενδιαφέρει τόσο το όνομα, όσο η ένταξη. Ποιος καίγεται περισσότερο να ενταχθεί από τα δύο μέρη; Η Ελλάδα ή τα Σκόπια; Προφανώς τα Σκόπια. Αυτοί που καίγονται, αυτοί υποχωρούν. Εμάς δεν μας νοιάζει. Οι Αμερικάνοι πιέζουν για λύση. Πιέζουν αυτόν που έχει ανάγκη να λάβει κάτι ως αντάλλαγμα, δηλαδή την ένταξη. Όχι αυτόν που δεν θα λάβει τίποτα.
[Επίσης, η γεωστρατηγική αξία των Σκοπίων είναι αδιευκρίνιστη. Δεδομένου ότι το Κόσσοβο είναι αμερικανικό προτεκτοράτο και εκεί υπάρχει ίσως η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην Ευρώπη και πλήρης αμερικανικός έλεγχος, από την πλευρά της Αλβανίας, και δεδομένου ότι η Βουλγαρία είναι η πιο φιλοαμερικανική χώρα στα Βαλκάνια και δεδομένου ότι εμείς είμαστε ήδη στο ΝΑΤΟ, η γεωστρατηγική αξία των Σκοπίων για τους αμερικανούς γίνεται ελάχιστη]
Μύθος 5ος.
Μας συμφέρει στρατηγικά να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ. Αντίπαλός μας ουσιαστικά είναι η Τουρκία.
Αλήθεια:
Τα Σκόπια τα έχουν προσεγγίσει οι Τούρκοι από το 1991 με διάφορους τρόπους, μέχρι και με άμεση οικονομική ενίσχυση. Είναι πασιφανές ότι εντός ΝΑΤΟ τα Σκόπια θα συνηγορούν συνεχώς υπέρ των θέσεων της Τουρκίας εναντίον μας.
Υγ. Για παράδειγμα, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο αεροδρόμιο των Σκοπίων ήταν τουρκική δωρεά.
Μύθος 6ος.
Η λύση του ζητήματος θα φέρει σταθερότητα στην περιοχή και στο εσωτερικό τους.
Αλήθεια:
Από πού συνάγεται αυτό το συμπέρασμα; Το κράτος των Σκοπίων είναι εγγενώς ασταθές επειδή το 30% του πληθυσμού είναι Αλβανοί. Το ΝΑΤΟ είναι στρατιωτική συμμαχία των Αμερικανών. Η Ισπανία είναι στο ΝΑΤΟ και κινδυνεύει με διάλυση στο εσωτερικό της. Το Ηνωμένο Βασίλειο διενήργησε δημοψήφισμα αποσκίρτισης της Σκωτίας, ενώ βρέθηκε για δεκαετίες σε ένα είδος ψυχρού πολέμου με την Ιρλανδία. Καμία εσωτερική ασφάλεια δεν διασφαλίζει το ΝΑΤΟ. Μόνο συμμαχία διασφαλίζει έναντι κοινών εξωτερικών εχθρών. Και ως μέλος του ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να διαλυθεί ή να αποσταθεροποιηθεί από μόνο του.
Μύθος 7ος. Πρώτο μέρος.
Αν λυθεί ο αλυτρωτισμός, δεν μας ενοχλεί το όνομα.
Αλήθεια:
Το όνομα είναι το όχημα του αλυτρωτισμού. Χωρίς το όνομα, ο αλυτρωτισμός σβήνει αυτομάτως. Αντίθετα, με το όνομα παραδεδομένο, ο αλυτρωτισμός παραμένει ζωντανός.
Μύθος 7ος. Δεύτερο μέρος.
Αν αλλάξουν Σύνταγμα, παύει ο αλυτρωτισμός.
Αλήθεια:
Είναι αδύνατον να παύσει ο αλυτρωτισμός δια παντός με μία απόφαση κάποιας κυβέρνησης σε μία δεδομένη στιγμή. Ταυτόχρονα, η αποδοχή της παράδοσης του ονόματος Μακεδονία είναι τελεσίδικη, οριστική και αμετάκλητη. Ο αλυτρωτισμός μπορεί να επανέλθει την επόμενη ημέρα. Η αποδοχή του συμβιβασμού ποτέ.
Μύθος 7ος. Τρίτο μέρος.
Το Σύνταγμα έχει αλλάξει το 1995. Δεν χρειάζεται αλλαγή Συντάγματος για να παύσει ο αλυτρωτισμός.
Αλήθεια:
Διατάξεις με αναφορές σε «όλους τους Μακεδόνες» υπάρχουν ακόμη στο Σύνταγμα των Σκοπίων. Δεν αφαιρέθηκαν όλες. Το ότι κάποιοι ψελλίζουν ότι δεν χρειάζεται αλλαγή Συντάγματος, παράγεται από την αδυναμία του Κοινοβουλίου να εγκρίνει αλλαγή Συντάγματος. Όμως αυτό είναι παράλογο, διότι το όνομα του κράτους ορίζεται στο Σύνταγμα (άλλωστε συχνά το αναφέρουμε ως το «Συνταγματικό τους όνομα»), πώς λοιπόν θα αλλάξει «Συνταγματικό όνομα» η χώρα, χωρίς να αλλάξει, έστω αυτό το στοιχείο, από το Σύνταγμα;
Εκτός αυτού, η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι δεν υπάρχει δημόσια υπηρεσία που να μην έχει αναρτημένους στους τοίχους χάρτες της «Μεγάλης Μακεδονίας», με ελληνικά εδάφη. Επίσης, στα βιβλία Ιστορίας γράφονται τραγελαφικά πράγματα που θρέφουν γενιές εκεί. Και ασφαλώς, όλα αυτά δεν αλλάζουν σε ένα απόγευμα.
Μύθος 8ος. Πρώτο μέρος.
Βασικά, αναγνωρίζουν ότι είναι Σλάβοι και δεν έχουν σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες.
Αλήθεια:
Ασφαλώς υπάρχουν ορισμένοι που το ισχυρίζονται αυτό. Ο Γκεοργκιέφσκι, πρώην πρωθυπουργός των Σκοπίων, πήρε Βουλγαρική υπηκοότητα και από την Βουλγαρία γκρεμίζει τον «Μακεδονισμό» των Σκοπίων σήμερα. Δεν είναι όμως όλοι έτσι. Άλλωστε, ο σφετερισμός της Ιστορίας δεν αφορά μόνο στους Έλληνες. Ονομάζουν «Μακεδονικούς χρόνους» αυτό που διεθνώς ονομάζεται «Ελληνιστικοί χρόνοι», θεωρούν «Μακεδόνισσα», πχ την Κλεοπάτρα κλπ. Τον τόνο τον δίνουν οι άλλοι. Βλέπε αγάλματα, ονόματα, επίσημη προπαγάνδα κλπ.
Μύθος 8ος. Δεύτερο μέρος.
Θέλουν το όνομα Μακεδονία, όχι ως σύνδεση με την αρχαία Μακεδονία, αλλά γεωγραφικά. Άλλωστε κατοικούν στην Μακεδονία.
Αλήθεια:
Κατοικούν σε ποια Μακεδονία ακριβώς; Χρονικά δηλαδή ποια Μακεδονία; Αυτό που θεωρούν ως «Μακεδονία», και που μοιράστηκε στα τρία σημερινά κράτη της Ελλάδας, Βουλγαρίας και Σκοπίων, είναι η έκταση τριών συγκεκριμένων Βιλαετίων κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η αρχαία Μακεδονία ήταν αρκετά μικρότερη σε έκταση.
Η ουσία είναι ότι το «Άνω Μακεδονία» είναι δόκιμος ιστορικός όρος, ο οποίος απαντάται από τον Ηρόδοτο στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα, δηλαδή 150 χρόνια πριν τον Μέγα Αλέξανδρο. Το «Νέα Μακεδονία» ορίζει την χώρα ως τη σύγχρονη έκδοση της αρχαίας. Τα ονόματα αυτά έχουν ιστορική και όχι γεωγραφική χροιά. Το Βόρεια Μακεδονία αυτόματα εγείρει το ερώτημα των νοτίων και της ένωσης μαζί τους.
Δεν θα επέμεναν τόσο πολύ σε τέτοια ονόματα, αν δεν εκμεταλλευόταν την ιστορική βαρύτητα της αρχαίας Μακεδονίας. Αυτό είναι σαφές.
Μύθος 8ος. Τρίτο μέρος.
Το Βόρεια ή Άνω ή Νέα ή «Του Βαρδάρη» – Μακεδονία, είναι «σύνθετα ονόματα με γεωγραφικό προσδιορισμό».
Αλήθεια:
Όπως ειπώθηκε παραπάνω, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το «Μακεδονία» έχει εθνική χροιά, όχι γεωγραφική. Το ότι υπάρχει γεωγραφικός όρος, όχι απλώς δεν σημαίνει ότι το Μακεδονία γίνεται γεωγραφικός όρος, αλλά αντιθέτως ενισχύει το ότι το «Μακεδονία» έχει εθνικά χαρακτηριστικά. Οι «Άνω/Βόρειοι/Νέοι Μακεδόνες» είναι Μακεδόνες στην εθνότητα. Εμπεδώνει δηλαδή και επιβραβεύει την ύπαρξη Μακεδονικού έθνους, άρα του «Μακεδονισμού» τους.
Ένα παράδειγμα, ίσως το μοναδικό, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι προσδιορίζει το «Μακεδονία» ως γεωγραφικό όρο, είναι το «Σλαβομακεδονία». Σ’ αυτόν τον όρο, το Σλαβο- ορίζει το έθνος και το Μακεδονία- ορίζει την γεωφραφία. Και εδώ όμως, η παρανόηση είναι ανοιχτή.
Μύθος 9ος.
Δεν απειλούμαστε στρατιωτικά από τα Σκόπια. Είναι γελοία σκέψη.
Αλήθεια:
Αφ’ ενός, ο συνδυασμός δυνάμεων και συμμαχιών στο μέλλον δεν μπορεί να προβλεφθεί, όπως αναφέρθηκε και στην δήλωση των 6 το 1992.
Αφ’ ετέρου, ας δεχθούμε ότι το επιχείρημα ευσταθεί, χάριν συζήτησης. Η πάνδημη άρνηση των Ελλήνων να αποδεχθούν τον συμβιβασμό της παράδοσης του ονόματος δεν άπτεται στρατιωτικής απειλής. Εσκεμμένη ή όχι, πρόκειται για παρανόηση. Η άρνηση των Ελλήνων έγκειται στην αίσθηση απώλειας ταυτότητας, στην αίσθηση απώλειας τμήματος της Ιστορίας. Όταν ο Έλληνας Μακεδόνας δεν θα μπορεί να δηλώνει ότι είναι Μακεδόνας, διότι δια της κυβέρνησής του θα έχει αναγνωρίσει έναν άλλο λαό ως «Μακεδόνες», αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα.
Μύθος 10ος.
Πρέπει να βρούμε λύση. Δεν υπάρχει άλλη ευκαιρία.
Αλήθεια:
(Αυτό θυμίζει λίγο Κύπρο 2004 και Σχέδιο Ανάν, αλλά τελικά η ένταξη στην ΕΕ έγινε παρά τις Κασσάνδρες).
Ξεχνάμε ότι η χώρα αυτή έχει δύο εθνικές συνιστώσες: Σλάβους και Αλβανούς. Ας σκεφτούμε τους Αλβανούς. Μας λένε ότι δεν δέχονται το Σλαβομακεδονία επειδή δεν είναι Σλάβοι. Μάλιστα. Σάμπως είναι Μακεδόνες; Όχι βέβαια. Όσο ξένο τους είναι το Σλαβο-κάτι, τόσο ξένο τους είναι και το Κάτι-Μακεδονία. Ούτε λιγότερο, ούτε περισσότερο.
Το 1992 δεν είχαν ούτε έναν Αλβανό βουλευτή. Σήμερα έχουν 4 κόμματα, 2 στην κυβέρνηση, το 1 έχει δικό του αντιπρόεδρο. Τα Αλβανικά είναι πλέον επίσημη γλώσσα της χώρας. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι σε λίγα χρόνια θα επιζητήσουν ένα όνομα κράτος ουδέτερο εθνικά, δηλαδή χωρίς κανέναν από τους όρους Σλαβο- ή Μακεδονία-, το οποίο κράτος αυτό θα έχει δύο εθνικές συνιστώσες. Αυτό συμβαίνει σήμερα με το Βέλγιο, που είναι όνομα κράτους απαρτιζόμενο από δύο εθνότητες με άλλα ονόματα.
Αυτό το ενδεχόμενο, αυτομάτως υποβαθμίζει το πρόβλημα από πρόβλημα αναζήτησης ονόματος σε κράτος-εθνότητα-γλώσσα (και άρα, παρουσία σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς και γενικότερα διεθνείς σχέσεις), σε πρόβλημα αναζήτησης εσωτερικού ονόματος μίας εθνικής συνιστώσας.
Αυτό μας δίνει και τον κατάλληλο χρόνο, ώστε από τότε και μετά, να συνεχίσουμε εκείνο το πνεύμα του Μακεδονικού Αγώνα που δεν σκόπευε να «απελευθερώσει την Μακεδονία» (όπως κακώς νομίζουμε), αλλά σκόπευε να θυμίσει στους κατοίκους της Μακεδονίας ότι είναι Έλληνες και να τους αφυπνίσει καταλλήλως, όποια γλώσσα κι αν μιλάνε. Εξ ου και οι «Γραικομάνοι» (κατά τους Βουλγάρους) πληθυσμοί, οι οποίοι πολέμησαν όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες χωρίς να γνωρίζουν ελληνικά. Μακροπρόθεσμος στραγητικός στόχος είναι αυτός.
Σημείωση: είναι πιθανό να προστεθούν μύθοι ή πληροφορίες με νέες εκδόσεις. Η παρούσα έκδοση γίνεται στις 21/2/2018 στις 18.30 ώρα Ελλάδος.
Πηγή