Παγκόσμια τραπεζική κυβέρνηση

Τρύφων Λιώτας

Η τράπεζα της Αμερικής "Wells Fargo" απολύει 5.300 υπαλλήλους εξαιτίας σκανδάλου. Οι υπάλληλοι εξαπάτησαν εκατομμύρια πελατών της. Αυτή είναι μια είδηση που μπορεί να είναι μην της δώσεις πολύ σημασία αλλά όμως από πίσω κρύβεται ένα τρανταχτό παράδειγμα για την "Κρίση", την "Διάσωση του τραπεζικού συστήματος", τους "Τραπεζικούς κυβερνητικούς υπαλλήλους", την "Παγκοσμιοποίηση" και τον "Εθνικισμό".


Το σκάνδαλο
Με πάνω από 70 εκ. πελάτες και πρώτη στη λίστα με τα περισσότερα δάνεια με υποθήκες η Wells Fargo είναι η μεγαλύτερη τράπεζα της Αμερικής και μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως. Μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε για την εξαπάτηση πελατών της και που ακόμη και το CNN χαρακτήρισε ως «συγκλονιστικό» καλείται να πληρώσει πάνω από 185 εκ. δολάρια στην CFPB (Γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών). Η ζημία για τους καταναλωτές – πελάτες της υπολογίζεται σε ένα ποσό πάνω από τα 5 εκ. δολάρια.
Το πρόστιμο που επιβλήθηκε είναι το μεγαλύτερο που έχει ποτέ επιβάλει η CFPB. Σύμφωνα με τις ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές της χώρας οι υπάλληλοι της τράπεζας ήδη από το 2011 εξαπατούσαν συστηματικά τους πελάτες της τράπεζας: με χορήγηση πιστωτικών καρτών και άνοιγμα νέων λογαριασμών χωρίς την συγκατάθεσή τους προκάλεσαν συστηματική συσσώρευση εκπρόθεσμων τελών για τους ανυποψίαστους πελάτες. Η τακτική περιελάμβανε και την δημιουργία ψεύτικων λογαριασμών e-mail και ψεύτικων κωδικών PIN για να μπορούν οι «πελάτες» να δίνουν τις εντολές με τις τραπεζικές υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου. Στο τελικό απολογισμό οι υπάλληλοι της τράπεζας «δημιούργησαν» 1,5 εκ. εικονικούς λογαριασμούς και «αιτήθηκαν χορήγηση» για πάνω από 565.000 πιστωτικών καρτών για πελάτες της τράπεζας που ποτέ δεν έδωσαν την έγκρισή τους.


Οι «κακοί» υπάλληλοι και η «υπεύθυνη» τράπεζα
Η πρακτική αυτή των υπαλλήλων ήταν η πιο διαδεδομένη. Φυσικά το κίνητρο πίσω από αυτή την παράνομη δραστηριότητα ήταν τα προγράμματα επιβράβευσης υπαλλήλων (μπόνους παραγωγικότητας) για την προσέλκυση νέων πελατών, τη δημιουργία νέων λογαριασμών και την πώληση προϊόντων της τραπέζης. Οι υπάλληλοι υποστηρίζουν με καταθέσεις τους ότι οι προϊστάμενοι τους πίεζαν αφόρητα για την δημιουργία νέων λογαριασμών και μια χαμηλή παραγωγικότητα θα σήμαινε και απόλυση. Η τράπεζα από μέρους της δήλωσε ότι έχει απολύσει ήδη 5.300 υπαλλήλους (το 1% του εργατικού δυναμικού της) που είχαν σχέση με την απάτη τα τελευταία χρόνια. Επίσης θέλοντας να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου δήλωσε ότι «όταν κάνουμε λάθη, εκδηλωνόμαστε δημόσια, παίρνουμε την ευθύνη και δρούμε.»
Βέβαια η δημόσια εκδήλωση ήρθε μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου από τρίτους, η ευθύνη και η δράση στόχευσε τους «κακούς» υπαλλήλους, ενώ το πρόστιμο που καλείται να πληρώσει είναι μια σταγόνα από τον ωκεανό της αξίας της που αποτιμάται σε 250δις δολάρια. Επίσης είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι υπάλληλοι που την πλήρωσαν ήταν από τους λεγόμενους κακούς: κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η τράπεζα γνώριζε τις πρακτικές τους πριν το σκάνδαλο γίνει δημόσιο αφού οι απολύσεις έγιναν τα τελευταία χρόνια.
Το πιθανότερο είναι οι απολύσεις να αφορούν το σύνολο των απολύσεων γιατί είναι γνωστή η επισφάλεια της εργασίας στον τραπεζικό τομέα. Τέλος για κερασάκι στην τούρτα λίγη αριθμητική: 5.300 εργαζόμενοι επί ένα πολύ χαμηλό μέσο όρο ετήσιων απολαβών 50.000 δολαρίων (χωρίς μπόνους και αποζημιώσεις) μας δίνει την αξία του προστίμου συν 80εκ έξτρα δολάρια για κέρδος στην τράπεζα δηλαδή και πάλι ανάπτυξη!


Ο μύθος της διάσωσης μιας τράπεζας λόγω κρίσης
Η συγκεκριμένη τράπεζα πήρε με το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 ως διασωστικό πακέτο από φορολογούμενους το ποσό των 25 δις. Έκτοτε είναι από τις λίγες τράπεζες που παρουσιάζει σταθερά κέρδη. Είδαμε ότι κάποια από αυτά τα κέρδη οφείλονται στις πρακτικές των «κακών» υπαλλήλων που άρχισαν αποδεδειγμένα 3 χρόνια μετά την διάσωση. Τα άλλα κέρδη είναι από πρακτικές που ποτέ δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας κυρίως γιατί δεν υπάρχει κανείς συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των τραπεζών) για να τις κατανοήσουν.
Μιλάμε για τα τοξικά derivatives (πολύπλοκα οικονομικά παράγωγα) τα οποία κρίνονται από ιδιωτικές εταιρείες ως ασφαλή αλλά μπορεί να αποδειχθούν σαπουνόφουσκες όπως μας δίδαξε η κρίση του 2008. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η έκθεση της τράπεζας σε αυτά τα παράγωγα είναι πολύ μεγαλύτερη συγκρινόμενη με την έκθεση της στα παράγωγα που δημιούργησαν την κρίση το 2008.
Μύθος, λοιπόν, ότι λεφτά είναι πιο ασφαλή σε μια τράπεζα όταν οι τακτικές εξαπάτησης πληθαίνουν παγκοσμίως και δείχνουν ότι το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότερες είναι αφερέγγυες. Αν σκεφτούμε ότι ένα σκάνδαλο τόσο μεγάλο μπορεί να οδηγήσει πολλούς πελάτες στο να αποσύρουν τις καταθέσεις τους μπορούμε εύκολα να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι το βασικό επιχείρημα των οικονομολόγων «κάτι πολύ μεγάλο δεν γίνεται να αποτύχει» μπορεί να καταρριφθεί ξανά λίαν συντόμως.


Ποιος φταίει τελικά;
Είναι πολύ εύκολο να ρίξουμε το βάρος της ευθύνης στους «κακούς», άπληστους και ανήθικους υπαλλήλους. Εξάλλου αυτό κάνουν από την αρχή της κρίσης του 2008 όλοι οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί με την βοήθεια των ΜΜΕ και το σιγοντάρισμα των πολιτικών κομμάτων. Το μοτίβο είναι το ίδιο και εξ υπονοεί ότι το σύστημα είναι εντάξει, απλά χρειάζεται να ξεφορτωθεί όλους τους απατεώνες που εκμεταλλεύονται το σύστημα από μέσα: τους άπληστους, τους ψυχοπαθείς, τους κοκάκηδες, τους εθισμένους στον τζόγο κοκ.
Όμως οι ευθύνες του διαφθορέα είναι πάντα μεγαλύτερες από του διεφθαρμένου αφού αυτός έχει την δύναμη να διαφθείρει. Είναι σίγουρο ότι ακόμα και αν απολύαμε όλους τους υπαλλήλους παγκοσμίως και προσλαμβάναμε καινούργιους μέσα σε λίγες μέρες θα βλέπαμε τα ίδια μοτίβα συμπεριφορών. Επομένως το πρόβλημα είναι το ίδιο το σύστημα και όχι οι υπάλληλοί του.


Ο ρόλος των πολιτικών
Ας πάρουμε για παράδειγμα τους πολιτικούς: Τι έχουν κάνει τα τελευταία σαράντα χρόνια; Επιτρέπουν την συγχώνευση μεγάλων τραπεζών με την λογική αν δημιουργήσεις κάτι μεγάλο αυτό αποκλείεται να αποτύχει. Υποστηρίζουν την συμμετοχή επενδυτικών τραπεζών στο χρηματιστήριο και την συγχώνευσή τους με τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο τράπεζες καταναλωτών. Επιτρέπουν την δημιουργία ολοένα και πιο πολύπλοκων οικονομικών προϊόντων, βρίσκουν σωστό το ότι αυτά δεν καταγράφονται σε κεντρικό μητρώο, και ότι είναι δύσκολο ως αδύνατο να ελεγχθούν. Δέχονται ότι οι τράπεζες πληρώνουν εταιρείες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας για να αξιολογήσουν τα δικά τους προϊόντα και ότι ιδιωτικά λογιστικά γραφεία μπορούν να συμβουλεύουν κοκ.
Θα περίμενε κανείς σε «δημοκρατικές» χώρες ότι όταν ένα σκάνδαλο αποκαλύπτεται τότε οι πολιτικοί βγαίνουν μπροστά για να διορθώσουν την κατάσταση. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ και ιδιαίτερα με την κρίση του 2008. Οι ίδιοι οι πολίτες δεν πιστεύουν ότι κάποιο άλλο κόμμα θα έκανε την διαφορά και αυτό δεν είναι απόρροια απάθειας. Είναι συνειδητοποίηση. Βλέπετε η οργουελιανή γλώσσα παρά την εκτεταμένη χρήση της δεν έχει ριζώσει ακόμα σε όλους τους ανθρώπους.
Οι «δωρεές» για την πολιτική καμπάνια ενός κόμματος είναι μια έκφραση που αντικαθιστά την λέξη διαφθορά. Επίσης οι «δεύτερες καριέρες» και οι «ομιλίες» σε οικονομικά φόρουμ πληρώνονται αδρά (η Χίλαρι Κλίντον έχει δώσει ομιλία με αμοιβή 200000 δολάρια και ας μην ξεχνάμε τον δικό μας, Γιώργο Παπανδρέου, ενώ ο Τόνι Μπλερ κερδίζει τώρα ως «σύμβουλος» τραπέζης 10 φορές περισσότερα απ’ ότι ως πρωθυπουργός, ο πρώην «σωτήρας» τραπεζών και υπουργός οικονομικών της Ολλανδίας κερδίζει κάτι παραπάνω από 1 εκ. το χρόνο σε τράπεζα της Ολλανδίας). Ενώ οι ελάχιστοι τίμιοι πολιτικοί που δεν βάζουν το κόμμα πάνω από όλα δεν πρόκειται να καταφέρουν τίποτα μόνοι τους ενάντια σε κόμμα και τα μεγαθήρια της οικονομίας.
Αυτοί είναι κυρίως οι λόγοι που οι πολιτικοί όχι μόνο δεν βάζουν φρένο στη δύναμη του οικονομικού κλάδου αλλά τρέχουν να βολευτούν εκεί μετά το τέλος της πολιτικής τους καριέρας. Όμως όταν όλα αυτά αποτελούν καθημερινές πρακτικές δεν θα έπρεπε πλέον να μιλάμε για διαφθορά. Με την διαφθορά εννοούμε ότι αντί χρηματικού ποσού ή θέσης κάνεις κάτι το οποίο αλλιώς δεν θα έκανες. Εδώ όμως το πιθανότερο είναι ότι έχουμε να κάνουμε με «σύλληψη - αιχμαλωσία». Ο όρος αυτός θέλει να δηλώσει ότι τα λεφτά δεν είναι πλέον απαραίτητα επειδή ο πολιτικός, o εποπτεύων ή ο επιστήμονας πιστεύει ακράδαντα ότι ο κόσμος είναι έτσι ακριβώς όπως τον έχουν σχεδιάσει οι τράπεζες. Εξάλλου η λογική λέει ότι ακόμα και αν υπήρχαν πολιτικοί που ενδιαφέρονταν (;) για την πατρίδα τους και υποχρεώνανε τις τράπεζες σε μεγάλο έλεγχο, αυτές απλά θα έφευγαν από εκεί και παγκοσμίως δεν θα άλλαζε κάτι.
Η παγκοσμιοποίηση έχει το πλεονέκτημα σε σχέση με τις τοπικά εκλεγμένες κυβερνήσεις. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα λειτουργούν παγκόσμια και η δύναμή τους είναι τέτοια που μπορούν να διαφθείρουν πρόσωπα, να αλλάξουν κυβερνήσεις, να εκβιάσουν κυβερνήσεις ή απλά να δημιουργήσουν πολέμους σε περιοχές που τους συμφέρει. Το πρόβλημα λοιπόν με το σύστημα είναι ότι είναι αδύνατο να ξεσκεπάσεις και να ελέγξεις τις τράπεζες. Μπορείς να θυμώσεις με το γεγονός ή να πέσεις στην παγίδα και να πεις ότι πρέπει να έχουμε μια παγκόσμια διακυβέρνηση. Πάντως είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση δεν συμβαδίζει με την εθνική δημοκρατία.


Παγκοσμιοποίηση κι από την πίσω πόρτα Εν είδη επιλόγου ας εξετάσουμε τον ρόλο της «αριστεράς» σε Ελλάδα και Ευρώπη μέσα από τα μάτια ενός τραπεζίτη. «Η αριστερά απαιτεί αλληλεγγύη από όλους σε μια χώρα, δηλαδή υψηλότερους φόρους για τους πλούσιους με τους οποίους μπορούν να στηριχτούν οι πιο αδύναμοι συμπατριώτες τους. Αλλά αυτό οδηγεί σε μια έξαρση του πατριωτικού αισθήματος του «εμείς», κάτι στο οποίο η αριστερά είναι αλλεργική. Με την εθνική ταυτότητα βάζεις από την πίσω πόρτα μέσα στην χώρα τον σωβινισμό και τον εθνικισμό με επακόλουθο φυσικά την εκμετάλλευσή του από τα φασιστικά στοιχεία. Είναι ειρωνικό ότι όλοι αυτοί οι μεταμοντέρνοι αριστεροί «διανοητές» δίνουν έμφαση στο γεγονός ότι η εθνική συνείδηση είναι μια «κατασκευή», οι παραδόσεις είναι πλασματικές και ότι o «εθνικός χαρακτήρας» ένα αποκύημα της φαντασίας. Την ίδια ακριβώς αντίληψη έχει και η παγκόσμια ελίτ.»



Πηγές:
1)Trueactivist:Wells Fargo Fires 5,300 Employees For Scandal That Defrauded Millions Of Its Customers


2)*Η δημοσιογραφική μελέτη του Ολλανδού Joris Luyendijk σε συνεργασία με την εφημερίδα Guardian της Μ. Βρετανίας η οποία διήρκησε 2 χρόνια και κατέληξε σε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ – βιβλίο με τον τίτλο: «Αυτό δεν μπορεί να είναι αλήθεια» (2015, εκδ. Wilco, Amersfoort).