Ο ρόλος των θρησκειών στις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο”

«Ο ρόλος των θρησκειών στις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο», εξετάστηκε σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο «Γιάννος Κρανιδιώτης», του υπουργείου Εξωτερικών, υπό την αιγίδα της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Για τις αλληλένδετες έννοιες της ειρήνης, της ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος, ως προϋπόθεση για αειφόρο ανάπτυξη, έκανε λόγο ο Γρηγόρης Τσάλτας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, πρώην πρύτανης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ειδικότερα, ο κ. Τσαλτας επισήμανε την ανάγκη διαρκούς διαλόγου ανάμεσα στις θρησκείες και κοινής ειρηνευτικής πρωτοβουλίας και δράσης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, προκειμένου να αποκατασταθεί η διαρκής ειρήνη και χαρακτήρισε τον Χριστιανισμό θρησκεία αγάπης που μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα με την αγάπη για τον πλησίον.



Ιδιαίτερα, εν κατακλείδι, υπογράμμισε ότι «κανείς πόλεμος δεν είναι ιερός. Η ειρήνη μόνον είναι ιερή», ρήση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου.



«Για χιλιετίες, στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο έχουν αναπτυχθεί μεγάλοι πολιτισμοί και έχουν προκύψει μεγάλες θρησκευτικές παραδόσεις, που έχουν διαμορφώσει τον πολιτισμό της ευρύτερης περιοχής», τόνισε ο π. Αρίσταρχος Γκρέκας, αρχιμανδρίτης, διεθνολόγος και δρ. Θεολογίας. Αναλυτικότερα, «οι τρεις αβρααμικές θρησκείες, ο Ιουδαϊσμός, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, έχουν συνυπάρξει και είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ιστορία αυτών των λαών, με κοινές πολιτισμικές ρίζες». Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι «στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, η θρησκεία ήταν και είναι παράγοντας επιρροής των εξελίξεων. Η λειτουργικότητά της κατανοείται μέσα από σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις. Για μια σφαιρική κατανόηση χρειάζεται συνδυαστική προσέγγιση του ρόλου της θρησκείας, τόσο στη θεωρητική, όσο και στην πρακτική βάση, σε σχέση με την ασφάλεια, την οικονομία, την πολιτική και τον πολιτισμό». Επ’ αυτού, σημείωσε πως «βάσει των παραπάνω, η σύγκρουση στη ευρύτερη περιοχή είναι μια σύγκρουση όπου η θρησκεία έχει σημασία, εφόσον συμβάλλει στον προσδιορισμό των πολιτιστικών ταυτοτήτων που μπορούν να προκαλέσουν αντιπαλότητες, δίχως να είναι ο πρωταρχικός παράγοντας της σύγκρουσης. Η θρησκεία, όμως, από διαφορετική οπτική, παραδοσιακά συμβάλλει στη συμφιλίωση και την ειρηνική συμβίωση. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύεται μια συνδυαστική προσέγγιση του ρόλου της θρησκείας, για να κατανοηθούν, τόσο η δυναμική της στο επίπεδο της σύγκρουσης, όσο και οι δυνατότητές της στο επίπεδο της ειρήνης». Τέλος, υπογράμμισε ότι «οι θρησκείες καλούνται να αναδείξουν τις παραδόσεις τους για την οικοδόμηση της ειρήνης, πέρα από εξτρεμιστικές τάσεις, συνεισφέροντας τα θεολογικά και ηθικά ερείσματα στη διεθνή κοινότητα του 21ου αι. Παράλληλα, μετά το τέλος των ιδεολογιών, με όλες τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η παγκόσμια τάση επιστροφής στις θρησκείες έρχεται να δώσει την πνευματική τροφή, ώστε το θρησκευτικό βίωμα να συμβάλει στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών».



Από την πλευρά του, ο τρίτος ομιλητής, Γεράσιμος Καραμπελιάς, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αφού έκανε αναφορά στον αιώνα που διανύουμε, «τον αιώνα της ταυτότητας, είτε σεξ, είτε εθνικής, είτε θρησκευτικής, είτε πολυεθνικής», μίλησε για την ισλαμική θρησκεία. Έδωσε την ερμηνεία της λέξης Ισλάμ, που σημαίνει υποταγή στο θείο, της λέξης τζιχάντ που σημαίνει αγώνας, προσπάθεια, και του τακφίρ, που είναι συνώνυμο της απόδοσης της ιδιότητας του απίστου (καφίρ) από έναν πιστό – και όρισε τη διαφορά της από τον Χριστιανισμό, που έγκειται στην έλλειψη των Οικουμενικών Συνόδων, κατά τις οποίες μπορούν να υπάρξουν συμφωνίες, αλλά και διαφωνίες.



Ωστόσο, ο κ. Καραμπελιάς, εστίασε και στις ισλαμικές οργανώσεις που υπάρχουν στην Αλβανία, οι οποίες «ασχολούνται, όχι μόνο με το εμπόριο ή τη θρησκεία, αλλά με τη ζωή κάθε πιστού από την αρχή έως το τέλος της», στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στο Κόσοβο, αλλά και στις «οργανώσεις αυτές που δραστηριοποιούνται σε όλες τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, για τις οποίες οι γνώσεις μας είναι περιορισμένες». Τόνισε μάλιστα, ότι οι ομάδες τους είναι πολλές και ότι κάθε ομάδα εξ αυτών αναφέρεται στον δικό της ιμάμη.

Ο Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, επικεντρώθηκε στον λόγο του «στην παγκόσμια ισοπέδωση και στον πόλεμο όλων εναντίον όλων». Μίλησε για τον ανταγωνισμό που «είναι έντονος ανάμεσα στα έθνη και στα κράτη», αλλά και για την αντίθεση συμφερόντων που μπορεί να οδηγήσει σε πολεμική σύγκρουση. Σε αυτό το σημείο, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη γείτονα Τουρκία, την οποία κατηγόρησε ότι «εξοντώνει την πνευματική τάξη»: «Χάνονται όχι μόνον τα αγαθά, αλλά και ο πνευματικός πολιτισμός» υποστήριξε, και υπογράμμισε ότι «οι θρησκείες, σε αυτόν τον κόσμο, διαμορφώνουν συνειδήσεις, νοοτροπίες». Ο κ. Γιαλλουρίδης έκλεισε την ομιλία του εμφατικά, με την επισήμανση ότι «υπάρχει αδυναμία ρύθμισης του δικαίου».

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Κέντρο Γεωπολιτικών Αναλύσεων του New York College, με την επιστημονική υποστήριξη του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστήμιου και την επίσημη υποστήριξη του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Χαιρετισμό απηύθυναν εκ μέρους της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ο επίσκοπος Ναζιανζού Θεοδώρητος, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βασίλειος Κόκκαλης, ο βουλευτής της ΝΔ και πρώην υπουργός Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, επικεφαλής Γραφείου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, και ο Ηλίας Φούτσης, πρόεδρος του εκπαιδευτικού ομίλου New York College.

Τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο δημοσιογράφος Μανώλης Κωστίδης.



Ελένη Μαχαίρα