Γιατί τόσοι πίνακες με γυμνές γυναίκες εκτίθενται στα μουσεία;

Η ... αρσενική ερμηνεία του κόσμου


Αμέτρητες γυμνές γυναίκες που βρίσκονται σε κρεβάτια ή ανάμεσα σε δέντρα ή στο νερό. Τα στήθη καλύπτονται μερικές φορές με τα μακριά μαλλιά τους ή είναι πλήρως εκτεθειμένα. Αμέτρητοι πίνακες με γυμνές γυναίκες εκτίθενται σε πολλά μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Και φυσικά ουδείς αναστατώνεται γιατί τελικά είναι τέχνη. Και η τέχνη είναι όλα! Ελευθερία της τέχνης! Ποιος θα ήθελε ποτέ να αντικρούσει αυτό;

Το τελευταίο διάστημα με αφορμή και τη διαμάχη ανάμεσα στο Facebook και τον… Κουρμπέ και τον διάσημο πίνακά του «Η προέλευση του κόσμου», η συζήτηση για το σεξισμό στην τέχνη έχει ανάψει.

Κανείς δεν θέλησε ποτέ να αμφισβητήσει την ελευθερία της τέχνης. Αλλά τον τρόπο που την αντιμετωπίζουμε. Το πώς εκθέτουμε, αναθεωρούμε, σχολιάζουμε, εξετάζουμε.

Διότι, φυσικά, έχει αντίκτυπο στην κατανόηση των ρόλων μας όταν οδηγούμαστε από την παιδική ηλικία σε μουσεία στα οποία οι γυναίκες εκτίθενται πρωταρχικά ως αντικείμενα του σεξ.

Το γεγονός είναι ότι οι γυναίκες ανέκαθεν μειονεκτούσαν στην κοινωνία μας. Αν οι γυναίκες είχαν συγκρίσιμα δικαιώματα τον 18ο και 19ο αιώνα όπως έχουν στον 21ο αιώνα, ίσως θα βλέπαμε περισσότερους πίνακες με γυμνούς άνδρες σήμερα στα μουσεία. Ή περισσότερες εικόνες ντυμένων γυναικών – ίσως ακόμη και στη δουλειά.

Το γεγονός είναι ότι οι γυναίκες στις τέχνες σήμερα δεν έχουν ακόμα την ίδια αναγνώριση με τους άνδρες.

Οι γυναίκες καλλιτέχνες παίρνουν κατά μέσο όρο μόνο τα μισά χρηματικά ποσά για τα έργα τους σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους, γράφει το περιοδικό Manager Magazine.

Οι Αμερικανίδες ακτιβίστριες «Guerrilla Girls» διαμαρτύρονται γι’ αυτή την άνιση μεταχείριση εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Όπως λένε, οι γυναίκες καλλιτέχνες λαμβάνουν λιγότερη προσοχή και αναγνώριση για τα έργα τους. Η δημιουργική διαμαρτυρία είναι σημαντική για να επιστήσει την προσοχή του κοινού, λέει η οργάνωση.
Αρσενική ερμηνεία του κόσμου

Σήμερα, όταν μπαίνουμε σε ένα μουσείο είναι πολύ πιθανό ότι θα δούμε μια αρσενική ερμηνεία του κόσμου – είτε από τον 18ο αιώνα είτε από τη σύγχρονη εποχή. Αυτό δεν πρέπει να θεωρείται πάντα ότι είναι κακό. Εξάλλου, τα μουσεία παρουσιάζουν ιστορία, αυτό είναι μέρος της δουλειάς τους. Επίσης, παρουσιάζουν πίνακες ζωγραφικής από τον 19ο αιώνα και πριν στους οποίους γίνεται σαφής η εικόνα των γυναικών εκείνη τη στιγμή. Μεταξύ άλλων, καθιστούν δυνατή την κατανόηση του παρελθόντος, την αναγνώριση της προόδου, τη θέση μας στη ζωή.

Οι εκθέσεις φυσικά και δεν πρέπει να προσανατολίζονται στις σημερινές ιδεολογίες και τις ηθικές έννοιες. Αλλά πρέπει να συγκριθούν με αυτές. Δεν πρόκειται για λογοκρισία των έργων, αλλά για τοποθέτησή τους στο σωστό πλαίσιο.

«Αν τα έργα τέχνης εκφράζουν μια εικόνα γυναικών που έρχεται σε αντίθεση με τους κοινωνικούς κανόνες, το καθήκον του μουσείου να μεσολαβεί είναι ακόμη μεγαλύτερο», λέει στο περιοδικό Der Spiegel η Μάριον Άκερμαν, διευθύντρια της συλλογής έργων τέχνης της Δρέσδης.

Στις αρχές Φεβρουαρίου από ένα μουσείο στη βρετανική πόλη του Μάντσεστερ ο επιμελητής αφαίρεσε από τον τοίχο για μια εβδομάδα έναν πίνακα του 19ου αιώνα με τίτλο «Hylas and the Nymphs». Ήθελε να ξεκινήσει μια συζήτηση για το πώς τα μουσεία και οι γκαλερί θα πρέπει να ασχολούνται με εικόνες γυμνών γυναικών.

Η δράση ήταν επιτυχημένη: ο πίνακας εκτέθηκε ξανά και την επομένη ξεκίνησε μια έντονη συζήτηση στα social media. Πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι άρχισαν να συζητούν αν και πώς πρέπει να χειρίζονται αυτές τις εικόνες. Αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο για την ελευθερία των τεχνών. Αυτά είναι καλά νέα για την ελευθερία της γυναίκας.