Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ''ΘΥΜΑΤΟΣ''

Είμαστε μάρτυρες, κατά την πορεία των τελευταίων δεκαετιών, ενός φαινομένου ολοένα αναπτυσσόμενου και διαδιδόμενου: την αυξανόμενη, διάχυτη και σχεδόν αχαλίνωτη θυματοποίηση σημαντικών πτυχών της κοινωνικής, πολιτικής, νομικής, οικονομικής και πολιτισμικής διαλεκτικής. Πολλοί μιλούν για μία ''σχολικοποίηση'' ή ''ιατρικοποίηση'' της κοινωνίας. Κανένα άλλο φαινόμενο δεν μπορεί να συγκριθεί με την τωρινή θυματοποίηση: όλες εκείνες οι κατηγορίες και όλες εκείνες οι κοινωνικές ομάδες οι οποίες, δικαίως ή αδίκως, καταφέρνουν να αποκτήσουν το νομικό καθεστώς, επίσημα αναγνωρισμένο, των θυμάτων. Πρακτικά, δεν υπάρχουν σχεδόν όρια σε αυτά που μπορούν να απαιτήσουν υπό την μορφή αποζημίωσης για τις ζημίες, υλικές ή ηθικές, που υπέστησαν. Και όχι μόνον: δεν υπάρχουν όρια στην συνεχή ηθική πίεση που είναι σε θέση να εξασκήσουν, όχι στους ενόχους, αλλά πάνω σε ολόκληρη την κοινωνία, στην οποία απαγορεύεται να προσλάβει μία ουδέτερη στάση, αλλά είναι αναγκασμένη, αντίθετα, να παραταχθεί με το μέρος τους, κάθε φορά που κτυπούν τα τύμπανα για να καταγγείλουν την βία που δέχθηκαν και να καλέσουν σε σύναξη όλους τους ''καλούς'' στην σταυροφορία ενάντια στο κακό.


Αυτό το φαινόμενο απορρέει από διάφορους παράγοντες –και το λέμε με τον μέγιστο σεβασμό για τα αυθεντικά θύματα, τα οποία το τελευταίο που τα απασχολεί είναι να μετατρέψουν το πρόβλημα τους σε μία υποδειγματική ιστορία, που θα την παραδώσουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και θα απαιτήσουν μία αποζημίωση που θα αποτελέσει ένα προηγούμενο politically correct, για τις μελλοντικές σταυροφορίες θυματοποίησης. Αλλά, μεταξύ όλων, ο παράγοντας που ξεχωρίζει περισσότερο είναι η παγκόσμια διάδοση της κουλτούρας των ''δικαιωμάτων'', η οποία είναι κόρη του δημοκρατικού ατομικισμού και ενός υποτιθέμενου ''φυσικού διακαίου'' το οποίο κατοχυρώνεται από ένα ''πρωταρχικό κοινωνικό σύμφωνο''. Δηλαδή υπάρχει η έξης συλλογιστική: καθένας έρχεται στον κόσμο με μία σειρά δικαιωμάτων.Η κοινωνία υπάρχει για να τα ικανοποιεί ή πάντως για να εμποδίζει την παραβίαση τους. Εάν αφαιρέσετε σε κάποιον την άσκηση των ''δικαιωμάτων'', αυτομάτως τον καθίσταται ένα θύμα. Ένα θύμα που έχει το δικαίωμα να απατήσει επανορθώσεις όχι μόνον από αυτόν που το πρόσβαλε, αλλά από όλη την κοινωνία, που δεν μπόρεσε να το προστατέψει. Το επαναλαμβάνουμε: δεν μας επιτρέπεται πλέον να είμαστε ουδέτεροι, να δηλώσουμε ότι δεν είμαστε καλά πληροφορημένοι για εκφράσουμε μία γνώμη: όλοι υποχρεούνται να δηλώσουν την συμπαράσταση τους στο θύμα και να συμμετάσχουν στην σταυροφορία εναντία στον θύτη. Ο οποίος μπορεί να είναι ένα φυσικό πρόσωπο, μία ομάδα ανθρώπων, ένα κράτος ή η πείνα, η δίψα, το βουνό, η θάλασσα, ένας καρχαρίας που επιτίθεται στους λουόμενους, μία αρκούδα που κυνηγά ένα τουρίστα. Επίσης μπορεί να είναι η φτώχια, η προκατάληψη, ο σεξισμός, ο καρκίνος, η κουφαμάρα, η οστεοπόρωση, ο ιστορικός αναθεωρητισμός κλπ, κλπ.


Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, αρκεί όποιος θεωρεί ότι παραβιάστηκαν τα δικαίωμα του (στην υγεία, στην μόρφωση, στο να τελειώσει το πανεπιστήμιο χωρίς να διαβάζει, να υιοθετήσει παιδί αν και είναι γκέι, να πάρει σύνταξη στα 50) παρουσιάζεται, με έναν καλό δικηγόρο, υπό την μορφή θύματος, και έχει σίγουρη την νίκη. Και όχι μόνον: ο ρόλος του θύματος μπορεί να μετατραπεί σε ένα κερδοφόρο επάγγελμα, ένας τρόπος για να λυθεί οριστικά το πρόβλημα της προσωπικής του συντήρησης.

κλάψτε για το "θύμα"

Στο επίπεδο της πολιτικής: σήμερα οι πόλεμοι γίνονται για να υπερασπιστούν τα ''θύματα'', για να τα προστατέψουν από τα ''εγκλήματα'' του πιο ισχυρού. Με αυτή την αιτιολόγηση, στο τέλος του δεύτερης χιλιετηρίδας, τα δυτικά έθνη έκαναν έναν σκληρότατο πόλεμο εναντίον της Σερβίας, κατηγορώντας την ότι δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα των Aλβανών του Κοσσόβου και αποσκοπεί στην εθνοκάθαρση. Μετά την δυτική επέμβαση, το Κόσσοβο αφαιρέθηκε από την σερβική κυριαρχία και, όταν έκλεισαν τα φώτα της δημοσιότητας, ο σερβικός πληθυσμός υποβλήθηκε σε διακρίσεις και βιαιότητες εκ μέρους των Αλβανών, έτσι ώστε να γίνει μία πραγματική εθνοκάθαρση. Αλλά πλέον, στο φαντασιακό της παγκόσμιας δημόσιας γνώμης και επίσης για τους διεθνείς οργανισμούς δικαιοσύνης, οι ένοχοι ήταν οι Σέρβοι και οι Αλβανοί ήταν τα θύματα: οι ρόλοι είχαν ήδη ανατεθεί και κανείς δεν γύρισε να μιλήσει για εκείνη την ιστορία, κανείς συμπονετικός και αμερόληπτος δημοσιογράφος ξανάναψε τις τηλεκάμερες για να καταγράψει εκείνο που τα πρώην θύματα έκαναν στους πρώην ενόχους, τώρα πλέον ανίσχυρους.


Μία παρόμοια συζήτηση μπορεί να γίνει για ορισμένες κατηγορίες παράνομων μεταναστών, οι οποίοι δεν μπαίνουν καν στον κόπο να περιμένουν να γίνει δεχτή η αίτηση τους για πολιτικό άσυλο, για να επιδοθούν σε εγκληματικές πράξεις μέσα στην χώρα που τους φιλοξενεί και τους συντηρεί. Η λήψη μιας αυστηρής στάσης έναντι αυτών, αμέσως εγείρει την κατηγορία του ρατσισμού. Επιπλέον, ισοδυναμεί με την άρνηση ενός υποτιθέμενου δικαιώματος: της αδιάκριτης και χωρίς όριο υποδοχής…




theodotus.blogspot.gr