Υφαντική και ενδυμασία στο νεολιθικό Αιγαίο

Διάλεξη της Καλλιόπης Σαρρή


«Υφαντική και ενδυμασία στο νεολιθικό Αιγαίο. Πειραματισμοί, τεχνολογία, και αισθητικές τάσεις» είναι ο τίτλος διάλεξης της Καλλιόπης Σαρρή (Postdoc researcher, Centre for Textile Research, University of Copenhagen), την οποία διοργανώνουν ο «Αιγεύς – Εταιρεία Αιγαιακής Προϊστορίας» και το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών.

«Η υφαντική της Νεολιθικής εποχής είναι ελάχιστα γνωστή εφόσον δεν έχουν διασωθεί πραγματικά αρχαιολογικά υφάσματα» αναφέρει σχετικά η Καλλιόπη Σαρρή. «Έτσι, οι πληροφορίες που διαθέτουμε είναι μόνο έμμεσες. Εκείνο που γνωρίζουμε καλύτερα είναι βασικά στοιχεία της τεχνολογίας των υφασμάτων που προέρχονται κυρίως από αναγνωρίσιμα υφαντικά εργαλεία, τα οποία είναι κατασκευασμένα από ανθεκτικά υλικά, κυρίως σφονδύλια και αγνύθες από πηλό ή πέτρα, και από κάποια οστέινα σύνεργα ραπτικής. Σύμφωνα με αυτά τα ευρήματα, γνωρίζουμε ότι η οικιακή κλωστοϋφαντουργία εμφανίζεται ήδη από την Πρώιμη Νεολιθική εποχή, ενώ η χρήση του κάθετου αργαλειού με υφαντικά βάρη, όπως τον γνωρίζουμε από τις μεταγενέστερες περιόδους, εμφανίζεται πολύ αργότερα.

»Τα ανοιχτά τεχνολογικά ζητήματα αφορούν τις πρώτες ύλες για την παραγωγή υφαντικών ινών, τους τρόπους ύφανσης και τα πιθανά και ως τώρα αδιάγνωστα εργαλεία που θα μπορούσαν να σχετίζονται με την υφαντουργία, ενώ ένα από τα καίρια ερωτήματα είναι το ποιος ήταν ο τύπος του πρώτου αργαλειού πριν εμφανιστεί ο τύπος του κάθετου αργαλειού με τις αγνύθες και το πότε άρχισε να χρησιμοποιείται το μαλλί του προβάτου στη νηματουργία.

»Λιγότερα και περισσότερο δυσανάγνωστα είναι τα στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανασύσταση της νεολιθικής ενδυμασίας. Αυτά προέρχονται αποκλειστικά από την ερμηνεία της διακόσμησης μιας μικρής ομάδας ειδωλίων, η οποία, αν και περιορισμένη, βρίσκει αντιστοιχίες σε ανάλογα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Η προσεκτική παρατήρησή τους αφήνει να διακριθούν διάφορα, πολύ ιδιαίτερα ενδυματολογικά στοιχεία και τύποι ενδυμάτων πολύ πρωτοποριακοί για την εποχή τους, οι οποίοι δεν συνεχίστηκαν στις επόμενες εποχές, ενώ ορισμένα στοιχεία τους σημείωσαν επιβιώσεις στην Εποχή του Χαλκού».

Στη διάλεξή της η κα Σαρρή θα αναφερθεί στις μαρτυρίες που οδηγούν στην ανασύσταση της κλωστοϋφαντουργικής τέχνης, στο επίπεδο της τεχνογνωσίας και το γνωστικό υπόβαθρο των υφαντουργών και στις μαρτυρίες εκείνες που μας οδηγούν σε μια πρώτη προσέγγιση της ενδυμασίας της Νεολιθικής εποχής.

H διάλεξη, που θα δοθεί στα ελληνικά, θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018, και ώρα 19:00, στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών (Μητσαίων 9, σταθμός μετρό Ακρόπολη) και εντάσσεται στο πλαίσιο των Αιγαιακών Διαλέξεων.