Γιατί το 2018 είναι (μια ακόμη) κρίσιμη χρονιά...
άνυδρη εκλογικά περίοδο μακράς -και πρωτοφανούς- διάρκειας εν μέσω κρίσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ πορεύτηκε σε έναν δρόμο χωρίς εκλογικές αναταράξεις και χωρίς κοινωνικές εντάσεις. Σταδιακά, όμως, εισερχόμαστε στο προεκλογικό μοτίβο.
Η νέα χρονιά θα είναι κρίσιμη για την οικονομία
Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο πιο καθοριστικός των τελευταίων ετών, καθώς η πορεία εκτέλεσής του θα καθορίσει την πορεία της οικονομίας τουλάχιστον μέχρι το 2022. Και αυτό γιατί:
1. Το 2018 υπάρχει ενεργή η απειλή του δημοσιονομικού κόφτη, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια αποκλίσεων από το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ ή 7,7 δισ. ευρώ. Οποιαδήποτε απόκλιση θα σημαίνει την ενεργοποίηση νέων δημοσιονομικών μέτρων από το 2019.
2. Για το 2019 είναι δεδομένη η μείωση των συντάξεων μέσα από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν οι περικοπές θα εξομαλυνθούν εν μέρει από τα «αντίμετρα» που προβλέπουν μεταξύ άλλων την επιδότηση στέγης, τη διανομή σχολικών γευμάτων αλλά και μέτρων κοινωνικής πολιτικής συνολικού προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ (ή 1% του ΑΕΠ) περίπου.
3. Για το 2020 είναι προγραμματισμένη η μείωση του αφορολόγητου, αλλά και η ενεργοποίηση και άλλων «αντίμετρων» όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών για φυσικά πρόσωπα, εισφορά αλληλεγγύης και ΕΝΦΙΑ.
Καθοριστική θα είναι η στάση του ΔΝΤ. Το γεγονός ότι η 3η αξιολόγηση έκλεισε εύκολα, οφείλεται στο γεγονός ότι για το 2018 το ΔΝΤ προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να φτάσει στο 2,2% και όχι στο 3,5% του ΑΕΠ όπως προβλέπει η συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Για το 2019, όμως, το ΔΝΤ επιμένει στο 3,5% του ΑΕΠ, κάτι που για να επιτευχθεί πρέπει και οι συντάξεις να κοπούν και να μην υπάρξει κανένα σχεδόν «αντίμετρο».
Ως εκ τούτου η διαπραγμάτευση με το Ταμείο αναμένεται έντονη, τουλάχιστον για όσο διάστημα αυτό παραμένει στο πρόγραμμα.
Η επόμενη (της 20ης Αυγούστου) μέρα
Το ελληνικό πρόγραμμα και ο τρόπος που εφαρμόστηκε διαχρονικά, διαπραγματεύθηκε κατά καιρούς, νοθεύτηκε ενίοτε, άλλαξε ή και τροποποιήθηκε, μας έχει συνηθίσει σε υβριδικές μορφές και περίτεχνους διπλωματικούς χειρισμούς.
Εκτίμησή μας είναι ότι αυτό θα επαναληφθεί και μετά τη λήξη του 3ου Μνημονίου.
Είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό ότι η Ελλάδα θα περάσει αβρόχοις ποσί στη μεταμνημονιακή φάση, όπως είναι πολύ δύσκολο πολιτικά να παραμείνει εκ νέου στη μνημονιακή εποχή.
Η πλέον πιθανή λύση είναι μία υβριδική μεταβατική φάση.
Οι πολιτικοί ακροβατισμοί που θα πρέπει να τηρηθούν θα πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα στην δύσκολη καθαρή και εξολοκλήρου έξοδο στις αγορές και στην ανάγκη αμφότερων των πλευρών –ΕΕ και ελληνική κυβέρνηση– να μην βρεθούν προ ενός νέου προγράμματος. Αυτό, όμως, αν επιλεγεί η ECCL (ενισχυμένη γραμμή στήριξης) είναι δύσκολο πολιτικά για τον ΣΥΡΙΖΑ καθώς όχι μόνο θα σημαίνει επιστροφή στο 2014, αλλά θα πρόκειται για οιονεί πρόγραμμα, αφού προϋποθέτει υψηλή εποπτεία.
Από την άλλη οι ευρωπαίοι εταίροι δύσκολα θα επιτρέψουν μία νέα είσοδο του ελληνικού ζητήματος στα κοινοβούλιά τους, λίγους μήνες πριν από τις Ευρωεκλογές του 2019, όπου η ΕΕ πρέπει να παρουσιαστεί αναγεννημένη και απαλλαγμένη από λάθη και αστοχίες του παρελθόντος.
Ως εκ τούτου η εκτίμησή μας είναι ότι θα βρεθεί ένας τρόπος – μηχανισμός, που θα συνδυάζει εποπτεία και έλεγχο αφενός και αναπτυξιακές δράσεις και πρωτοβουλίες αφετέρου. Για το σκέλος της ανάπτυξης θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα που τυχόν περισσέψουν από το 3ο Μνημόνιο και θα ανέρχονται στο ποσό των 25 δισ.
Καλό είναι, όμως, να θυμούνται και όσοι γνωρίζουν και όσοι δεν γνωρίζουν από αγορές κ.λπ., ότι οι αγορές δεν είναι πεδίο διαπραγμάτευσης. Ούτε κρατάνε πολιτικές ισορροπίες, ούτε διαθέτουν κοινοβούλια. Είναι άτεγκτοι φορείς αναζήτησης κέρδους και ευκαιριών. Κριτές χωρίς δυνατότητα έφεσης. Ας το έχουν υπόψιν όσοι βιάζονται γιατί θα χτίσουν στην άμμο παλάτια…
Γιάννης Μαστρογεωργίου
Σχόλια