Ήρθε, είδε, προκάλεσε, αναθεώρησε…
Ούτε επιτυχία ούτε καταστροφή για τη χώρα μας η επίσκεψη Ερντογάν. Κατεγράφησαν θετικά και αρνητικά στοιχεία, σε...
ένα σκηνικό πρωτοφανές για τα διπλωματικά χρονικά. Ας δούμε αναλυτικά και συγκεκριμένα την συνολική υπόθεση.
Σε τι απέβλεπε και τι περίμενε η κυβέρνηση από τον αψύ και συχνά κυνικό γείτονα, με δεδομένες τις θέσεις του για την Συνθήκη της Λωζάνης και για την μειονότητα της Θράκης; Μετά από πολύμηνες συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών, η επίσκεψη αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί, αφού-φαίνεται να- εξασφαλίστηκε ότι ο Ερντογάν θα αποφύγει αναφορές στη Λωζάνη και στο μειονοτικό.
Δεν θα μάθουμε ποτέ-και πάντως όχι σύντομα- αν όντως είχε συμφωνήσει ο Πρόεδρος της Τουρκίας. Αν το θέμα της δέσμευσης ήταν στον αέρα, βαρύνεται η ελληνική πλευρά που δέχτηκε να πραγματοποιηθεί η επίσκεψη. Αν υπήρξε παρασπονδία, ευθύνεται ο Ερντογάν.
Μία ένδειξη ότι πιθανώς να υπήρχε δεσμευτική συμφωνία, είναι η παρέμβαση του υφυπουργού Εξωτερικών Γιάννη Αμανατίδη, όταν ο Ερντογάν ζήτησε μικρόφωνο για να μιλήσει σε μαθητές μειονοτικού σχολείου στην Κομοτηνή: «Άλλα συμφωνήσαμε, κύριε Πρόεδρε»…
Το βέβαιο είναι ότι ο Πρόεδρος της Τουρκίας φροντίσει να δυναμιτίσει το κλίμα προτού πατήσει το πόδι του στην Αθήνα. Με την συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά, όχι μόνο αναφέρθηκε στην Συνθήκη της Λωζάνης, αλλά μίλησε ευθέως για αλλαγή συνόρων .Γενική και αόριστη η διατύπωση, πλην επίφοβη και επιθετική.
Αναπόφευκτη επομένως η ηχηρή αντίδραση του Προκόπη Παυλόπουλου, καθώς και του πρωθυπουργού. Ηταν αδύνατο να μείνει αναπάντητη η ευθεία πρόκληση. Μοιραία, συνέβη και το πρωτοφανές: διεξήχθη μια τηλεοπτική διπλωματική αντιμαχία με ανταλλαγή επιχειρημάτων, σε φόντο έντασης και αμηχανίας.
Ας δούμε τώρα τα θετικά και τα αρνητικά της επίσκεψης, καθώς και την εν γένει συμπεριφορά των δύο Προέδρων και του πρωθυπουργού:
Συνθήκη της Λωζάνης: Ο Ερντογάν όχι μόνο απέφυγε να επαναλάβει αυτά που είχε πεί στον Παπαχελά, αλλά αναγκάστηκε-μετά τις παρεμβάσεις Παυλόπουλου και Τσίπρα- να σημειώσει ότι η Τουρκία δεν εποφθαλμιά ξένα εδάφη.
Όμως η υπαναχώρηση από τον Πρόεδρο της Τουρκίας συνοδεύτηκε από κάτι χειρότερο για αυτόν. Από την άμεση και ηχηρή αποδοκιμασία των συνολικών θέσεων του για την Λωζάνη. Αντέδρασαν σχεδόν in vivo οι ΗΠΑ και οι Βρυξέλλες, καθώς και η Γερμανία, μια μέρα αργότερα (Παρασκευή).
Εξ αρχής ο Ερντογάν έδωσε έμφαση στο μειονοτικό, μιλώντας, όπως το συνηθίζει ,για τουρκική μειονότητα. Ωστόσο λίγο αργότερα αναδιπλώθηκε. Και μίλησε για πρώτη φορά ο ίδιος για μουσουλμανική μειονότητα τουρκογενούς, πομακικής και ρομά προελεύσεως.
Αυτά καταγράφονται. Και παραμένουν πολύτιμο υλικό για μελλοντικές διπλωματικές μάχες. Όπως μένουν και οι γκάφες ή τα λάθη των ηγετών. Του Ερντογάν, επί παραδείγματι, που έδειξε να αγνοεί ότι η Συνθήκη της Λωζάνης δεν αναφέρεται στο θέμα των Μουφτήδων.
Πονηρά, επίσης, αλλά άστοχα επικαλέστηκε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να ισχυριστεί ότι έχει αναγνωρίσει «τουρκική μειονότητα». Αυτό δεν ισχύει. Έχει αναγνωριστεί ένας τουρκόφωνος σύλλογος και όχι η μειονότητα ως τουρκική. Πέραν αυτού, ο κ.Ερντογάν… ξέχασε ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο κατά τα άλλα επικαλέστηκε! Σημειωτέον ότι η Θράκη ενδιέφερε τον Ερντογάν και για έναν άλλο λόγο: σημαντική επιρροή στην μειονότητα ασκούσε και ασκεί ο Γκιουλέν…
Αν κρίνουμε από την υποδοχή που είχαν οι δηλώσεις του στα τουρκικά ΜΜΕ, καταγράφεται στο ενεργητικό του Προέδρου της Τουρκίας ότι «τα είπε κατάμουτρα» στους Ελληνες μέσα στην Αθήνα. Πρώτης τάξεως επιχείρημα για εσωτερική κατανάλωση… Βέβαια, θα δούμε και την τελική αποτίμηση από τα τουρκικά ΜΜΕ και κατά πόσον σε αυτήν περιλαμβάνονται και οι υπαναχωρήσεις Ερντογάν…
Τελικά, ούτε κρύο ούτε ζέστη σχετικά με την βελτίωση ή την επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η επίσκεψη επιβεβαίωσε τις βαθιές διαφορές σε συγκεκριμένα θέματα, οι οποίες ωστόσο δεν εμποδίζουν την οικονομική συνεργασία σε πολλούς τομείς.
Τέλος, στά δυτικά ΜΜΕ καταγράφεται κυρίως το πρωτοφανές της διπλωματικής αντιμαχίας και το «σόου Ερντογάν». Επιλέγουμε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα δημοσιεύματα:
-«Spiegel»(Γερμανία) : «Στην αρχή προκάλεσε και μετά αναθεώρησε. Αφού προσέβαλε αρχικά τους οικοδεσπότες του στο προοίμιο της επίσκεψης, στην κοινή συνέντευξη Τύπου αναθεώρησε τις δηλώσεις της προηγούμενης μέρας, διαβεβαιώνοντας ότι η χώρα του δεν έχει εδαφικές βλέψεις».
- «Der Standard» (Αυστρία ): «Ο Ερντογάν εξαφάνισε τους Ελληνες πολιτικούς»- «Αν η πολιτική εξουσία μετριόταν σε εκατοστά, τότε η εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν θα έπιανε πολύ χώρο ακόμη και στην γειτονική Ελλάδα. Ο Τούρκος Πρόεδρος καταλαμβάνει από μόνος του το μεγαλύτερο μέρος του λευκού καναπέ στην έδρα του Έλληνα οικοδεσπότη»…
Δυστυχώς, αυτό το… σοβαρό επιχείρημα της αυστριακής εφημερίδος επιστρατεύτηκε και από Έλληνες αρθρογράφους. Χωρίς να ντρέπονται...
Γιάννης Τριάντης
Σχόλια