Μπορεί η ανεπτυγμένη Ελλάδα να συγκριθεί με μια αναπτυσσόμενη χώρα της Αφρικής; Όταν πρόκειται για τη Μποτσουάνα, πάντως, οι σγκρίσεις οδηγούν σε μοιραία αποτελέσματα.
Άλλωστε πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με χώρες της Αφρικής... Η εφαρμογή ωστόσο τριών μνημονίων δεν φαίνεται να άλλαξε προς το καλύτερο την Ελλάδα που πλέον χάνει κατά κράτος από τη Μποτσουάνα.
Μπορεί οι διάφορες εκθέσεις που κατά καιρούς δημοσιεύονται μην αντιπροσωπεύουν την κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα των κρατών, ωστόσο εμπεριέχουν δεδομένα και στοιχεία που δείχνουν την αλήθεια.
Η περίπτωση της μακρινής Μποτσουάνας μπορεί να δώσει τα φώτα της μέσα από το δικό της εν εξελίξει success story και βέβαια αφορμή για προβληματισμό σε μια χώρα που παραμένει βυθισμένη στην ύφεση και το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον.
Μάλιστα πολλές φορές υπάρχει μια... ειρωνεία στην Ελλάδα όταν γίνονται συγκρίσεις με τη Μποτσουάνα, όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να δικαιολογηθεί σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία.
Το... success story της Μποτσουάνας
Την Μποτσουάνα διακρίνει πολυκομματική συνταγματική δημοκρατία. Εκλογές διεξάγονται ελεύθερα, κάθε πέντε χρόνια, η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο. Η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη. Πρόεδρος της Μποτσουάνα, είναι ο Ίαν Κχάμα (με την κόκκινη γραβάτα στη φωτογραφία).
Κύριες εξαγωγές είναι τα διαμάντια, το ανθρακικό νάτριο, ο χαλκός και το κρέας. Ειδικά το τελευταίο εισάγει και η Ελλάδα.
Η χώρα διαθέτει εξωτερικό συναλλαγματικό απόθεμα πάνω από 7,5 δισ. δολάρια, ενώ τρέχει με ρυθμός ανάπτυξης 6%. Μάλιστα έχει τον υψηλότερο μέσο όρο ανάπτυξης τα τελευταία 40 χρόνια στην Αφρική.
Ταυτόχρονα τη χώρα τη χαρακτηρίζει μια αξιοζήλευτη δημοσιονομική σύνεση. Κάθε χρόνο το 30% του προϋπολογισμού διοχετεύεται σε αναπτυξιακές δράσεις, ενώ υπάρχει κόφτης 40% στην αναλογία εξωτερικού χρέους/ΑΕΠ.
Ο πληθωρισμός στη χώρα τρέχει με 7,5% και το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα διαμορφώνεται σε 8.200 δολάρια το χρόνο.
Ταυτόχρονα η χώρα χαρακτηρίζεται από ένα σταθερό φορολογικό σύστημα με σχετικά χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Ελληνο-Αφρικανικού Επιμελητηρίου Εμπορίου και Ανάπτυξης.
- 15% για μεταποίηση, οικονομικές υπηρεσίες, καινοτομία
- 22% για τις λοιπές
- Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων έως 25%.
- Φοροαπαλλαγές για έως 10 χρόνια
- Ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και έλλειψη συναλλαγματικών περιορισμών.
- Ελεύθερη εταιρική ιδιοκτησία για αλλοδαπούς, παροχή κινήτρων για συνεργασία με ντόπιους.
- Επιδοτούμενη εκπαίδευση εργατικού δυναμικού
- Είναι η 2η πιο φιλελεύθερη οικονομία στην υποσαχάρια Αφρική σύμφωνα με τη Wall Street Journal
- Διαθέτει ολοκληρωμένο δίκτυο οπτικών ινών και υψηλή τεχνολογία
Η Μποτσουάνα έδιωξε το ΔΝΤ
Η Μποτσουάνα έχει ένα κοινό με την Ελλάδα. Το ΔΝΤ. Ωστόσο λειτούργησε διαφορετικά από την Ελλάδα. Όταν ήρθε σε κόντρα με το Ταμείο και κατάλαβε ποιες είναι οι προθέσεις του απλά το έδιωξε...Συγκεκριμένα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η Μποτσουάνα αντιμετώπισε κρίση. Δυο αγαθά που εμπορευόταν παρουσίασαν προβλήματα. Παρατηρήθηκε μια απότομη πτώση του κάρβουνου που αποτελούσε μια από τις εξαγωγές της, η οποία έφθινε και η οποία συνοδεύτηκε από την κατάρρευση της τιμής των διαμαντιών. Η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν ολέθρια και γι' αυτό στράφηκε στο ΔΝΤ για βοήθεια.
Όπως έχει χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα πολλές φορές ο Τζόζεφ Στίγλιτς: «Κατά τα τελευταία χρόνια, η οργάνωση Ford τους είχε πει: "Προσέξτε, εμπορεύεστε αγαθά ζωτικής σημασίας, θα πρέπει να δημιουργήσετε στρατηγικά αποθέματα. Και τώρα που ήρθατε αντιμέτωποι με την κρίση θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσετε. Θα ήταν όμως οφέλιμο να εξασφαλίσετε την αρωγή του ΔΝΤ για να συμπληρώσετε τις εφεδρείες σας και να βοηθηθείτε, ώστε να συνεχίσετε να αναπτύσσεστε".
Η άποψη του ΔΝΤ ήταν διαφορετική: "Δεν πρέπει ν' αγγίξετε τα στρατηγικά σας αποθέματα. Πρέπει να σφίξετε τη ζώνη σας και να περιορίσετε τις κοινωνικές δαπάνες, τις δαπάνες για την παιδεία και ούτω καθ' εξής". Μετά από μια εκτενή συζήτηση, η Μποτσουάνα είπε στο ΔΝΤ να γυρίσει σπίτι του. Είπαν πως, "Είναι πολύ επικίνδυνο για την εύθραυστη δημοκρατία μας να συμπεριφερθούμε έτσι στους ανθρώπους μας. Θα προτιμούσαμε να σφίξουμε το ζωνάρι μας, να χρησιμοποιήσουμε κάποιες από τις εφεδρείες μας και να μην έχουμε τη βοήθειά σας". Και τα κατάφεραν να ξεπεράσουν την κρίση και ν' αρχίσουν να αναπτύσσονται και πάλι κι έχουν περάσει από τότε είκοσι πολύ επιτυχημένα χρόνια».
Τα δεδομένα και οι συγκρίσεις που δεν βοηθούν την Ελλάδα
Σε πολλές, σχεδόν σε όλες, τις μετρήσεις διεθνών οργανισμών η Ελλάδα φαίνεται ότι χάνει από τη Μποτσουάνα σε κρίσιμους δείκτες.
Για παράδειγμα στη διαφθορά σύμφωνα με την κατάταξη για το 2015 η Ελλάδα βρίσκεται στην 58η θέση μεταξύ 168 χωρών. Βρίσκεται στην ίδια περιοχή με την Κούβα, την Ιταλία, την Τουρκία ή τη Νότιο Αφρική. Σε κλίμακα από το 0 μέχρι το 100 (με το 0 «απόλυτη διαφθορά» και το 100 «απόλυτη διαφάνεια»), η Ελλάδα έχει 46 βαθμούς.
Στο συγκεκριμένο δείκτη η Ελλάδα καταγράφει χειρότερες επιδόσεις από τη Μποτσουάνα που φιγουράρει στην 28η θέση.
Ανάλογα είναι τα στοιχεία και για την ανταγωνιστικότητα. Η Ελλάδα καταγράφει χειρότερες επιδόσεις στην ανταγωνιστικότητα, παραμένοντας σταθερά στην 81η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum) για το 2015-2016. Η Μποτσουάνα βρίσκεται στην 71η θέση έχοντας ανέβει τρία σκαλιά στη λίστα.
Η Μποτσουάνα δανείζεται φτηνότερα από την Ελλάδα. Μπορεί οι αποδόσεις να έχουν πέσει και η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου να διαμορφώνεται σήμερα κάπου στο 7%, ωστόσο την ίδια ώρα η Μποτσουάνα δανείζεται με 5,5%. Ωστόσο η χώρα δεν επιλέγει να δανειστεί για να μην ανεβάσει το δημόσιο χρέος της.
Τώρα είναι εύκολο να πει κανείς πως η Μποτσουάνα είχε επιτυχία, επειδή είχε στην κατοχή της διαμάντια και φυσικούς πόρους. Εάν όμως κοιτάξουμε τον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι φανερό πως οι φυσικοί πόροι δεν αποτελούν ευλογία για τις χώρες, όπου το κράτος είναι ασθενές. Μάχες ξεσπούν για τη διεκδίκηση των φυσικών πόρων που αντί να αυξήσουν τον πλούτο, εξαντλούν τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας.
Η Μποτσουάνα είχε μια ισχυρή δημοκρατία με ισχυρή λαϊκή συμμετοχή και για αυτό παρά τον πλούτο της απέφυγε τη σύγκρουση και τα διαμάντια χρησιμοποιήθηκαν για τη γενική ευημερία της κοινωνίας.
Pula, το «μότο» της χώρας
Pula, σημαίνει απλά βροχή, αλλά και καλή τύχη, και είναι το όνομα του νομίσματος της χώρας.
Το εθνόσημο της Μποτσουάνα εκδόθηκε στις 25 Ιανουαρίου, 1966. Στο κέντρο η ασπίδα υποστηρίζεται από δύο ζέβρες. Το σχήμα της ασπίδας είναι εκείνο των παραδοσιακών ασπίδων που βρέθηκαν στην Ανατολική Αφρική. Στο πάνω τμήμα της ασπίδας είναι τρία γρανάζια που αντιπροσωπεύουν τη βιομηχανία.
Τα τρία κύματα συμβολίζουν το νερό. Στο κάτω μέρος της ασπίδας είναι το κεφάλι ενός ταύρου, που συμβολίζει τη σημασία των βοοειδών που βόσκουν στην Μποτσουάνα. Οι δύο ζέβρες είναι παρούσες αφού αποτελούν σημαντικό μέρος της άγριας ζωής της Μποτσουάνας. Επίσης, η ζέβρα έχει μαύρες και άσπρες ρίγες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν την ισότητα των ανθρώπων όλων των χρωμάτων στην Μποτσουάνα.
