Πώς βγήκε η φράση "αντίπαλο δέος" και πως σχετίζεται ο Θουκυδίδης
Ο φόβος απέναντι στον αντίπαλο είναι κατά λέξη απόδοση της γνωστής φράσης «αντίπαλο δέος», που όμως σήμερα έχει φτάσει να σημαίνει απλά τον εχθρό.Η φράση μάς έρχεται από τον Θουκυδίδη και συγκεκριμένα από μία από τις δημηγορίες του (3.11). Στο επίμαχο απόσπασμα, ο Θουκυδίδης λέει πως ο φόβος από τον ισόπαλο ανταγωνιστή έχει τη δύναμη να συγκρατήσει από την αυθαιρεσία και το πιο αυταρχικό κράτος, και να διατηρήσει ισότιμη σχέση ανάμεσα σε συμμάχους.
Τη φράση διαβάζουμε στο 3ο του βιβλίο, στην ομιλία των Μυτιληναίων προς τους Λακεδαιμόνιους, στην Ολυμπία. Οι Μυτιληναίοι ήθελαν να σπάσουν τη συμμαχία τους με τους Αθηναίους, αλλά παρά τη συμμαχία των Σπαρτιατών, οι Αθηναίοι τελικά εισέβαλαν στη Μυτιλήνη και την κατέλαβαν.
Στο απόσπασμα σημειώνεται «καὶ εἰ μὲν αὐτόνομοι ἔτι ἦμεν ἅπαντες, βεβαιότεροι ἂν ἡμῖν ἦσαν μηδὲν νεωτεριεῖν. ὑποχειρίους δὲ ἔχοντες τοὺς πλείους, ἡμῖν δὲ ἀπὸ τοῦ ἴσου ὁμιλοῦντες, χαλεπώτερον εἰκότως ἔμελλον οἴσειν καὶ πρὸς τὸ πλέον ἤδη εἶκον τοῦ ἡμετέρου ἔτι μόνου ἀντιθουμένου, ἄλλως τε καὶ ὅσῳ δυνατώτεροι αὐτοὶ αὑτῶν ἐγίγνοντο καὶ ἡμεῖς ἐρημότεροι. τὸ δὲ ἀντίπαλον δέος μόνον πιστὸν ἐς ξυμμαχίαν. ὁ γὰρ παραβαίνειν τι βουλόμενος τῷ μὴ προύχων ἂν ἐπελθεῖν ἀποτρέπεται».
Η απόδοση στα Νεοελληνικά: «Και εάν μεν ήμαστε αυτόνομοι όλοι οι σύμμαχοι θα είχαμε μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται σε μας ν’ αλλάξουν τακτική. Όχι όμως και τώρα που, ενώ έχουν υποδουλώσει τους περισσότερους συμμάχους, θα τους έρχεται φυσικά άσχημα να μας συμπεριφέρονται σαν ίσοι προς ίσους· κι ακόμα περισσότερο γιατί βλέπουν ότι οι δυνάμεις μας ισοδυναμούν με τις δυνάμεις όλων των άλλων συμμάχων τους, κι ακόμα γιατί, ενώ αυτοί γίνονται καθημερινώς πιο ισχυροί, εμείς εξασθενίζουμε.
Το μόνο δε μέσο για να μείνουν πιστοί οι σύμμαχοι στις υποχρεώσεις τους είναι ο φόβος του ενός για τη δύναμη του άλλου. Γιατί κι αν ήθελε ο ένας από τους δυο να παραβή μια συμφωνία, δεν το κάνει γιατί υπολογίζει ότι δεν έχει μεγαλύτερη δύναμη, με την οποία, αν χρειαστή, να του επιτεθή».
pisoapothnkoyrtina
Κατηγορίες:
Σχόλια