ΡΟΥΠΕΛ: ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
*Το μνημείο στο οχυρό Ρούπελ
Γράφει ο ιστορικός Αθανάσιος Γκαρίπης
Το οχυρό Ρούπελ είναι το μεγαλύτερο συγκρότημα της οχυρωμένης τοποθεσία κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, ονόματι γραμμή Μεταξά, με συνολικό ανάπτυγμα καταφυγίων 1.849 μέτρα και μήκος στοών 4.251 μέτρα. Βρίσκεται βόρεια του Σιδηροκάστρου(πρωτεύουσα της επαρχίας Σιντικής, του Ν. Σερρών) και σε απόσταση 17 χιλιομέτρων περίπου. Το Ρούπελ κατασκευασμένο στις Δυτικές αντηρίδες του όρους Τσιγκέλι στο ποταμό Στρυμόνα, μαζί με το οχυρό Παλιουριώνες εξασφάλιζαν τη στενωπό Ρούπελ.
Το Ρούπελ είναι το ίδιο το Ρουπέλιον των αρχαίων, εκεί που σταμάτησαν οι Μακεδόνες τους Σκύθες, είναι η ίδια θέση που αναφέρεται και από τους βυζαντινούς χρονογράφους όπου ο Θεόδωρος Β` Λάσκαρης νίκησε το 1256 τον βουλγαρικής καταγωγής στρατηγό Δραγωτά, ο οποίος είχε στασιάσει. Η στενωπός του Ρούπελ είναι υψίστης στρατιωτικής σημασίας γιατί από εκεί περνάει ο ποταμός Στρυμόνας και αποτελεί την μοναδική διάβαση προς την πεδιάδα του Ν. Σερρών και από εκεί προς Θεσσαλονίκη.
Α) Η κατασκευή του οχυρού
Η οχύρωση πρίν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Η οχύρωση ξεκίνησε την περίοδο 1913- 14 έπειτα από εισήγηση του Ιωάννη Μεταξά Αντισυνταγματάρχη τότε του Μηχανικού και διευθυντή της Β` Επιτελικής Διευθύνσεως, για τη δημιουργία μιας οχυρωματικής γραμμής. Τα οχυρά που κατασκευάστηκαν ήταν εννέα: Ρούπελ, Φαιά Πέτρα, Περιθώρι, Λίσσε, Τούλουμπαρ, Παρανέστιο, Παράδεισος, Δόβα Τεπέ. Τέλος οχυρώθηκε η Καβάλα ως δεύτερη τοποθεσία άμυνας.
*Εσωτερικές εργασίες για την κατασκευή των οχυρών
Το Ρούπελ ήταν ένα μετρίου μεγέθους έργο με ελαφρά σκεπάσματα για την φρουρά και την αποθήκευση υλικού. Είχε περίμετρο 2-3 χιλιομέτρων για την καλύτερη προστασία των πυροβόλων. Με τον όρο οχυρό εννοούνταν ένα σύνολο από επιφανειακά και υπόγεια έργα, κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα(μπετόν αρμέ) που συνδέονταν μεταξύ τους με υπόγειες στοές . Σκοπός των οχυρών ήταν να εμποδίσουν την διέλευση των εχθρικών τμημάτων από σημαντικές οδεύσεις για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Τα επιφανειακά έργα, που ονομάζονται ενεργητικά σκέπαστρα, είχαν προορισμό την προστασία των οργάνων πυρός και μέσων παρατήρησης. Τα ενεργητικά σκέπαστρα διακρίνονται με ορισμένους τύπους π.χ πυροβολεία, πολυβολεία, ολμοβολεία, παρατηρητήρια, σκέπαστρα προβολέων κ.α.
*Ολμοβολείο. Παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες των Γερμανών
οι θέσεις των όλμων δεν εντοπίστηκαν
Τα οχυρά διέθεταν υπόγεια καταφύγια για την ασφαλή διαβίωση της φρουράς. Ακόμα υπήρχαν διοικητήρια, θάλαμοι οπλιτών και αξιωματικών, τηλεφωνικά κέντρα, σταθμοί ασυρμάτου, μαγειρεία, αποθήκες (πυρομαχικών, καυσίμων, τροφίμων κ.λπ) που εξασφάλιζαν την αυτάρκεια των οχυρών για 10 ημέρες, δεξαμενές νερού, αποχωρητήρια, μηχανοστάσια, σταθμοί πρώτων βοηθειών, στοές επικοινωνίες κ.λπ.
*Θάλαμος πρώτων βοηθειών
*Θάλαμος αξιωματικών
Σκοποί οχύρωσης- Τελική διάταξη γραμμής
Στο Μεσοπόλεμο, η οχυρωματική εργασία ανήκε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού(ΓΕΣ), η εργασία έγινε σε δύο περιόδους. Στην πρώτη περίοδο η οχύρωση είχε αμυντικό προσανατολισμό με κύριο σκοπό την απόκρουση αιφνιδιαστικής επίθεσης. Σ\ αυτή την περίοδο ο αριθμός των οχυρών ήταν 15. Στη δεύτερη περίοδο σχηματοποιήθηκε η οριστική μορφή των οχυρών, που έγινε μετά την ανάληψη της αρχηγίας του ΓΕΣ από τον Αλέξανδρο Παπάγο. Σύμφωνα με τις αποφάσεις του, σκοπός της οχυρωμένης τοποθεσίας εκτός από τα καθήκοντα που είχαν στην πρώτη περίοδο, ήταν και η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν τα οχυρά ως τοποθεσία αντίστασης ολόκληρης της Στρατιάς και ως ορμητήριο για την ανάληψη επιθετικής πρωτοβουλίας προς την Βουλγαρία. Ο αριθμός των κατασκευασμένων οχυρών αυξήθηκε σε 24 και για τα περισσότερα ορίστηκε αντοχή σε βολή πυροβολικού 220χιλ.
Το ζήτημα της οχύρωσης τέθηκε σε στερεότερη βάση την δεκαετία του 1930 και έτσι μέχρι τον Απρίλιο του 1941 ήταν ολοκληρωμένα σχεδόν 21 οχυρά:
· Ανατολική Μακεδονία
*Περιοχή Μπέλες: Ιστίμπεη, Ποποτλίβιτσα, Κελκαγιά, Αρπαλούκι, Παλιουριώνες.
*Περιοχή Αγκίστρου: Ρούπελ, Καρατάς, Κάλη.
*Περιοχή Αλή Μπουτούς και Μαύρο Βουνό: Πετσέκ.
*Υψίπεδο κάτω Νευροκοπίου: Λίσσε, Πειραμοειδές, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Ντασαβλή, Μαλιάγκα, Μπαμπάτζωρα.
*Περιοχή Βώλακα: Καστίλο, Άγιος-Νικόλαος, Μπαρτισέβα.
· Δυτική Θράκη
*Ξάνθη: Εχίνος
*Κομοτηνή: Νυμφαία
*Άποψη στοάς των οχυρών
Β) Ιστορικά Γεγονότα
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο καταλήφθηκε στις 26 Μαϊου 1916 από τις βουλγαρογερμανικές δυνάμεις κάτω από τις εξής συνθήκες: Στις 9.45` ώρα ο διοικητής του οχυρού Ταγματάρχης Μαυρουδής ανέκοψε την προέλαση 2 βουλγαρικών συνταγμάτων της 7ης Μεραρχίας , τα οποία αφού πέρασαν την μεθόριο προήλασαν προς το οχυρό. Ο Ταγματάρχης Μαυρουδής εκτελώντας διαταγές άρχισε να βάλλει με το πυροβολικό κατά των Συνταγμάτων αυτών. Στη συνέχεια όμως μετά από συνεννόηση με τον Υπουργό Στρατιωτικών διατάχθηκε να παραδώσει το οχυρό, εφ’ όσον το επιτιθέμενο στράτευμα βρισκόταν υπό τη διοίκηση Γερμανού αξιωματικού. Έτσι ο Ταγματάρχης Ιωάννης Μαυρουδής με τον Γερμανό Ίλαρχο Τίλ συνέταξαν πρωτόκολλο παράδοσης- παραλαβής, παραδίνοντας αμαχητί το οχυρό στις δυνάμεις των βουλγαρογερμανών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αισθήματα αγανάκτησης στον Ελληνικό λαό και ιδιαίτερα στους κατοίκους των παραμεθόριων περιοχών.
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
*Χάρτης εισβολής των Γερμανών και τα οχυρά του Ρούπελ
Στις 05:15 της 6ης Απριλίου 1941, χωρίς να τηρηθούν τα διπλωματικά θέσμια του τελεσιγράφου και της παροχής προθεσμίας για απάντηση, τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν ταυτόχρονα σε ελληνικό έδαφος και στη Νότια Γιουγκοσλαβία. Η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα έφερε την κωδική ονομασία "Επιχείρηση Μαρίτα". Την ίδια μέρα, αλλά ένα τέταρτο αργότερα από την έναρξη της επίθεσης, ο Γερμανός Πρεσβευτής στην Αθήνα, έδωσε στον Αλέξανδρο Κορυζή τον τότε Έλληνα Πρωθυπουργό, διακοίνωση στην οποία διατυπώνονταν αστήρικτοι ισχυρισμοί, περί παραβίασης της ουδετερότητας από την ελληνική πλευρά και αναγγελόταν η γερμανική εισβολή.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός των Αθηνών, με την γνωστή λιτότητα αλλά πλήρη μηνυμάτων έκτακτα δελτία του, πληροφορούσε τον ελληνικό λαό: ...``Από τις 05:15 ο εν Βουλγαρία Γερμανικός Στρατός προσέβαλε όλως απροόπτως τα ημέτερα στρατεύματα επί της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου. Τα στρατεύματα μας αμύνονται του πατρίου εδάφους``
*Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Ασύρματος" 6ης Απριλίου 1941
Την 05:15` ώρα το γενικό παρατηρητήριο του οχυρού Ρούπελ, αλλά και αυτά των λόχων ΟΥΣΙΤΑΣ- ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ- Προφήτη Ηλεία, αλλά και των διαφόρων τμημάτων και υψωμάτων αναφέρουν ότι το Μπέλες δέχεται κανονιοβολισμούς.
Αμέσως δίνεται ο συναγερμός των τμημάτων του οχυρού, η εκτέλεση των προβλεφθέντων καταστροφών γεφυρών, τηλεφωνικών γραμμών, υπονομεύσεων καθώς και σύμπτυξη των φυλακίων ασφαλείας του οχυρού, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει σφοδρός βομβαρδισμός με πυρά πυροβολικού μεγάλου διαμετρήματος και αεροπλάνων προς το οχυρό Ρούπελ.
Ώρα 6η πρωινή. Με την προστασία του εκτελούμενου σφοδρού βομβαρδισμού βαρέως πυροβολικού και αεροπορίας, μηχανοκίνητα μέσα (άρματα μάχης, μοτοσυκλέτες, πυροβόλα ευθυτενούς τροχιάς, οχήματα με πολυβόλα), συνοδευόμενα από πολυάριθμο πεζικό, περνούν τον χείμαρρο Μπίστριτζα από διάφορα σημεία με κατευθύνσεις τα οχυρά Ρούπελ, Παλιουριώνες, Καρατάς.
Ταυτόχρονα 18 λέμβοι μεταφέρουν 60 επίλεκτους γερμανούς, οι οποίοι προσπαθούν να περάσουν μέσα από τον ποταμό Στρυμόνα. Κάτι τέτοιο είχε προβλεφθεί, καθώς είχαν στήσει στο νερό, στη θέση `Αντλιοστάσιο` συρμάτινο πλέγμα. Οι τρεις προπορευόμενες λέμβοι ακινητοποιήθηκαν και τα πληρώματα τους αποδεκατίστηκαν ενώ οι υπόλοιπες λέμβοι είτε γύρισαν πίσω είτε τα πληρώματα τους κατέβηκαν και ενσωματώθηκαν στα προκεχωρημένα γερμανικά τμήματα.
*Βομβαρδισμός ελληνικών θέσεων από γερμανικό πυροβολικό.
Τα εμφανιζόμενα γερμανικά μηχανοκίνητα μέσα, άρματα, μοτοσυκλέτες, πυροβόλα, εξοπλισμένα οχήματα καταστρέφονται από τα αντιαρματικά πυρά των λόχων, αλλά και από την έγκαιρη εκτόξευση των πυρών πυροβολικού που δρά υπέρ του Ρούπελ, των όλμων και των πυρών των αυτομάτων όπλων του οχυρού. Την ίδια τύχη έχουν και μερικά τμήματα πεζικού, τα οποία επωφελούμενα από τις σκόνες και τα νέφη που δημιουργήθηκαν με τις εκρήξεις βομβών, κατόρθωσαν να πλησιάσουν το ύψωμα ΟΥΣΙΤΑ.
Οι απώλειες των Γερμανών μεγάλωναν συνεχώς από τα πυρά των αμυνομένων που υπερασπίζονταν τα υψώματα με αυτοθυσία. Οι 3 ελληνικές μεραρχίες αντιστέκονται δυναμικά την πρώτη μέρα απέναντι στις 12 γερμανικές. Οι γερμανοί βρίσκονται ταμπουρωμένοι μέσα στα χαρακώματα. Όποιος τολμήσει να ξεμυτίσει….γαζώνεται. Οι Έλληνες μαχητές αφού καθήλωσαν τους αντιπάλους τους προσπάθησαν με αντεπίθεση να τους αποτελειώσουν, όμως αποκρούστηκαν αφού δέχθηκαν ισχυρά πυρά, τόσο πυροβολικού όσο και αεροπορίας. Παρά το ανηλεές σφυροκόπημα από πυροβολικό και αεροπορία τα οχυρά δεν έπαθαν απολύτως τίποτα. Οι έλληνες μαχητές είχαν σχεδόν αποδεκατίσει ένα γερμανικό τάγμα.
Είναι χαρακτηριστικά τα όσα, ο τότε Γερμανός Υπολοχαγός Γούλφγκανγκ Καπ, αναφέρει στο βιβλίο του "Μπροστά στη Γραμμή Μεταξά": |…Εδώ πάνω, ακριβώς κάτω από την κορυφή στο κεντρικότερο σημείο του Ρούπελ μένουμε άφωνοι. Μπροστά στη κορυφή είναι αδύνατο να προχωρήσουμε. Όποιος τολμήσει να ξεμυτίσει γαζώνεται. Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι τα λίγα και με δυσκολία φτιαγμένα αυτά οχυρά που μπορούμε να τα δούμε από την βουλγαρική πλευρά, θα ήταν τόσο δυνατά και μοντέρνα! Ποιος μπορούσε να πιστέψει ότι οι Έλληνες θα μας αντιστέκονταν τόσο σκληρά και με τέτοια ενέργεια. Δε μας βοηθάει τίποτε...".
*Στιγμιότυπο από την μάχη των οχυρών Ρούπελ. Η έφοδος ξεκίνησε.
*Καθηλωμένοι οι Γερμανοί στα χαρακώματα. Όποιος ξεμυτίσει… γαζώνεται!
Την 12η ώρα ο διοικητής της πυροβολαρχίας των 6 δακτύλων Λοχαγός Κυριακίδης Αλέξανδρος αναφέρει ότι παρενοχλείται από Γερμανούς που βρίσκονται στο ύψωμα ΚΡΑΚΩΡ, οι οποίοι διείσδυσαν από τις βαθιές χαράδρες του Καπνότοπου- Ρουπέλσκου. Αμέσως αποστέλλει δυο τμήματα με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Νιάνιο Δημήτριο και τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Τσαπόγα Χρήστο, για την εκκαθάριση της περιοχής.
Όλη μέρα συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό οι επιθέσεις αλλά και οι βομβαρδισμοί από αέρα και έδαφος. Τους βομβαρδισμούς αυτούς ακολουθούσε πολυάριθμο πεζικό, το οποίο νόμιζε ότι από τον ανηλεή βομβαρδισμό δε θα είχε μείνει ούτε ένας Έλληνας. Έκαναν όμως λάθος οι Γερμανοί και έτσι είχαν πλέον "τη μοιραία τύχη να κοιμούνται αιωνίως στο οχυρό ΡΟΥΠΕΛ".
Μέχρι της 19:00 καμιά θέση του Ρούπελ δεν είχε καταληφθεί. Οι ήρωες μαχητές του όχι μόνο απέκρουαν τις επιθέσεις, αλλά προέβαιναν σε επιθέσεις και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, με τις οποίες προκαλούσαν μεγάλες απώλειες και συνελάμβαναν αιχμαλώτους. Η ισχυρότατη Γερμανική επίθεση εναντίον του Ρούπελ την πρώτη μέρα συνετρίβη με βαρύτατες γι΄ αυτούς απώλειες, σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό.
Το πρώτο Γερμανικό ανακοινωθέν που εκδόθηκε το απόγευμα της 6ης Απριλίου, ανέφερε επί λέξει ότι τα επιτεθέντα στρατεύματα κατά της Ελλάδος "προσέκρουσαν εις πείσμονα αντίστασιν".
Κατά την διάρκεια της νύχτας έγιναν κάποιες απόπειρες προσέγγισης του οχυρού, οι οποίες εξουδετερώθηκαν αμέσως είτε με βολές πυροβολικού ή όλμων είτε με βολές αυτομάτων όπλων.
Και βράδιασε και ξημέρωσε ημέρα δεύτερη (7 Απριλίου 1941)
Και αναρωτιούνται οι Γερμανοί τι έγινε και ο διάδρομος δεν άνοιξε? Τι έφταιξε και δεν πέτυχαν το σκοπό τους? Την απάντηση βρήκαν μόνοι τους, στις 10 Απριλίου, όταν ρωτούσαν πού είναι οι Άγγλοι στρατιώτες που πολεμούσαν στα οχυρά και δεν τους έβλεπαν πουθενά. Δεν τους έβλεπαν διότι δεν υπήρχαν, διότι όλοι οι πολεμιστές ήταν Έλληνες.
Με το ξημέρωμα της δεύτερης ημέρας (7 Απριλίου) απεστάλησαν δύο ομάδες μάχης από την εφεδρεία του οχυρού με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής και την αποκατάσταση της τηλεφωνικής επικοινωνίας με τη πυροβολαρχία ΚΡΑΚΩΡ, η οποία διεκόπη κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Την 05:45 αρχίζει νέος σφοδρός βομβαρδισμός κατά του οχυρού με πυροβολικό παντός διαμετρήματος και με αλλεπάλληλα σμήνη αεροσκαφών καθέτου εφορμήσεως, τα γνωστά "Στούκας". Μεραρχίες γερμανικών αρμάτων προπορεύονται ακολουθώντας πίσω μονάδες πεζικού.
Όλες οι προσπάθειες ανακατάληψης του οχυρού αποτυγχάνουν ενώ τα ερπυστριοφόρα άρματα καθηλώνονται στα αντιαρματικά κωλύματα(δρακόδοντες).
Την δεύτερη μέρα η Γερμανοί σημείωσαν μια επιτυχία. Διάφορες μικροομάδες διείσδυσαν και εντόπισαν την πυροβολαρχία στη θέση ΚΡΑΚΩΡ και ενημέρωσαν την αεροπορία τους για την ακριβή τοποθεσία. Τέσσερα σμήνη των δώδεκα αεροσκαφών βομβάρδισαν την θέση της πυροβολαρχίας με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο Λοχαγός Κυριακίδης Αλέξανδρος, διοικητής πυροβολαρχίας, ο αξιωματικός βολής, Ανθυπολοχαγός Βλάχος Πέτρος, και οι μεταφερθέντες εκεί τέσσερις τραυματίες.
Όμως ο βομβαρδισμός από αεροπορία και πυροβολικό συνεχίζεται. Τις απογευματινές ώρες, έγινε σφοδρός βομβαρδισμός, με αεροπλάνα, των Λουτρών Σιδηροκάστρου, όπου ήταν οι αποθήκες του Κέντρου Ανεφοδιασμού Σερρών.
Την 20:00 ώρα υποβλήθηκε το δελτίο περί καταστάσεως του οχυρού και οι ανάγκες του. Η κατάσταση που διαμορφώθηκε μέχρι τότε είχε ως εξής: Όλες οι επιθέσεις του εχθρού αποκρούστηκαν με μεγάλες γι΄ αυτόν απώλειες. Η 2ηπυροβολαρχία, του Λοχαγού Κυριακίδη καταστράφηκε. Η 7η πεδινή του Λοχαγού Κοζώνη σίγησε, λόγω έλλειψης βλημάτων.
*Αντιαρματικά κωλύματα, τα λεγόμενα δόντια του δράκου (δρακόδοντες)
*Στιγμιότυπο κατά τη διάρκεια εφόδου των Γερμανών στο οχυρό Ρούπελ
Και βράδιασε και ξημέρωσε ημέρα τρίτη (8 Απριλίου 1941)
Και το Ρούπελ έστεκε έκεί. Αγέρωχο, επιβλητικό, ακαταμάχητο!
Πριν χαράξει ακόμη διατάχθηκε ο κάθε λόχος να κάνει εκκαθάριση της περιοχής του από τυχόν διεισδύσεις. Ταυτόχρονα με τις εκκαθαρίσεις αυτές άρχιζε η μάχη στον λόφο Λουτρών Σιδηροκάστρου. Επαναλήφθηκε ζωηρή δράση πυροβολικού και αρμάτων, ιδίως αεροπορίας μέχρι αργά το απόγευμα. Καταβλήθηκαν μεγάλες προσπάθειες διάσπασης του οχυρού, πλην όμως όλες αποκρούσθηκαν και νέες σοβαρές απώλειες προστέθηκαν για τους Γερμανούς.
Είναι ήδη τρίτη προς τέταρτη μέρα γιγαντομαχίας. Ημέρες και νύχτες αδιάκοπου αγώνα. Ο εχθρός λυσσά. Οι αμυνόμενοι, με την αντίσταση τους και την απόφαση τους να πεθάνουν, επαυξάνουν αυτή τη λύσσα.
Προ αυτής της καταστάσεως οι Γερμανοί αποστέλλουν κήρυκες με λευκές σημαίες ζητώντας εξάωρη εκεχειρία για την περισυλλογή των νεκρών και τραυματιών τους, η οποία και τους εδόθη υπό τον όρο να μην την παραβιάσουν διότι θα εβάλλοντο.
Την 20:00` υποβλήθηκε το δελτίο καταστάσεως οχυρού. Το οχυρό είχε έναν νεκρό και τρεις τραυματίες, οι επιθέσεις κατά του Ρούπελ όλες είχαν αποκρουσθεί ενώ δεν υπήρξε απώλεια υλικού.
Και βράδιασε και ξημέρωσε ημέρα τέταρτη (9 Απριλίου 1941)
Ενώ ο αγώνας στο ΡΟΥΠΕΛ συνεχίζεται, ισχυρές Γερμανικές δυνάμεις έχουν φθάσει στη λίμνη Δοϊράνη μέσω της κοιλάδας της Στρώμνιτσας. Και αφού έχουν ανατρέψει τις ασθενείς Γιουγκοσλαβικές δυνάμεις, εισβάλλουν στο ελληνικό έδαφος. Οι εκεί δυνάμεις αμύνθηκαν, όμως λόγω της μορφολογίας του εδάφους που επέτρεπε την ανάπτυξη μηχανοκίνητων, αλλά και της βοήθειας που τους δόθηκε από τους Γιουγκοσλάβους, κινδύνευε άμεσα η Θεσσαλονίκη.
Την 16:30 ο διοικητής του ΤΣΑΜ αναφέρει τηλεφωνικά στον αρχιστράτηγο για την κατάσταση που δημιουργήθηκε. Μετά από λίγο ο Αντιστράτηγος Μπακόπουλος παίρνει την διαταγή να έλθει σε διαπραγματεύσεις με τον διοικητή των Γερμανικών δυνάμεων για τη σύναψη συνθηκολόγησης και κατάπαυση του πυρός.
Την 21:00` της ίδιας μέρας στέλνει συνταχθείσα επιστολή προς τους Γερμανούς και προτείνει την κατάπαυση του πυρός.
Τα γεγονότα αυτά όμως δεν τα γνώριζαν οι μαχητές των οχυρών και ο βομβαρδισμός του οχυρού με πυροβολικό και αεροπορία συνεχιζόταν με ηπιότερη μορφή. Ο βομβαρδισμός αυτός εντάθηκε σε βαθμό σφοδρότητας από τι; 14:00`-15:00` ώρας κυρίως από τον αέρα.
Αμέσως μετά τις 15:00` σταμάτησε ξαφνικά κάθε δράση του εχθρού κατά του οχυρού.
*Ανχης Γεώργιος Δουράτσος, Διοικητής οχυρού ΡΟΥΠΕΛ.
"Τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται"
"Τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται"
Την 17:00` επιβατικό αυτοκίνητο που έφερε λευκή σημαία εμφανίσθηκε στην εθνική οδό Κούλας- Σιδηροκάστρου. Οι Γερμανοί επιβάτες, κατέβηκαν, ύψωσαν λευκή σημαία, καλύφθηκαν και περίμεναν. Ο Γεώργιος Δουράτσος αποστέλλει τον Ανθυπολοχαγό Δαμιανό Ιωάννη με τρεις στρατιώτες στο σημείο συνάντησης για να πληροφορηθεί τι ζητούν αυτοί. Ο Γερμανός απεσταλμένος ζητούσε την παράδοση του οχυρού διότι υπογράφθηκε ανακωχή και τα Γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη. Αφού ο Δαμιανός μεταβίβασε τους όρους στον διοικητή Δουράτσο Γεώργιο, αυτός τον διέταξε να επανέλθει προς συνάντηση με τον Γερμανό αξιωματικό και να του ανακοινώσει τα κατωτέρω:
Α) Ότι τα οχυρά παραδίδονται ΜΟΝΟΝ όταν κυριευθώσιν παρά του αντιπάλου.
Β) Ότι τοιούτων διαταγών περί ανακωχής κλπ. στερούμεθα παρά των ιεραρχικώς προϊσταμένων μας αρχών.
Γ) Ότι διαταγάς λαμβάνομεν και εκτελούμεν μόνον τας προερχομένας εκ των προϊσταμένων μας Αρχών.
Δ) Ότι ο αγών θα συνεχιστεί πάσα δε απόπειρα προσεγγίσεως του οχυρού θα συντριβεί.
Περί την 23:30` ώρα ελήφθη διαταγή πρώτα τηλεφωνικά και μετά εγγράφως για κατάπαυση του πυρός. Μετά την λήψη των διαταγών αυτών η διοίκηση των οχυρών αποφάσισε ομόφωνα την συνέχιση του αγώνα. Κατόπιν νέας τηλεφωνικής επικοινωνίας, διαπιστώθηκε ότι η περαιτέρω θυσία ήταν μάταια.
Και βράδιασε και ξημέρωσε ημέρα Πέμπτη (10 Απριλίου 1941)
Ο αντίπαλος κοιτούσε με δέος και απορούσε.
Ήταν 6η πρωινή όταν ο διοικητής του οχυρού πήγε στο καθορισθέντα χώρο, προκειμένου να ρυθμίσουν τις λεπτομέρειες που αφορούσαν την αποχώρηση τμημάτων. Εκεί βρέθηκε μπροστά σε μια γενναία πράξη του Γερμανού αξιωματικού, ο οποίος τον συνεχάρη αλλά του διαβίβασε και τα συγχαρητήρια της διοίκησης του για την ηρωική αντίσταση του οχυρού και τον θαυμασμό του για τον ελληνικό στρατό.
Οι έλληνες πήγαν στην συνάντηση σαν νικητές και προέβαλλαν τους όρους: α) Ουδείς Γερμανός στρατιώτης να εισέλθει εις το οχυρόν προ της αποχωρήσεως μας. β) Διάθεσιν μεταφορικών μέσων δια την μεταφοράν τροφίμων δια τους οπλίτας και των αποσκευών των αξιωματικών. Οι όροι έγιναν αποδεκτοί από την ανώτατη γερμανική διοίκηση.
Και ενώ οι έλληνες υπερασπιστές εξέρχονταν από τις στοές των οχυρών, Γερμανοί αξιωματικοί τους χαιρετούσαν έναν έναν. Μόλις βγήκαν όλοι έξω, ο Γερμανός διοικητής διέταξε τον Ανχη Δουράτσο να επιθεωρήσει τα γερμανικά τμήματα.
Στους Έλληνες υπερασπιστές αφού χορηγήθηκαν απολυτήρια στη γερμανική γλώσσα, αρχίζει μια μικρή οδύσσεια. Πεζοί και νηστικοί προσπαθούν να φτάσουν στα σπίτια τους, πάντα με τον κίνδυνο να παραμονεύει.
Όταν η φάλαγγα των Ελλήνων στρατιωτών έφθασε στη γέφυρα του Στρυμόνα, λίγο πριν το Σιδηρόκαστρο, γερμανοί είχαν παρατάξει διμοιρία, που απέδιδε τιμές στους διερχόμενους Έλληνες.
Μετά από αρκετές ώρες οι υπερασπιστές έφθασαν πεζοί στη πόλη των Σερρών. Οι κάτοικοι, τους υποδέχθηκαν με τιμές και τους φιλοξένησαν.
*Έλληνας αιχμάλωτος δέχεται νερό από έναν γερμανό στρατιώτη,
Η ποιότητα των ελλήνων μαχητών αναγνωρίσθηκε από τους αντιπάλους.
*Η μάχη των Οχυρών τελείωσε και οι αντίπαλοι κουβεντιάζουν φιλικά
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η μάχη των οχυρών του Ρούπελ αποτελεί μια λαμπρή σελίδα στη Νεώτερη Ελληνική Ιστορία. Ήταν τότε, που τα 180 εκατομμύρια πολεμούσαν τα 8 των Ελλήνων. Η 6η Απριλίου 1941 είναι πλέον μια ημερομηνία, που όλος ο κόσμος θα έπρεπε να θυμάται και να τιμά.
Όπως σε όλους τους αγώνες του Έθνους, στη μακραίωνη ιστορία του, έτσι και στον αγώνα ενάντια του ισχυρού γερμανικού στρατού, επιδείχθησαν από τους αξιωματικούς και στρατιώτες αρετές όπως η γενναιότητα, ευψυχία, αυτοθυσία και ευφυία.
Οι αξιωματικοί και οπλίτες έδειξαν απαράμιλλο θάρρος και δίκαια προκάλεσε τον θαυμασμό των Γερμανών αξιωματικών, οι οποίοι κατ’ επανάληψη εκφράσθηκαν με ενθουσιασμό για τις πολεμικές τους αρετές.
*Είσοδος ενός οχυρού.
*Φεύγει και ο τελευταίος Έλληνας υπερασπιστής των οχυρών
Ρόδα φυτέψτε αμάραντα
Ολόγυρα στο χώμα
Υμνώντας τους αθάνατους
Που κείτονται από κάτω
Εκείνοι που το αίμα έδωκαν
Λεύτεροι εμείς να ζούμε.
Γκαρίπης Νικ. Αθανάσιος, ιστορικός
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Ηλίας Κοτρίδης: ΡΟΥΠΕΛ, ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ, Σέρρες 2008
2) ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Εκδοτική Αθηνών, τόμος ΙΕ
3) Βασίλης Νικόλτσιος, Αναστασία Χαδιά: ΡΟΥΠΕΛ- ΤΟ ΟΧΥΡΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
4) Ιωάννης Πολιτάκος, Υποστράτηγος Ε.Α: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Σχόλια