Αναβάθμιση των ελληνορωσικών σχέσεων. Ένα ουσιαστικό έργο ή μία παραπλανητική ενέργεια;

Η ουσιαστική ενεργοποίηση των βλημάτων εδάφους – αέρος S-300PMU-1 της Πολεμικής Αεροπορίας με την εκτέλεση βολών εντός του τρέχοντος έτους, καθώς και η ουσιαστική «επανατοποθέτηση» του προγράμματος του νέου Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης (ΤΟΜΑ) BMP-3 για το Στρατό Ξηράς αποτελούν τα δύο πιο «φανταχτερά» αποτελέσματα από την πρόσφατη, τριήμερης διάρκειας, επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας Βαγγέλη Βενιζέλου στη Μόσχα, έπειτα από σχετική πρόσκληση του Ρώσου ομολόγου του Α. Σερντιουκόφ.

Τα εξοπλιστικά άλλωστε ενδιαφέρουν άμεσα τη Ρωσία, καθώς, όπως σημειώνεται στην ηλεκτρονική έκδοση της αγγλόφωνης ρωσικής εφημερίδας «Moscow Gazeta», μόνο το κόστος του προγράμματος των 419 ΤΟΜΑ BMP-3HEL (=HELlas) «εκτιμάται σε άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ (που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 20% του ετήσιου τζίρου της ρωσικής αγοράς εξοπλιστικών συστημάτων)».

Μια επίσκεψη, που κρινόμενη σφαιρικά φαίνεται πως «προκάλεσε» μια γενικότερη αναβάθμιση των ελληνορωσικών αμυντικών σχέσεων, μέσα από το δίαυλο της υλοποίησης εξοπλισμών, κοινών στρατιωτικών συνεργασιών, αλλά και των αγωγών.

Μιας επίσκεψης που -όπως τονίστηκε και από τις δύο πλευρές- έρχεται σε συνέχεια της προηγηθείσας –τον περασμένο Φεβρουάριο– επίσημης επίσκεψης του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στη Μόσχα.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί και η από 19 Μαρτίου, ξαφνική αλλά άκρως θετική για την Ελλάδα, δήλωση στήριξης της οικονομίας μας του εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Αντρέι Νεστερένκο, που μεταξύ άλλων επισημαίνει:

«Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει όχι μόνο παραδοσιακά φιλική προς τη Ρωσία χώρα, αλλά και βασικός διεθνής εταίρος της, μεταξύ άλλων και στον εμπορικό-οικονομικό τομέα».

Ενδεικτικό των άριστων σχέσεων αλλά και του κλίματος που επικράτησε κατά τις συνομιλίες και επαφές του κ. Βενιζέλου στη ρωσική πρωτεύουσα, είναι και το γεγονός ότι κατά το τρέχον έτος 2010 έχουν προγραμματιστεί 15 διμερείς ανταλλαγές, συνεκπαιδεύσεις, επαφές και ανταλλαγή επισκέψεων ναυτικών μονάδων των δύο χωρών σε διάφορα λιμάνια τους.

Οι κύριοι Βενιζέλος και Σερντιουκόφ, επικεφαλής των αντιπροσωπειών των δύο χωρών, συζήτησαν επί μακρόν όλο το φάσμα των διμερών και διεθνών ζητημάτων που τους απασχολούν, όπως το Κυπριακό, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Αιγαίο, τα εξοπλιστικά προγράμματα, στο πλαίσιο διακρατικών συμβάσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, θέματα της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης οι σχέσεις Ρωσίας με Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, η πρόταση του Ρώσου προέδρου κ. Μεντβέντεφ για μια νέα συνθήκη για την ασφάλεια στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και το αντίστοιχο της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας, θέματα που αφορούν την οργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι το 2014, ζητήματα της ολυμπιακής ασφάλειας κ.λπ.

Ιδιαιτέρως το ζήτημα των εξοπλιστικών προγραμμάτων συζητήθηκε στις λεπτομέρειές του κατά τη συνάντηση που είχε ο Έλληνας υπουργός με τον επικεφαλής της ρωσικής υπηρεσίας στρατιωτικοτεχνικής συνεργασίας Μ. Ντιμίτριεφ.

Συμφωνήθηκε η συνδρομή της ρωσικής πλευράς στη με κάθε τρόπο ουσιαστική ενεργοποίηση των βλημάτων εδάφους – αέρος S-300PMU-1 που διαθέτει η Π.Α. στη δύναμη της 126 Σμηναρχίας Μάχης στο Ηράκλειο της Κρήτης, μέσω του προγράμματος της λεγόμενης «Εν συνεχεία Υποστηρίξεως» («Follow – on – Support/FOS»).

Βάσει του προαναφερθέντος προγράμματος, που αναμένεται συντόμως να υπογραφεί μετά τις καθοριστικής σημασίας συζητήσεις που έγιναν από τον Έλληνα υπουργό στη Μόσχα, Ρώσοι τεχνικοί βρίσκονται ήδη στο Ηράκλειο και επιθεωρούν επισταμένα αριθμό βλημάτων, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για τέσσερα, προκειμένου ως το τέλος της χρονιάς να πραγματοποιηθούν οι πρώτες εκπαιδευτικές βολές του συστήματος από τους Έλληνες χειριστές του και να καταστεί η μονάδα πλήρως επιχειρησιακή.

Άλλωστε ο ίδιος ο κ. Βενιζέλος, πρόσφατα στη Βουλή απαντώντας σε σχετικό ερώτημα συναδέλφων του βουλευτών της αντιπολιτεύσεως, τόνισε ότι υπάρχει «απόφαση ενεργοποίησης του συστήματος με την πραγματοποίηση βολής αποδοχής εντός του 2010».

Στο πλαίσιο αυτό οι βολές αποδοχής πρόκειται να διεξαχθούν είτε στη Μόσχα, καθώς οι Ρώσοι προσφέρουν σύστημα εκτόξευσης και βλήματα και θα μεταβεί εκεί μόνο το ελληνικό προσωπικό, ή στη Βουλγαρία, όπου θα πραγματοποιηθεί ατμοπλοϊκώς και εν συνεχεία οδικώς η εκεί μετάβαση μιας πλήρους πυροβολαρχίας του συστήματος, προκειμένου εν συνεχεία να εκτελεστούν οι βολές. Σήμερα, οι Ρώσοι τεχνικοί ελέγχουν τα τέσσερα βλήματα, ενώ πραγματοποιούν και την πρώτη, «αρχική», επιθεώρηση των υπολοίπων 92 βλημάτων 36Ν85, ώστε η μονάδα να είναι έτοιμη από κάθε άποψη ενόψει της επερχόμενης πλήρους επιχειρησιακής ενεργοποιήσεώς της.

Συμφωνήθηκε επίσης λύση και ως προς το ζήτημα των 450 Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης BMP-3Μ (ή BMP-3HEL), από τα οποία 419 αγορά και τα υπόλοιπα της αμφίβιας έκδοσης για τους πεζοναύτες προσφορά των Ρώσων, όπου πληρώνουμε μόνο το «πακέτο» που θα συμφωνηθεί να φορέσουν και τα υπόλοιπα ελληνικά, συνολικού κόστους 1,28 δισεκατομμυρίου ευρώ, όλα αυτά υπό το πρίσμα του πρόσφατου οικονομικού πλαισίου και δεδομένων που ακολουθεί η χώρα, λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης.

Το γεγονός αυτό, η δεινή οικονομική θέση της Ελλάδος είχε αποτέλεσμα να τεθούν οι βάσεις μιας νέας προσέγγισης για επωφελέστερη αμυντική και αναπτυξιακή συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών.

Συμφωνήθηκε επίσης επί της αρχής ένα νέο διαδικαστικό πλαίσιο, που θα οριστικοποιηθεί κατά την προσεχή – ανταποδοτικού χαρακτήρα – επίσκεψη Ντιμιτρίεφ στην Αθήνα.

Θυμίζουμε ότι η απόφαση απόκτησης από την Ελλάδα των ΤΟΜΑ BMP-3HEL είχε ληφθεί προ τριετίας από το ΚΥΣΕΑ της κυβερνήσεως του Κώστα Καραμανλή και ήδη βρίσκεται στην τελική ευθεία για την υλοποίησή του, παρά τα όποια προσκόμματα κατά καιρούς εμφανίστηκαν (και εξακολουθούν να υπάρχουν), καθώς η ρωσική πλευρά έχει καταθέσει οικονομική προσφορά για το «πακέτο» που είχε ζητήσει το ΓΕΣ και περιλαμβάνει οχήματα, ανταλλακτικά, εργαλεία, κέντρο εξομειωτών με πέντε συνολικά εξομειωτές, εκπαίδευση, βιβλιογραφία κ.λπ.

Τα επιμέρους θέματαTις ελληνορωσικές αμυντικές συνομιλίες, επί των εξοπλιστικών θεμάτων, απασχόλησαν και μερικά άλλα επιμέρους θέματα, όπως είναι το ζήτημα της παροχής υποστήριξης για τα τέσσερα αερόστρωμνα τύπου Zubr του Πολεμικού Ναυτικού, από τα οποία τα τρία είναι ρωσικής κατασκευής και το τέταρτο ουκρανικής και το Π.Ν. είχε αρχίσει ουσιαστικά να τα αποσύρει από την ενεργό υπηρεσία λόγω του υψηλότατου κόστους συντήρησής τους και της ελλείψεως εφοδιαστικής γραμμής υποστήριξης.

Ο Ρώσος υπουργός υποσχέθηκε προσωπική παρέμβασή του για την επίλυση του ζητήματος αυτού, κατά τον ίδιο τρόπο που επιλύθηκαν από τις αρμόδιες ρωσικές κατασκευαστικές πηγές τα αντίστοιχα ζητήματα υποστήριξης των ρωσικής προέλευσης βλημάτων εδάφους-αέρος, μικρής και μέσης εμβέλειας.

Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ